Mooi hoe Rimbaud zo treffend gevoelens als smachten, walging, minderwaardigheidsgevoel, zelfhaat, angst (en waarschijnlijk nog zoveel meer) weet te beschrijven in nog geen 53 bladzijdes. Rimbaud doet even in het kort waar sommige andere schrijvers een heel oeuvre voor nodig hebben.

Psychologische roman over een kortstondige relatie tussen een Franse fotografe en een Engelse journalist. Hun innige samen zijn in de woestijn heeft grote gevolgen voor hun verdere leven, maar is tegelijkertijd de oorzaak dat ze definitief uit elkaar groeien. Daarmee leest de roman als een melancholische mijmering van een verloren liefde, over een leven zonder de echte waarde van dingen te zien en dat niemand van zichzelf weg kan vluchten. Henry Shukman verpakt het in een schijnbaar eenvoudig plot dat desondanks de diepere lagen feilloos weet te raken. Dat ligt hem in een continu spel tussen de gebeurtenissen die de hoofdpersoon op zijn pad vindt en die maken dat zijn leven verandert. Alsof er een zandstorm plaats heeft die in een keer alle bestaande routines wegvaagt en onzichtbaar maakt. Maar is de hoofdpersoon afhankelijk van deze gebeurtenissen of zoekt hij zelf op in zijn baan als (oorlog-)verslaggever De beschrijvende zinnen leggen de innerlijke wereld van de hoofdpersonen bloot en scheppen ook een heerlijk levendig beeld van de situaties die hij beschrijft. Het boek leest dan ook als een avonturenroman die het jongensboek-achtige van het journaille mooi weet te verbeelden in aansprekend proza. Zeker een schrijver waar we meer van gaan horen.

Voor mij komt deze roman dicht in de buurt van mogelijke perfectie. Vanuit het karakter van een neurochirurg bezien wij de oorlog in Irak en de massale demonstraties die erop volgden. Met een gedetailleerd oog voor precisie weet Ewan spanning op te bouwen in alledaagse, triviale handelingen. Een potje squash zal nooit meer hetzelfde zijn na het lezen van deze roman.

Mijn eerste boek van AFTH en Ik kan niet zeggen dat ik er nou kapot van ben. Hij is een meester in het beschrijven van sfeer in situaties waarin eigenlijk niet zoveel gebeurt. De scenes in de isoleercel zijn bijvoorbeeld literaire hoogtepunten. Maar helaas is het ook een rasleuteraar, want zijn boek blijft maar voortduren en voortduren. Om de een of andere reden gaat het na de gevangenis nog door met een volstrekt overbodige passage in het vliegtuig. Of wat te denken van een voorspelbare en uiterst trage flashback in het midden. De man had hier echt 500 bladzijdes eerder mogen stoppen, dan had ik het wellicht als een meesterwerk beschouwd.

Schitterende roman die echt kenmerkend is voor Japin. Bitterzoet maar tegelijkertijd ook pijnlijk rauw. Hij is vooral een meester in de meest ingenieuze dialogen vol dubbele betekenissen.

Een Griekse tragedie over mannelijkheid, eer en nageslacht rond een polygaam huwelijk in Nigeria met één man en vier vrouwen. De cover van de Nederlandse vertaling, waarop een cartooneske ooievaar overgaat in de strepen van een zebra, doet in ieder geval geen recht aan de wrange, ironische inhoud van het boekje. Het gaat kluchtig van start, maar al rap blijkt het huwelijksverbond voor alle betrokkenen een nachtmerrie in wording. De Nigeriaanse romancière/poëet Lola Shoneyin speelt op een alleraardigste manier met de perspectiefwisselingen van personages uit verschillende rangen en standen. Best beklemmend, omdat het zo een tragische overview geeft van hoe een gebrek aan keuzevrijheid de personages dwingt om grote levensbeslissingen te nemen tegen hun eigen gevoel in. Wel bekroop me tijdens het lezen vaak het gevoel: voor wie is deze (van origine) Engelstalige roman geschreven? Het schetst namelijk een bijzonder negatief beeld van de Nigeriaanse samenleving, maar tegelijk lijkt de roman vooral gericht op een internationaal publiek!?

