menu

Hier kun je zien welke berichten Donkerwoud als persoonlijke mening of recensie heeft gemarkeerd.

Waarom Quella? - Abdellah Cheikh (2008)

1,0
Gelezen voor een recensie op een site, helaas, erg veel plezier heb ik er niet mee gehad. Het is gewoon niet sterk genoeg.

Wachtwoord - Charles den Tex (2010)

3,5
En het werkt toe naar een behoorlijk intrigerende climax. Het is wel een aparte manier van schrijven van Den Tex. Zijn boeken lezen als thrillers maar hebben tegelijkertijd ook de diepgang van een literair werk. Zit wel vol met de gelaagdheid en menselijke onvolkomenheden die je van een schrijver van niveau kunt verwachten.

Waiting for the Barbarians - J.M. Coetzee (1980)

Alternatieve titel: Wachten op de Barbaren

3,5
Vervreemdend kafkaësk verhaal over een magistraat die seksuele gevoelens krijgt naar een mishandeld en verkracht slachtoffer van het imperialistische regime waar hij zelf deel van uitmaakt. Het boek beschrijft een prettig unheimische dreiging waarbij de angst voor repercussies van gepleegde wandaden steeds in de lucht hangt. Mooi beschreven aan de hand van idyllisch natuurschoon en het dagelijkse wel en wee in de fictieve dorpsgemeenschap. Wat mij enigszins tegenstaat is dat het mannelijke hoofdpersonage op een irritante manier niet vies is van pathetisch zelfmedelijden.

Wake Up - Tim Pears (2002)

4,0
Mooie dromerige roman, met een heerlijk onaangename hoofdpersoon.

Walking the Shadows - Donald James (2003)

3,5
Bijzonder spannende thriller die mij tot de laatste bladzijde wist te boeien. Er zit ook een heerlijk naargeestig gevoel voor humor in. In het eerste hoofdstuk krijgt de hoofdpersoon van zijn moeder te horen dat hij een andere vader heeft terwijl het vliegtuig waarin ze zitten dreigt neer te storten. Hoewel dit wel de meest geniale vondst mag heten, zijn er nog wel meer van dit soort wrange humor-momenten.

Wand, Die - Marlen Haushofer (1963)

Alternatieve titel: De Wand

3,5
Ondanks een feministische ondertoon is het inderdaad een roman die op een subtiele manier universele thema´s aan weet te snijden. In essentie gaat het over een vrouw die alle sociale en maatschappelijke conventies achter zich zal moeten laten en die al haar energie moet steken in pure overlevingsdrift. Vanuit die nieuwe positie komt zij tot hele nieuwe inzichten over wat er van echte waarde is in de wereld. Wat ik knap vind is dat het op een complexe manier tegelijkertijd optimistisch en bewonderenswaardig is, als wel diep tragisch en meelijwekkend. Haushofer weet hiermee een soort relativerend effect te bereiken dat mij wel aansprak.

Toch heb ik ook het gevoel dat bepaalde aspecten- zoals de aanwezigheid van een ander menselijk subject- veel dieper uitgewerkt had kunnen worden. Het wordt er nu maar met de haren bijgesleept en gemakshalve afgedaan, terwijl het iets is dat kennelijk zoveel impact heeft gehad op hoe het hoofdpersonage haar lot ondergaat. Ik zou bijna zeggen dat de schrijfster zelf de dieren heeft willen vermenselijken en de enige mensen heeft willen verdierlijken. Voor mij is het een type filosofie die meer gemeen heeft met de crazy cat lady uit The Simpsons dan dat ik het een gezonde manier van redeneren vind.

Wanneer Wij Samen Zijn - Karin Amatmoekrim (2006)

2,5
Een beetje een richtingloos boek. Het perspectief wordt steeds verlegd naar andere personages uit dezelfde familie, maar op zo'n manier dat het alleen maar rommelig aan gaat voelen. De schrijfster is de regie over haar eigen schrijven kwijt en weet daarin maar amper een gemeenschappelijke rode draad vol te houden. En dat is jammer, want bij vlagen zet ze hele onderhoudende karakters neer. Maar deze krijgen vervolgens niet genoeg de ruimte om zich te ontwikkelen en worden aan de kant gezet voor ze tot enige diepgang leiden. Ook vervelend hoe zij elke emotie en gedachte breed uitmeet en zodoende buitengewoon weinig aan de verbeelding van de lezer overlaat.

