Na drie maanden dit boek eindelijk kunnen uitlezen. Een geweldige aanval op het nihilisme waar later tijdgenoot Nietzsche over filosofeert, een licht waartegen dit boek ook gehouden moet worden, mijns inziens. Een tijd waarin het geloof "vercommercialiseert" raakt waardoor mensen van ditzelfde geloof afvallen. In de persoon van Ivan komt naar voren wat er dan gebeurt: doordat de autoriteit van God niet langer wordt erkend, alwaar de mens zijn autoriteit door verkrijgt en deze dus ook niet langer bezit, zal de mens vervallen in een "vrijheid" waarin alles geoorloofd is. Dit lijkt een voorloper van Nietzsches ubermensch idee, waarin de mens zijn eigen waarden dient te scheppen en zo de eigen zin in het leven ontdekt/schept, waar Dostojevski klaarblijkelijk weinig vertrouwen in heeft. Het geloof moet terug naar zijn oorspronkelijke roots, waarin de mens de autoriteit van God erkent en zijn leven weer zin heeft. Dat is de redding van een ondergang die uit het nihilisme zal volgen, aldus Dostojevski.
Op zeer sterke wijze zet Dostojevski bij name van zeer diverse personages allerlei theorieën die in deze tijd de gedachten beheersen uiteen. Zijn eigen stelling komt er wat mij betreft zonder veel kritiek vanaf, maar achteraf gezien is natuurlijk makkelijk praten. Wel zitten er veel aanwijzingen in De broers Karamazov dat zelfs wanneer aan de autoriteit van God getwijfeld wordt, er alsnog verantwoording afgelegd wordt van gedane zaken. Voor huidige theorie vormen in de ethiek is dat zeer interessant, omdat dan, ondanks "de dood van God" mensen alsnog in staat zijn verantwoordelijkheden te nemen voor de daden die zij begaan. Dat Dostojevski hier niet zelf over spreekt is hem uiteraard vergeven. Mede dankzij het geweldige verhaal dat hij om zijn theorie heen bouwt, is dit inderdaad een boek dat waarschijnlijk een mensenleven lang zal bijdragen aan hoe iemand denkt over de keuzes die hij maakt en de verantwoordelijkheden die daar bij komen. Daarom mijns inziens verplichte literatuur voor ieder rationeel wezen