Het is bijna een wetmatigheid dat een internationaal succes opgevolgd wordt door een fikse tegenvaller. The Secret Speech is simpelweg teveel van het goede. Met de historische achtergronden die hierin worden gebruikt zou je twee of drie afzonderlijke romans kunnen vullen, maar nu is het geforceerd bij elkaar gegooid. Het levert een cartooneske en ongeloofwaardige brij aan actiescènes op. Frustrerend genoeg is de morele tweestrijd van Leo Demidov nog steeds een intrigerend thema. Hier had met wat andere accenten en een minder incoherent plot echt wel iets in gezeten. In dat opzicht geef ik Tom Rob Smith nog wel een nieuwe kans met het vervolg hierop (Agent 6).

Ik heb diverse malen op het punt gestaan om de roman naast me neer te leggen en ermee te kappen, maar vooralsnog ben ik blij dat nog niet gedaan te hebben. Het probleem zit hem in de eindeloze observaties van hoofdpersoon Aharon, een jongen in zijn tienerjaren, naar de mensen in zijn omgeving. Wij moeten, via zijn perspectief, zien hoe een opgroeiende jongen kijkt naar de veranderende wereld om hem heen. Vriendjes die de puberteit in gaan, relaties van volwassenen die bekoelen of juist groeien, en andere interesses van leeftijdsgenootjes die (nog) niet de zijne zijn. Op zich is het een intrigerend uitgangspunt, maar het maakt dat de roman zich tergend traag voortstuwt. Er zitten hele passages tussen die ik, bijna zonder me erop te kunnen concentreren, aan me voorbij heb laten gaan. Inmiddels, ergens over de helft, zit er weer een rode draad in die mij aanspreekt, dus misschien dat mijn eindoordeel hoger uit komt te vallen.

Vroeger was voor de man alles beter. Of niet?

In exact 150 pagina's laat Julian Barnes (valse) herinneringen aan een mensenleven voorbij glijden. Hoofdpersonage Tony lijdt aan de oudemannenkwaal dat de intensiteit van zijn levendige jeugdherinneringen los gezongen zijn van de weerbarstige realiteit. Zo voelt het voor hem volstrekt logisch dat kwajongensstreken in een schoolklas en een onbevredigend geëindigde kalverliefde, meer indruk op hem maken dan twaalf jaar huwelijk en de geboorte van een kind. Dan krijgt de weemoedige oude zak een bericht dat gekoppeld is aan die vormende jeugdjaren. Opeens gaat zijn nostalgisch gekleurde perceptie barstjes en ongerijmdheden vertonen. De enige die de verlossende antwoorden heeft, is zijn vroegere vlam Veronica, maar die heeft een pijnlijke band met hetzelfde verleden dat hij tracht te ontrafelen.
‘
'The Sense of an Ending’ (2010) is een toonbeeld van puur vakmanschap. Het roept filosofische overpeinzingen op of onze 'oudere zelf' nog rekenschap af moet leggen over de keuzes en daden van onze 'jongere zelf'. Is iemand op leeftijd dezelfde persoon als de opgroeiende mens waar hij/zij uit voortgekomen is? Kunnen we onszelf 'echt' kennen, of is de persoon die we vroeger waren alleen nog te kennen via de nostalgische blik waarmee we gebeurtenissen accentueren, vervormen, anders invullen of dingen verdrukken die te pijnlijk zijn om van onszelf te accepteren? 'The Sense of an Ending' als de breuk tussen onze jongere zelf tegenover de oudere zelf die altijd maar vanuit een nostalgisch gekleurd filter terug kan kijken.

Daarnaast is het een fijne maatschappijkritische blik op het nostalgische weemoed naar een tijdsgeest die in ons culturele geheugen resoneert als ‘The groovy sixties’. Die esthetisch plezante tijd van mannen in maatpakken (á la Mad Men) die kerkelijke geboden achter zich laten voor seksuele revolutie en emancipatie. 'The Sense of an Ending' als de huidige tendens om The sixties te romantiseren als een kantelpunt in de 20e-eeuwse geschiedenis, terwijl het seksistische juk van ouderwetse zeden en gewoonten nog immer haar duistere schaduw wierp over hoe verschillende geslachten met elkaar omsprongen. Achter de façade van een nieuw ontstaan wereldbeeld bestond nog immer een maatschappij waarbinnen ongehuwde zwangerschap en vrije seksualiteit gedomineerd werden door een puriteins verlangen om christelijke waarden erdoor te drukken. Een kant die we maar al te graag 'vergeten' omwille van de romantische gevoelens die The Stones, The Beatles en andere cultuuruitingen bij ons oproepen.