Ware Leven, een Roman, Het - Ilja Leonard Pfeijffer (2006)

2,5
Sinds deze schrijver zijn grote baggerboek presenteerde, wilde ik al eens iets van zijn hand lezen. Het is er nu pas van gekomen met deze recente roman. Pfeijffer is een echte virtuoos in het gebruik van het Nederlands, omdat hij steevast zijn zinnen weet te buigen naar de grenzen van het mogelijke van wat ermee gezegd zou kunnen worden. Elk hoofdstukje bevat dan ook een of meerdere literaire pareltjes. Maar als roman valt het me eigenlijk een beetje tegen. De oorzaak daarvan is de wel erg gekunstelde verteltechniek die Pfeiffer hanteert. Niks is wat het lijkt en figuranten grijpen steevast de macht om het verhaal te verdraaien. Hoewel die insteek in eerste instantie best grappig is, maakt het ook dat je als lezer nooit enige binding krijgt met wie dan ook. Hoe kun je meeleven met karakters die zelf ook constant twijfelen aan hun eigen bestaan? Dit is meer een essay in roman-vorm dan een onderhoudend literair werk.

Waste Land, The - T.S. Eliot (1922)

Alternatieve titel: Het Barre Land

3,0
Moeilijk werk in dat het zo hermetisch volgebouwd is met literaire verwijzingen dat het gedicht zelf niet eens zo interessant is om te lezen. Hier heb ik het zeldzame geval meegemaakt dat de uitbreidde interpretatie van de vertaler, Paul Claes, mij meer in de ban hield dan het eigenlijke gedicht. Toch zo´n werk dat je in ieder geval eens gelezen moet hebben, zeker voor de liefhebbers van de Dark Tower- serie van Stephen King.

Water for Elephants - Sara Gruen (2006)

Alternatieve titel: Water voor de Olifanten

3,0
Een bitterzoete liefdesroman rond een oude man die terugblikt op een onbereikbare liefde in de tijd dat hij voor een circus werkte. De toon doet me heel erg denken aan die van de boeken van Arthur Japin. Het is mooi hoe Sara Gruen een wrede wereld creeert waarin het leed van de mensen ondergeschikt is aan het welzijn van dieren. De karakters die zij beschrijft zijn dan ook keihard gworden, maar desondanks groeien er toch vriendschappen, liefdes en loyaliteit. Mijn enige punt van kritiek is dat ik de liefdesgeschiedenis niet zo verschrikkelijk interessant vind. Juist dat belangrijke aspect blijft een tikkeltje aan de oppervlakte borrelen. Maar het is verder een heel angenaam boek met zijn intrigerende karakters.

Wateraap, De - Mariken Heitman (2019)

4,0
Heerlijk eigenzinnig debuut. Mariken Heitman borduurt met 'De Wateraap' (2019) voort op de pseudowetenschappelijke wateraap-theorie (onze verre voorouders hebben een tijd in het water doorgebracht) om een verhaal te vertellen over oorsprong en ontwikkeling. 'De Wateraap' (2019) is stilistisch ook een fantasierijke hybride van genres en ideeën. Deels psychologisch gemotiveerd als 'coming of age' rond de drieëntwintigjarige Elke en haar Weense rondzwervingen. Twijfelend over de grote levensbeslissingen terwijl ze terugdenkt aan haar veilige, voorspelbare zomers op het platteland bij Tante Ko. Liefde en wetenschap als een sprong in het diepe door de mogelijke verwachtingen van anderen. Deels is 'De Wateraap'(2019) óók een roman over wetenschapsfilosofie en biologie. Over dat precaire punt waarop subjectieve verlangens raken aan theorievorming, harde feiten en wetenschappelijke consensus. Heitman weet treffend vragen te stellen over de genderidentiteit van haar hoofdpersonage, terwijl ze tegelijkertijd het academische discours laat doorsijpelen in haar metaforen en observaties. Het maakt 'De Wateraap' (2019) een poëtische mijmering over verbeelding tegenover verifieerbaarheid. Ik ben erg benieuwd hoe zij stijl en thematiek gaat perfectioneren in toekomstige romans, want dit smaakt zeker naar meer.

