Wat een grandioos verzet: om in zo'n onmenselijke omgeving vast te kunnen houden aan nuchtere menswaardigheid. De droge stijl, die niettemin vlijmscherpe observaties bevat, is inderdaad uiterst indrukwekkend. De wijze waarop "De Laatste" concludeert, voelt aan als een maagstomp; zo een inktzwarte beschrijving -van het psychologisch effect van gewelddadige ontmenselijking- laat mij niet onberoerd. "Is Dit een Mens" is kortom een belangrijke getuigenis van een van de zwartste pagina's uit de geschiedenis.

Een ogenschijnlijk eenvoudig kortverhaal dat niettemin aankomt als een mokerslag. Een onopvallende klerk ondervindt, door het dragen van een nieuwe mantel, iets van de status van de hogere ambten. Uiteraard wordt dit hem niet voor lange tijd gegund. De mantel wordt afgepakt! Een poging om iets van het zojuist verloren respect terug te krijgen, wordt resoluut de grond ingeboord. De cynische boodschap is duidelijk; sociale status toon zich in oppervlakkigheid en sociale mobiliteit is in de praktijk slechts een illusie. Niettemin waart de geest van verandering nog rond. Uitstekend boekje; bevalt mij beter dan De Neus. 4*

"De dood van Iwan Iljitsj" is een intense novelle. Het hoofdpersonage heeft zijn leven geleefd naar de verwachtingen van anderen. Op het moment dat zijn laatste ogenblikken zijn aangebroken, ondervindt hij hoe weinig dit hem heeft opgeleverd. De overgang van de reacties van de buitenstaanders, naar de interne strubbelingen van Ivan is- zoals hier vaker wordt vermeld- erg sterk en effectief. Het strakke taalgebruik resulteert bovendien in een beklemmend verhaal. De paniek, angst en uiteindelijke verlossing zijn zo heftig beschreven dat het geheel welhaast voyeuristisch aanvoelt. De epiloog was daarentegen saai en onnodig. Desalniettemin bleek dit een goede introductie tot het werk van Lev Tolstoj. Dit smaakt zeker naar meer!

Solaris wilde ik, door de zeer indrukwekkende Tarkovskyfilm, al een tijdje lezen. Het boek vind ik niet zo sterk als de film, maar desalniettemin is het originele verhaal van Stanisław Lem ook heel intrigerend. Twee dingen vallen mij in positieve zin op.

Ten eerste vind ik de wijze waarop Lem de wetenschappelijke discussies rond Solaris beschrijft erg interessant. Bepaalde argumenten/beschrijvingen lijken soms (welhaast) religieus van aard (Bijv:"an unkown number of cranks and ignorant fanatics toiled at their fumbling researches with a greater enthusiasm than any which had animated the old prophets"). Volgens mij wil Lem laten zien dat de mens, die met iets onbegrijpelijk wordt geconfronteerd, terugvalt op religieuze argumentatie en tribalisme. Hetgeen Snow eigenlijk ook in het laatste hoofdstuk zegt. Ten tweede blijkt uit dit boek een stuk duidelijker dat 'Solaris' een grote traumametafoor is. De beschrijvingen van de planeet doen soms aan een brein denken (Bijv: "First the process of creation freezes momentarily; than there is panic,") en in wezen herleeft Chris in dit verhaal (steeds) weer de zelfmoord van zijn vrouw. Net als bij een herinnering vergeet men bepaalde feiten en blijft slechts de essentie, in dit geval als een soort plaaggeest, over.

Ik heb het boek eenmaal aandachtig doorgelezen, maar daar zal het waarschijnlijk niet bij blijven. Het is een opmerkelijk gelaagd verhaal, dus waarschijnlijk ontwaar ik naar verloop van tijd nieuwe inventieve details. De bovenstaande berichten doen mij in ieder geval al uitkijken naar een tweede lezing.

Toen ik pas aan "The Sun Also Rises' begon, dacht ik dit boek te moeten afbranden. De oppervlakkigheid van het feestgebral was ergerlijk monotoon. Herhaling is echter een grappig beestje. Als je iets maar blijft tonen, verandert het van klank. Dit verhaal klonk namelijk gaandeweg steeds meer als een zielige, hedonistische treurmars. Volgens mij was dat ook precies de bedoeling van Hemingway. Karakters die steeds maar weer naar plezier grijpen, om (oorlogs)leed en communicatieproblemen niet te hoeven aanhoren. Blijf maar feesten, blijf maar zuipen. Relatieproblemen en financiële onzekerheid zijn immers niets vergeleken met de kogelsymfonie van een machinegeweer.