De roman riep bij mij parallellen op met 'On Chesil Beach' (2007) van Ian McEwan. Een contemporaine reflectie op seksualiteit tussen mannen en vrouwen in de jaren zestig als iets waar er een idee begon te ontstaan van vrijheid en gelijkheid tussen de seksen, maar waar ouderwetse zeden en normen nog immer van grote invloed waren op hoe geslachten en genders geordend waren binnen keurige maatschappelijke normen. In deze roman zijn het de vrouwelijke stemmen die nog altijd gesmoord worden door mannelijk hoofdpersonage Tony in zijn onvermogen om ze te begrijpen. Zo we geneigd zijn de jaren zestig te plaatsen als het moment waarop emancipatoir bewustzijn haar intrede deed in ons collectieve denken; zo laat Barnes zien dat de geschiedenis zijn hiaten en tegenstrijdigheden heeft, dat veel verloren is gegaan in de romantisering van het tijdvak. Dat de jaren zestig misschien nog niet zo'n einde heeft betekend voor seksisme, gender ongelijkheid als het in de populaire beschouwingen toegedicht wordt.

Tony is een nostalgische oude zak die het niet lukt om de vrouwen in zijn leven (zowel jeugdliefde Veronica als zijn uiteindelijke vrouw Margaret) los te zien van zijn eenzijdige blik. De tijd is veranderd sinds zijn noodlottige jeugdliefde tot een einde is gekomen, maar nog altijd worstelt hij met een onvermogen om te begrijpen wat de vrouwen in zijn leven bezighoudt (en hield). Het zaadje voor emancipatie is gelegd, maar de aanzet daartoe wordt nog bemoeilijkt door een nostalgisch verlangen naar een tijd waarin men heden ten dage met enige romantiserende verheerlijking op terugkijkt.

Grimmige parodie op het genre van de seriemoordenaar, die alle clichés ontkracht of juist belachelijk maakt. De seriemoordende medemens wordt vooral getoond als de ultieme zielenpoot. Soms echt iets te onwaarschijnlijk.

Tussen de eenzijdige berichtgeving rond religieus fundamentalisme en gewelddadige excessen in de moslimwereld is dit werk een baken van nuance. Shereen El-Feki weet onderwerpen uit de Arabische taboesfeer onder de aandacht te brengen, maar blijft daarbij respectvol naar opvattingen uit zowel het Oosten als het Westen. Zij kiest steeds voor een verzoenende positie waarbij ze hete hangijzers ondermijnt door met gedegen tegenargumenten te komen. In negatieve zin neigt het misschien naar politiek correct. Ik vind het juist getuigen van kennis over wat er gedaan kan en moet worden in een regio waar de taboesfeer zo dominant is als het deze belangrijke onderwerpen betreft. Nodeloos provoceren werkt alleen averechts en zal sowieso niet opgepikt worden.

Dit werk is meer journalistiek dan harde wetenschap, dus verwacht voornamelijk ervaringsverhalen die ondersteund worden door wetenschappelijke feiten. Die aanpak maakt het tot een toegankelijk en bijzonder luchtig werk waar gemakkelijk door te lezen valt. Een minpunt van deze aanpak is dat haar ambities veel verder reiken dan wat het werk uiteindelijk kan bieden. Veel van de interessante onderwerpen die zij aansnijdt, zouden het beste tot hun recht komen in lijvige boekwerken die over specifieke onderwerpen gaan. El-Feki heeft in ieder geval meer dan genoeg stof voor toekomstig werk.