Watervrees tijdens een Verdrinking - Herman Brusselmans (2012)

3,5
Herman Brusselmans schrijft de beste boeken als hij het over Herman Brusselmans heeft. Deze roman heeft dan ook een prettige mix van onzinnig geleuter en een aantal diep ontroerende fragmenten.

Way Home, The - George Pelecanos (2009)

Alternatieve titel: De Weg naar Huis

3,0
Pelecanos valt een tikkeltje terug op verhaallijnen die hij al eens eerder (en beter!) heeft uitgewerkt. Wel mooi is de dramatische lading over een vader die zijn zoon af ziet glijden in een crimineel leven en moet leren om de zoon zijn eigen beslissende keuzes te laten maken. Bij vlagen wordt het wat geforceerd prekerig als Pelecanos een statement wil maken over jeugdinrichtingen en het recht op een tweede kans voor criminele jongeren. Ik hoop trouwens dat hij in volgende boeken even afstand neemt van de arme wijken van Washington en op zoek gaat naar nieuwe invalshoeken, want in zijn nieuwere romans kruipt er een beetje een voorspelbare routine in.

We Hadden Liefde, We Hadden Wapens - Christine Otten (2016)

3,5
Kan en mag een witte vrouw uit Deventer zich de beladen geschiedenis toe-eigenen van een zwarte burgerrechtenactivist als Robert F. Williams!? Met 'We Hadden Liefde, We Hadden Wapens' (2016) is Christine Otten er in ieder geval in geslaagd om een nuancerende vertelvorm te vinden, waarin ze de tegenstellingen en overlappingspunten thematiseert tussen het gewapende verzet van Robert F. Williams en het geweldloze verzet van Martin Luther King. Het oordeel over Robert's keuze om terug te vechten tegen de witte oppressie legt ze voornamelijk bij twee ik-vertellers: zijn vrouw Mabel en zijn zoon John. Zo weet de schrijfster om een grote geschiedenis terug te brengen tot de kleine belevingswereld van haar vertellers. Zij ervaren de sluimerende, onderhuidse dreiging van continue bedreigingen en juridische represailles. Hun intieme gezinsleven wordt gedomineerd door de aanwezigheid van wapens, militarisme en machtsvertoon. Een echtgenote die affectie, stabiliteit en veiligheid wil en een zoon die smacht naar de erkenning van zijn vader tegenover de vorming van een eigen identiteit. Dat het narratief niet helemaal lekker loopt, met net iets te veel tijdssprongen, maakt de roman niet minder warm en invoelend.

Wees Gegroet - Hans van der Beek (2010)

2,0
Twee broers komen bij elkaar om gezamenlijke herinneringen aan hun gestorven moeder op te halen. De één is gelovig, de ander is atheïst. Het is bij vlagen een grappige confrontatie tussen twee personages die hun familierelatie proberen te herstellen, maar die steeds tegen onoverbrugbare verschillen in hun botsende wereldbeelden aan blijven lopen. Op zich heeft het dan ook wel de potentie om iets ontroerends te gaan worden in hoe deze twee tegengestelde mensen dichter bij elkaar proberen te komen.

Helaas zit het vol met clichés over religie en zingeving in de moderne tijd. Het atheïstische personage Jannes is een eenzame doler en melancholische alcoholist, terwijl gelovige broer Henri het stereotype is van de goedhartige gek die klinkklare onzin gelooft. Hun verschillende wereldbeelden worden zo absurd eenzijdig tegen elkaar afgezet, dat het weinig ruimte biedt voor de subtiele kanten van intermenselijke relaties. Waarbij de religieuze twist ook steeds gekoppeld wordt aan platgetreden gemeenplaatsen: Lourdes als het religieuze pretpark, de evolutietheorie wordt afgezet tegen het creationisme, The Passion of the Christ als antisemitische kitsch en complotgekkies die 9/11 als Inside Job zien.

