menu

Hier kun je zien welke berichten misterfool als persoonlijke mening of recensie heeft gemarkeerd.

In a Free State - V.S. Naipaul (1971)

Alternatieve titel: Een Staat van Vrijheid

4,5
Dat vrijheid een groot goed is, zal menigeen beamen. Niettemin kent deze term een schaduwkant. Zo schipperen de hoofdpersonages “In een Staat Van Vrijheid” tussen twee culturen en ervaren zo onthechting, ontheemding, maar ook bevrijding van de culturele norm.

Het eerste verhaal (“Een der Velen”) toont deze thematiek door de ogen van een Indiase bediende die emigreert naar Amerika. De overgang van een collectieve naar een individualistische cultuur levert aanvankelijk enkel wrevel op de over hoge prijzen. Niettemin benadrukt deze Indiase zijn eigen belangen steeds nadrukkelijker. Het is in zekere zin progressie , maar maakt dit gelukkig? Aan het eind van het verhaal lijkt immers een gevoel van gemeenschapszin te zijn vernietigd. In het tweede verhaal ("Vertel me wie ik moet Vermoorden”) krijgt de broer van het hoofdpersonage de mogelijkheid te studeren. Opvallend genoeg biedt juist een deel van zijn familie tegenstand, aangezien deze tak status ontleent aan hun relatieve sociale vooruitgang. Dat de broer de studie niet afrondt, is een tragedie, maar dat de terugkeer naar een vergelijkbaar familieverband welhaast feestelijk is, vormt waarlijk een wrange conclusie. Een vrijheid verloren, maar gemeenschapszin herwonnen?

In het titelverhaal, dat het grootste gedeelte van het boek opeist, reizen twee Engelsen, Bobby en Linda, door een Afrikaanse land gedurende een machtsovername. Jarenlang leefden ze als ongenodigde gasten, maar het land wijst hun reeds gebiedend de deur. De autorit blijkt een ongemakkelijke vlucht waarin hun tegengestelde persoonlijkheden voor spanning zorgen. De passages bij de generaal vormen mijns inziens het hoogtepunt van het verhaal. Deze generaal runt namelijk stijfkoppig een hotel op oubollig koloniale wijze. De opstandigheden van zijn sla…*kuch* personeel nemen merkbaar toe. Het doet denken aan een bepaalde scene in Apocalypse Now In beide gevallen gaat de vrijheid van de een, ten koste van die van een ander. Interessante thematiek, maar niettemin mist dit titelverhaal de kernachtigheid van de twee daarvoor. Bepaalde scenes- zoals die in de diner- voelen bijvoorbeeld redundant aan. Daarenboven vind ik de machtsoverdracht op de achtergrond interessanter dan de autoreis. De frustratie, richtingloosheid en de ketening van de autochtone bevolking is merkbaar, maar altijd ondergeschikt aan de narratief. Een diepere exploratie zou het spanningsveld met de hoofdpersonages verdiepen. Nu overheerst het gevoel dat er meer te vertellen is.

V.S. Naipaul is nochtans een uitstekend schrijver wiens snijdende, cynische schrijfstijl zich goed voor novelles leent . Als een literaire chirurg ontdoet hij de verhalen van sentimenteel littekenweefsel, zonder de vitale kern te schaden. Hij tekent daarenboven moreel grijze personages die niet vervallen in eenkennig gemoraliseer. De schaduwkant van vrijheid is daarnaast een interessant thema. Hoewel ik bij het titelverhaal liever een andere focus had gezien, is dit boek meer dan overtuigend: het is memorabel.