Ik zit nu ergens op de helft van het boek. Die radicaal andere schrijfstijl moet ik kennelijk nog tegenkomen, want volgens mij lijkt de schrijfwijze heel veel op die van vorige boeken. Wel is er meer aandacht voor de vrouwelijke personages dan voorheen het geval was. Het verhaal komt zeker moeilijker op gang dan in vorige delen en eigenlijk heb ik me door het eerste stuk moeten worstelen om verder te komen. Maar eenmaal op de helft aanbeland, vind ik het nog steeds een prettige fantasy-reeks waarin de verschillende volkeren leuk worden beschreven aan de hand van hun typische kenmerken. De kracht van Robert Jordan zit hem dan ook in hoe levendig hij zijn niet-bestaande wereld overtuigend weet te visualiseren.

Voor mij een verrassend toegankelijke Rushdie, waarbij ik zelfs het gevoel had dat ik hem volledig snapte. Het geeft een mooi beeld van Kashmir en zijn verwording tot hellevuur, doorspekt met de gebruikelijke magie en metaforen zoals gewend. De link tussen hedendaags terrorisme en het verzet in WO2 is ook mooi uitgewerkt.

Mooie humane roman over een meisje dat verbitterd raakt na een jeugdtrauma. Op eigen kracht moet ze zelf uit de diepste dalen klimmen. De kracht van Wally Lamb is de enorme sympathie die hij voor zijn protagonist lijkt te voelen.

Nee, het boek weet me toch minder te overtuigen dan ik had verwacht. Het probleem is dat de opbouw heel fragmentarisch aanvoelt, waarbij er dus in elke passage nieuwe karakters met nieuwe verhaallijnen bij komen. Het wordt er niet makkelijker op dat de vaak complexe Chinese namen nou eenmaal moeilijk te onthouden zijn door een Westerling. Het wordt helemaal verwarrend als er in de laatste passage - a la John Irving - een uitgebreide beschrijving volgt van ''vergeten'' bijrollen. Maar ergens is het toch ook wel weer een briljant boek in hoe het de Chinese Revolutie weet te koppelen aan de onderdrukking van de vrouw in het algemeen. Sommige passages zijn dan ook hartverscheurend mooi geschreven. Ik ga zeker op zoek naar meer werk van deze Chinese schrijver.

Ik zou graag de Europese einzelgänger willen zijn die beweert dat we het allemaal mis hebben en dat deze Murakami zoveel beter is dan zijn beroemdere naamgenoot. Naar aanleiding van dit werk is dat beslist niet het geval. Deze Murakami probeert om een soort knotsgekke kruising van exploitation en maatschappijkritiek neer te zetten met een idioot plot over een bendeoorlog tussen hitsige twintigers en uitgebluste huismoeders. Een hilarisch uitgangspunt, maar in de roman zelf komt het nauwelijks verder dan flauwe woordgrapjes en hyperactieve geweldorgies. Slechts bij vlagen overstijgt het werk zichzelf door de bijna aandoenlijke sterfscènes, waarin stervende karakters zich gedwongen zien om hun kleinzielige tekortkomingen voor eens en voor altijd onder ogen te zien.

Stilstaande tijd in een Oost-Afrikaans vluchtelingenkamp. Of zoals het gevluchte meisje Saba in 'Stilte is mijn moedertaal' (2018) niets liever wil dan dat dingen in beweging komen. Ontwikkeling en vooruitgang in plaats van rigide tradities en een onzekere toekomst. Maar elke dag opnieuw ontwijken westerse hulpverleners en stamoudsten haar prangende vraag of er nu eindelijk eens een school gebouwd gaat worden. Ondertussen komt ze steeds meer tot het deprimerende besef dat haar ontluikende seksuele gevoelens snoeihard worden afgestraft, terwijl er juist een oogje wordt dichtgeknepen als mannen seksueel misbruik plegen. Bij gebrek aan vergezichten of perspectief hebben de plaatselijke autoriteiten weinig meer dan hun strikte zedenmoraal als een vergrootglas om jonge vrouwen af te straffen. En dan is er ook nog Saba's zwijgzame broer Hagos, die zich lijkt te onttrekken aan maatschappelijke verwachtingen over masculiniteit. Ze beschermt hem tegen iets waar ze zelf niet helemaal de woorden voor kan vinden, maar ze weet intuïtief dat zijn anders-zijn kan rekenen op hoon en uitsluiting.