Weg naar het Avondland, De - Jan Leyers (2011)

3,0
Ik heb genoten van de gelijknamige serie en dit reisverslag toont mij weer waarom. Jan Leyers is namelijk een bijzonder aangename figuur, die de grote politieke, filosofische en religieuze kwesties weet te verpakken in helder en toegankelijk materiaal. Dit reisverslag voegt niet zoveel meer toe aan de serie zelf dan wat anekdotes van achter de schermen, maar het leest buitengewoon lekker weg. Ik hoop dat Jan Leyers meer van dit soort ambitieuze reizen gaat maken en dat wij daar dan deelgenoot van mogen zijn.

Welcome to Lagos - Chibundo Unuzo (2017)

3,0
Het moet nog blijken of de jonge Nigeriaanse Chibundo Unuzo een nieuwe Chimamanda Ngozi Adichie gaat worden, maar ze schreef met 'Welcome to Lagos' (2017) een alleraardigste roman over haar thuisland. Bitterzoet met een licht ironische bite en heerlijk speelse dialogen in Nigerian Pidgin, een creoolse verbastering van het Engels. Unuzo lijkt beïnvloedt door Amerikaanse televisieseries als The Wire en Treme in hoe ze een dwarsdoorsnede toont van verschillende perspectieven van mensen uit verschillende lagen van zowel de Nigeriaanse bevolking als van buitenlandse journalisten. Ook leuk gevonden dat ze bij elk nieuw hoofdstuk passages uit een fictieve krant (the Nigerian Journal) gebruikt om de sociaal-maatschappelijke context te schetsen waarin haar personages zich bevinden. Al voelt het hierdoor net iets te vaak als een ietwat moraliserend lesje 'Nigeria voor beginners', omdat Unuzo tegelijkertijd kraakhelder is over tegen welke problemen haar verschillende personages aanlopen. Haar personages zijn ook bijna zonder uitzondering leuke, lieve mensen die - ware het niet dat de machtsstructuren in hun thuisland door en door corrupt zijn- zelf eigenlijk het beste met hun medemens voorhebben. Ik hoop dat Chibundo Unuzo in toekomstige romans wat meer ambiguïteit en durf in haar schrijven durft te tonen.

Weldoener, De - P.F. Thomése (2010)

3,5
Thomése dringt genadeloos door in de pathetiek van iemand die denkt te handelen uit liefde, maar die eigenlijk niet zoveel meer doet dan zijn eigen verlangens en hoop projecteren op die ander. Hoofdpersonage is een man van middelbare leeftijd, die een jong meisje redt van een zelfmoordpoging. In de hoedanigheid als ''de weldoener'' meent hij ook recht te hebben op haar hele persoon. De schrijfstijl is overdreven bombastisch en soms wat zeurderig van toon, maar juist die opgeklopte elementen maken het tot zo'n meeslepend werk. De lezer wordt zo als het ware meegenomen in de ziekelijke, zielige denkwijze van de hoofdpersoon, die bezig is zijn eigen ondergang te bewerkstelligen. Spannend tot aan de laatste bladzijde.

Groot minpunt, zoals ook aangestipt door Rob Brouwer, is dat het meisje in kwestie nauwelijks van een psychologisch kader wordt voorzien. We krijgen wel passages te zien vanuit het perspectief van zowel haar vader als haar moeder, maar haar eigen beweegredenen blijven onuitgesproken. Dat past binnen de verhaallijn, want het gaat erom dat iedereen z'n eigen gevoelens projecteert op haar, maar zonder te weten wat er in haar omgaat. Dus ook de lezer wordt die innerlijke wereld van het meisje onthouden. Ik denk dan ook dat het een bewuste keuze is geweest van de schrijver om haar zo aan de oppervlakte te houden. Dat neemt echter niet weg dat er na het uitlezen veel vragen open blijven over haar rol in het geheel en waarom ze exact zulke ludieke keuzes maakt.

Uiteindelijk is dit mijn favoriete boek van Thomése, omdat het zo haarfijn de zwarte kant van ons mens-zijn bloot weet te leggen.

