menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van J.Ch.. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024

His Bloody Project: Documents Relating to the Case of Roderick Macrae - Graeme Macrae Burnet (2015) 4,5

Alternatieve titel: Zijn Bloedige Plan: Documenten Gerelateerd aan de Zaak van Roderick Macrae, 19 mei 2018, 22:12 uur

Eens in de zoveel tijd komt het voor dat ik een boek lees omdat de titel mijn aandacht trekt. His Bloody Project is een fantastische titel, hoewel ik het om die reden alleen niet gelezen zou hebben. Het zou ook net zo goed een dertien-in-een-dozijn-thriller kunnen zijn. Dit verhaal speelt zich echter af in 1869 in de Schotse Hooglanden, en dat was genoeg reden voor mij. Gelukkig maar, want wat een meesterlijk boek is dit! De opzet is ongewoon (zie de plotbeschrijving hierboven) en de schrijver maakt hier heel slim gebruik van.

Een groot deel van het boek bestaat uit het verslag van Roderick Macrae zelf. Nergens lijkt hij ook maar een poging te doen om zijn onschuld te bewijzen of zijn daden te verontschuldigen. Zijn stijl is sober en haast pijnlijk openhartig. Tussen de regels door lees je wat voor ellendig en uitzichtloos leven hij gehad moet hebben, maar Roderick beklaagt zich niet. Het duurde niet lang voordat ik een grote sympathie voor hem had opgevat. Burnet laat die sympathie vervolgens keihard botsen met afschuw om de gruwelijkheden die Roderick heeft begaan. Dat was een wonderlijke ervaring. Ik merkte tot mijn verbazing dat ik, bij de beschrijving van de daadwerkelijke moorden beland, bijna bang was dat hij niet in zijn opzet zou slagen.

Rodericks verslag zou opzichzelfstaand al een goed verhaal zijn geweest. Het heeft wat overeenkomsten met Achtendertig Nachten, dat ik ook erg kan waarderen. Burnet gaat echter nog een paar stappen verder. Nu hij de lezer geconfronteerd heeft met twee zeer tegenstrijdige gevoelens – sympathie en afschuw – laat hij de hoofdpersoon berechten. Zo word je haast gedwongen om zelf ook een oordeel te vellen, of in ieder geval een kant te kiezen. De aanklager beweert dat Roderick bij zijn volle verstand was en de moorden gepleegd heeft vanwege duidelijke motieven. In die motieven heeft de lezer inzicht gekregen, waardoor de moorden niet gerechtvaardigd worden, maar tot op zekere hoogte wel begrijpelijk. De verdediging beweert dat Roderick lijdt onder ‘moral insanity’ en dat hem zijn daden niet aangerekend kunnen worden.

Ikzelf had moeite om een keus te maken. Vanwege mijn sympathie voor de hoofdpersoon hoopte ik op vrijspraak. Aan de andere kant zou het Roderick geen recht doen om te zeggen dat hij ‘morally insane’ is – hij had immers invoelbare redenen om tot zijn daad te komen. En is vrijspraak (levenslange opsluiting in een gesticht) wel beter dan veroordeling (de galg)? Ik kon niet tot een beslissing komen, en had geen andere keus dat het boek zo snel mogelijk uitlezen. Ik heb zelden dat mijn hart letterlijk sneller gaat kloppen bij het lezen van een boek, maar bij His Bloody Project had ik het tweemaal: tijdens Rodericks beschrijving van de moorden, en tijdens de ontknoping van de rechtszaak.

Voor een boek van nog geen 300 pagina’s heeft de schrijver er bewonderenswaardig veel thema’s in kunnen krijgen. Het verschil tussen schuld en verwijtbaarheid en tussen feiten en waarheid staan het meest op de voorgrond. Maar het gaat bijvoorbeeld ook over de band tussen vader en zoon, over het harde leven in een ‘achtergestelde’ regio, over machtsmisbruik en wraak, over een benauwende samenleving waaruit een afwijkend individu niet kan ontsnappen. His Bloody Project wordt zo een bomvol boek dat toch subtiel en gebalanceerd is, en dat je een hoog tempo uitleest. Dit alles tegen een historische achtergrond die ik interessant vind, maar die niemand hoeft af te schrikken. Burnet heeft een prettige schrijfstijl en zijn Engels is goed te volgen (hoewel er ook een Nederlandse vertaling is). Minpunten kan ik nauwelijks bedenken; ik had alleen graag meer gezien van de relatie tussen Roderick en zijn zus Jetta. Dat was het boek maar een paar pagina’s langer. Desalniettemin is het een van de fascinerendste boeken die ik in lange tijd gelezen heb. Absoluut een aanrader.

» details   » naar bericht  » reageer  

Secret History, The - Donna Tartt (1992) 4,0

Alternatieve titel: De Verborgen Geschiedenis, 13 mei 2018, 20:24 uur

stem geplaatst

» details