Welkom in het Rijk der Zieken - Hanna Bervoets (2019)

4,0
Een litanie voor de chronisch zieke mens, waar het Hemelse Rijk uit de grote wereldreligies is ingeruild voor een ander soort paradijs. Niet met de dood als het uitgangspunt, maar de mens die moet leven met de dagelijkse kwelling van pijnen en de onzekerheid over een ziekteverloop. Ook geen Petrus aan de poort die oordeelt over goed en kwaad, maar dolende zieken die zich ongehoord voelen door de reguliere gezondheidszorg en hun antwoorden vinden in het alternatieve circuit. Hoe kun je je plek in de wereld terugvinden in de wetenschap dat het lijden nooit meer weg zal gaan? In 'Welkom in het Rijk der Zieken' (2019) vallen eerdere thema's uit het werk van Hanna Bervoets naadloos op hun plek. Of het de gecalculeerde, bijna neurotische koppelvorming is van de moderne mens of de invloed die computertechnologie heeft op alledaagse levens. Of hoe weinig bevredigend de antwoorden zijn die het wetenschappelijke instituut heeft op de verwarrende tegenstrijdigheden in de mens en diens zoektocht naar houvast of duidelijkheid.

Misschien komt het door de persoonlijke ervaringen die Bervoets heeft met chronische ziekte. Misschien is ze simpelweg een jonge auteur die dichterbij de top van haar kunnen begint te raken. Maar in 'Welkom in het Rijk der Zieken' (2019) weet ze meer dan in eerder werk warmte en genegenheid op te brengen voor haar hoofdpersonages. Vooral de compassie waarmee ze Clay's verwordingsgeschiedenis schetst tot zieke mens. Het lichaam dat begint te haperen. De angsten en onzekerheden. Het zelfverwijt wanneer hij terugdenkt aan de onevenredige afstraffing toen hij een met Q-koorts besmette geit aaide en zijn hele leven op de kop kwam te staan. Een partner die de emotionele ballast niet meer aankan en besluit dat het genoeg is geweest met zijn verbittering en negatieve mindset. De zieke mens permanent onbegrepen in een wereld waar een gezond lichaam en een gezonde geest de norm der dingen zijn. Toch is Bervoets er ook niet de schrijfster naar om van haar hoofdpersoon een sentimentele underdog te maken. Clay is een onhebbelijk en moeilijk mens, die zich vastbijt in larmoyant geweeklaag wanneer zijn oude leven steeds verder van hem afdrijft. Het maakt 't misschien schrijnender hoe hij gevormd wordt door z'n eigen onmacht om zichzelf te begrijpen of begrepen te worden door anderen.

En dan is er die andere zijnsstaat waar ten onrechte verlossing aan wordt toegedicht: de romantische liefde. In het meest duister van Clay's Q-koortsvermoeidheidssyndroom is hij uitbehandeld en rest hem weinig meer dan een lotgenotengroep, waar hij zelf het nut niet van inziet. Op die cursus ontmoet hij Marla, een jonge vrouw met fibromyalgie. Bervoets beschrijft ook hier weer schrijnend geloofwaardig de wrijvende dynamiek tussen twee mensen die iets bij elkaar proberen te vinden wat ze in zichzelf zijn kwijtgeraakt. Hun beider persoonlijkheden gevormd door ziekte, maar het ziek-zijn is van zichzelf geen karaktereigenschap. Zo menselijk en gelaagd. Met 'Welkom in het Rijk der Zieken' (2019) weet Bervoets haar gebruikelijke ideeënrijkdom te verwerken in een psychologisch gefundeerde roman. De metaforische spielerei rond het Ziekenrijk ligt er ietwat te dik op, maar het legt slimme lijntjes uit naar 'Illness as Metaphor' (1978) van Susan Sontag. Ook zo knap verweven met zowel de karakterpsychologie als de theoretische context waarmee Bervoets haar werk intellectueel cachet geeft.

Gewoon vanuit mezelf sprekend heb ik veel van deze roman geleerd over het ingrijpende ziekteproces van een dierbare in de familie. Dat een 'gezond mens' als ik ook niet altijd begrip kon opbrengen voor diens angsten en onzekerheden over een grillig ziekteverloop. Dat sommige dingen echt niet gaan terwijl het van de buitenkant lijkt alsof er weinig aan de hand is. Of de onzekerheid over een chronische ziekte waar geen pasklare oplossingen voor zijn en de psychische effecten niet altijd goed worden opgepakt door zorgprofessionals. En dat het niet zo gek is dat deze persoon soms antwoorden lijkt te zoeken op 'verkeerde' plekken, zoals pseudowetenschap of alternatieve behandelwijzes. Je zou je om minder in de steek gelaten voelen wanneer het lichaam hapert en de geest geen rust kan vinden.

Wende - Johan Faber (2012)

2,5
Middelmatig werk. Er wordt te geforceerd geprobeerd om belangrijke vormende ankerpunten uit de recente geschiedenis (Berlijnse Muur, Koude Oorlog, 9/11) te koppelen aan jeugdherinneringen van het hoofdpersonage. Deze geforceerd allegorische lading leidt af van het persoonlijke van de herinneringen, maar tegelijkertijd weet het weinig van diepgang te zeggen over de gebeurtenissen waar het naar verwijst. Dit levert vooral een statisch werk op dat zijn eigen hoogdravende pretenties niet waar kan maken.

What It Was - George Pelecanos (2012)

Alternatieve titel: Wat Het Was

3,0
Sfeervolle en stijlvolle microkosmos van verschillende karakters die zich voort bewegen in en rond de ghetto´s van Washington D.C. Aan alle kanten ademt het de jaren ´70 uit met de vibe van een nieuw zwart bewustzijn en de maatschappelijke veranderingen die dat met zich mee heeft gebracht. Daarom zijn er ook veel amusante verwijzingen naar de blaxploitation. Echt de diepte gaat het allemaal niet in, maar het heeft alles wat je van een Pelecanos kunt verwachten (intrigerende karakters, creatief geschreven dialogen vol slang, ingewikkeld plot) Ook fijn dat hij zich hier niet geroepen voelt om met een politiek correct vingertje te zwaaien, zoals hij in recent werk iets te vaak lijkt te doen.

When the Killing's Done - T.C. Boyle (2011)

Alternatieve titel: Na de Barbarij

4,0
De strijd tussen twee radicaal verschillende karakters rond milieustandpunten wordt doorgetrokken tot de complexe manier waarop moderniteit en milieu zich tot elkaar verhouden. Hebben wij als mensen het recht om de ecologie te veranderen? Of moeten wij de natuur zijn eigen gang laten gaan en daarmee accepteren dat bepaalde diersoorten in de verdrukking komen?

Boyle voert twee personages op die allebei op hun manier begaan zijn met het milieu, maar die een radicaal andere positie innemen ten opzichte van hoe er omgegaan moet worden met uitheemse diersoorten. Voor de milieudeskundige Alma Boyd Takesue is het van belang dat exotische diersoorten als ratten en zwijnen geëlimineerd worden ten behoeve van de gehele dierenpopulatie. Haar tegenstander Dave LaJoy is het hartstochtelijk met haar oneens en meent dat óók die nieuwe diersoorten het recht van bestaan hebben. Het wordt een soort titanenstrijd tussen conflicterende denkbeelden van twee personen die teveel in hun eigen gelijk gaan geloven om de andere kant van de medaille te zien. Het mooie is hoe Boyle steeds nieuwe dimensies eraan toevoegt door er een soort familiekroniek van te maken. Het conflict tussen de twee personages blijkt diep ingebed in een geschiedenis waarbinnen steeds de nietigheid van de mens naar voren komt tegenover grote krachten als de natuur zelf, de globalisering en het mondiale kapitalisme.

When We Were Orphans - Kazuo Ishiguro (2000)

Alternatieve titel: Toen Wij Wezen Waren

3,5
Na het verschrikkelijk mooie begin raakt de spanning er een beetje uit. Zoals mijn voorganger ook al aanstipt: er zit geen grotere lijn meer in de gebeurtenissen.

White Tiger, The - Aravind Adiga (2008)

Alternatieve titel: De Witte Tijger

4,0
Echt een aanrader voor mensen die eerder ook al genoten van ´´The God of Small Things´´ van Arundhati Roy. Ook hier wordt er ongezouten kritiek geleverd op het kastesysteem in een India dat nog altijd geteisterd wordt door deze afschuwelijke scheiding tussen mensen. The White Tiger is iets meer satire, maar in de kern voelt het net zo urgent aan. Ik ben ook gek op hoe je steeds op verschillende gedachten hinkelt over de hoofdpersoon. Zijn z´n daden te rechtvaardigen? Is het systeem waarin hij leeft gruwelijker dan de daden die hij als inidvidu pleegt? Of is de daad gepleegd uit puur zelfbelang? De schrijver laat het finale oordeel aan de lezer, zoals het echte literatuur betaamt.

Wide Sargasso Sea - Jean Rhys (1966)

Alternatieve titel: De Wijde Sargasso Zee

3,0
Jezelf dooddrinken uit bitterheid. Voor mij is 'Good Morning, Midnight' (1939) van Jean Rhys één van de meest beklemmende vertellingen waarin een jonge vrouw zichzelf net iets verder de vernieling in helpt met alcohol en seks. Deze Sasha Jansen is niet als een zielig en weerloos musje dat haar vleugeltjes brak in een mannenmaatschappij, maar door de mannen in haar omgeving net zo snoeihard te gebruiken als zij haar gebruiken. Waar het precies aan ligt dat 'Wide Sargasso Sea' (1966) vaak wordt gezien als de culminatie van thema's uit haar schrijverschap is me eigenlijk een raadsel!? Omdat ze er een kritiek op het kolonialisme en rassenkwesties in heeft verwerkt? Omdat ze een link legt met 'the madwoman in the attic' uit 'Jane Eyre' (1847) van Charlotte Brontë? Geef mij maar het subtielere machtsspel in haar eerdere roman, waarin Rhys sterker uit de verf komt door één vrouwelijk perspectief uit te werken i.p.v. heen en weer schuiven tussen twee ik-vertellers. Al kan het ook zomaar zo zijn dat de intertekstuele verwijzingen naar Brontë mij niet veel doen omdat ik die eerdere klassieker simpelweg niet ken.

Wie die Madonna auf den Mond Kam - Rolf Bauerdick (2009)

Alternatieve titel: Hoe de Madonna op de Maan Belandde

3,0
Mooi verteld geschiedenisverhaal, over twee verschillende machtspartijen - het christendom en het communisme - die van invloed gaan zijn op de inwoners van een klein dorpje. Over de hoop en desillusies die een groep mensen koesteren naar de grote idealistische ideeën die de twee propageren. Het leest als een thriller omdat er gaandeweg het verhaal een complex mysterie ontrafeld wordt. Daar zit hem dan ook mijn voornaamste punt van kritiek: het zit allemaal net iets te vloeiend in elkaar, waarbij het vertellen van het plot en daar verklaringen voor geven meer hoofdzaak is dan de daadwerkelijke emoties van de karakters. Daarnaast zijn sommige plotwendingen niet helemaal geloofwaardig en duidelijk geforceerd om het verhaal een bepaalde richting op te sturen. Het levert een boek op waarin naar een bevredigend einde wordt toegewerkt, maar waar misschien beter wat rafelige randjes over waren gebleven.

Wie Wir Verschwinden - Mirko Bonné (2009)

Alternatieve titel: Hoe Wij Verdwijnen

3,0
Stijlvolle en inventieve modernistische roman in de geest van Thomas Mann, maar die zelf zo veilig binnen de lijntjes van de verwachtingen blijft dat het nergens boven de middelmaat uitstijgt. Voorspelbare thema's als vergankelijkheid en huwelijkse ontrouw worden geforceerd intellectueel gepresenteerd met een hoofdpersonage die zich continu verliest in oninteressante filosofische overpeinzingen. Daarnaast ligt het er erg dik bovenop dat het een roman is die over de geneugten van de hogere kunst gaat. Elke intertekstuele verwijzing is geforceerd pretentieus bedoeld als een oppervlakkige lofzang op kunst en cultuur. Eigenlijk kon ik alleen genieten van de sporadische fragmenten waarin Camus plotsklaps om het leven komt bij een auto-ongeluk en daarbij bezien wordt door enkele omstanders. Deze sleutelfragmenten zijn nog enigszins beeldend beschreven ten opzichte van de oersaaie opbouw van het eigenlijke verhaal.

Wij Slaven van Suriname - Anton de Kom (1934)

4,0
De Nederlandse koopmansmoraal van exploitatie, wanbeleid en nodeloos hardvochtige afstraffingen wanneer de verworvenheden afgepakt lijken te worden. De angst dat de kip met de gouden eieren wordt geslacht belangrijker dan menselijkheid of Suriname opbouwen voor komende generaties. In 'Wij slaven van Suriname' (1934) combineert Anton de Kom gedegen systeemkritiek op koloniale praktijken met literaire bespiegelingen over een Surinaams wij-gevoel. Het resultaat is een indringend pamflet waarin De Kom extreem beeldend de verschrikkingen uit het koloniale verleden tot leven brengt en de lijn doortrekt naar hoe het kolonialisme terugkomt in oneerlijke handelspraktijken en scheve arbeidsverhoudingen. Toegegeven: als geschiedenisles is het interessanter dan als actuele maatschappijkritiek, want naar het einde toe begint het werk ietwat te duizelen door de eindeloze rekensommen en gedateerde verwijzingen naar politieke kwesties. Toch blijft me het meest bij van 'Wij slaven van Suriname' (1934) hoe De Kom met zijn bloemrijke metaforen vooral de schoonheid vastlegt van Suriname in al haar facetten. Zoals de liefdevolle natuurbeschrijvingen of de spannende geschiedenissen van antikoloniale verzetshelden als de Marrons. Het is eeuwig zonde dat de man ons te vroeg is ontnomen en hij nooit meer de kans heeft gekregen om te werken aan een volledige fictieroman.

Wilde Rozen - Lulu Wang (2010)

2,0
In deze laatste roman van Lulu Wang gaat een twaalfjarig meisje op zoek naar antwoorden op de grote vraagstukken in het communistische China. Zij raakt hierbij verward door een labyrint van tegenstrijdigheden en hypocrisie, temeer haar moeder - van origine uit een goede familie- sterk erop aanstuurt om tegen de maatschappelijke normen in te gaan en haar vriendschappen toch af te laten hangen van status. En dan staat het meisje in de hoofdrol ook nog eens aan de vooravond van haar bloei tot vrouw, met de mogelijkheid tot haar eerste menstruatie, kalverliefdes, groeiende borstjes, het willen verzetten tegen de maatschappelijke normen en het ontwikkelen op intellectueel gebied.

Op zich is het onderwerp best interessant, maar Lulu Wang mist de kracht als schrijver om er iets boeiends mee te doen. Ze wil iets te geforceerd grappig zijn, en zodoende weet ze geen balans te vinden tussen de emotionele ontwikkeling van de protagonist tegenover de lollige karikaturen die zij schetst. Het helpt niet dat de kromme vertalingen van Chinese ''wijsheden'' op elke bladzijde meerdere malen terug te vinden zijn. Voorbeeld: Een dood varken is niet meer bang een bak kokend water over zich heen te krijgen. En het gaat maar door en door. Wel treffend is de manier waarop de intellectuele verschraling wordt verbeeld waarin de kinderen aangeleerd wordt om te denken volgens het rode boekje, want verder denken dan gewenst is bourgeoisie en dus ten strengste verboden. Ook de zoektocht naar waarheden in een regime dat de vrije geest onderdrukt is op zich best leuk uitgewerkt. Maar het gaat allemaal verloren in een langdradige en oninteressante verhaallijn die mij noch ontroerde noch amuseerde, sterker nog, die mij voornamelijk diep irriteerde. Het boek was vele malen beter geweest als het meer to the point was gebleven en niet zo bleef hangen in nodeloze uitweidingen.

Wind in the Willows, The - Kenneth Grahame (1908)

Alternatieve titel: De Wind in de Wilgen

5,0
Ontzettend sfeervol boek. Zelden was de magie van Engeland zo goed in beeld gebracht als in deze parabel.