'Stilte is mijn moedertaal' (2018) is een broeierige coming-of-age roman over de seksuele ontluiking van een tienermeisje op een plek waar niet-heteronormatieve verlangens (incest, homoseksualiteit) genadeloos worden afgestraft. Zeker een tienermeisje als Saba moet het ontgelden als zij te maken krijgt met vrouwenbesnijdenis, een gearrangeerde huwelijk en zelfs die constante dreiging ervaart van een zedenrechtbank om 'overspelige vrouwen' terecht te wijzen. (Daar vallen slachtoffers van seksueel misbruik trouwens ook onder.) Wat mij raakt aan 'Stilte is mijn moedertaal' (2018) is dat Saba geen andere keus heeft dan gelaten haar nieuwe realiteit te accepteren. Geen ruimte voor rouwverwerking of gezonde heling, maar elk moment kan Saba afgestraft worden omdat ze een seksueel wezen is als ieder ander mens. En toch blijft ze hopen dat die school er komt om controle te krijgen over haar eigen lichaam en geest. Zodat de tijd weer in beweging komt.

Herlezen, omdat ik vond dat ik de vorige keer teveel puzzelstukjes niet of verkeerd begrepen had. Het heeft mijn waardering voor het werk alleen maar doen toenemen. Mooi is dat je het zowel als een spannend jongensboek kan lezen als een gelaagde literaire roman. Onverwacht gevoelig ook, en dat ondanks de volstrekt absurde gebeurtenissen en het opzettelijk geconstrueerde ervan.

De verhaallijnen zijn mij toch net iets te vergezocht en zodoende meer bedoeld als satire dan om daadwerkelijk een realistisch beeld te geven van India. Maar het leest als een trein en weet voldoende te vermaken.

Een schrijnend verhaal over iemand die gewoon zijn leven wil leiden, maar dan plotseling geconfronteerd wordt met de grenzen in een mensenleven wanneer er armoede is. Een klein beetje rijkdom betekent dan een heleboel. Gogol zou alleen Gogol niet zijn als hij dat kleine beetje geluk niet op cynische wijze af zou pakken Inderdaad een beetje jammer van de geest aan het einde die wraak komt nemen op de mensen die hem tijdens zijn leven niet wilden helpen.

Voor mij is de lol van fantasy of sciencefiction dat een auteur thema's uit 'de echte wereld' versluierd weergeeft in de beelden die hij/zij schetst. Dat je als lezer moet zoeken naar betekenissen, waardoor de allerbeste werken (zoals '1984' van George Orwell) tot ver na hun verschijningsdatum voortleven. Het moet gezegd dat Auke Hulst grootse ambities heeft gehad met deze roman: een postmoderne SF-roman, geënt op de ideeen van de filosoof Jean Baudrillard, waarin een fantasiewereld verdacht veel lijkt op de alledaagse werkelijkheid. Over de voortschrijdende technologisering in het alledaagse leven en het gevoel van verwondering dat er nog geen eindpunt in zicht is. Ook over sterfelijkheid en menselijk falen in een wereld waarin alles maakbaar is of lijkt.

Zo groots als de opzet is, zo voorspelbaar en clichématig is het uiteindelijk uitgewerkt. Eerlijk gezegd voelt het boek meer als de ijverige fanfiction van een tech-nerd dan als een volwaardig literair werk. 'The Circle' (2013) meets 'Cloud Atlas' (2004) meets 'Brave New World' (1932) meets 'Gattaca' (1997) meets 'Blade Runner' (1982). Dan helpt het ook niet mee dat de link met de alledaagse werkelijkheid er zo dik bovenop ligt, dat 'het fantastische' zelf weinig fantasievol of beeldend wordt beschreven. Veel semi-hippe dialogen die nergens heen gaan en een plot dat geforceerd de elementen uit andere werken neemt (maar niet dezelfde gevoelens van spanning of sensatie oproept, omdat het uiteindelijk geen puur genrewerk is en daarom de nadruk op andere accenten ligt.) Het is niet eens dat Hulst slecht schrijft, maar hij laat teveel kansen liggen om iets literairs toe te voegen aan een genre dat al zo rijk vertegenwoordigd is.

Fraaie kijk op onze tijd en de botsing tussen verschillende normen en waarden van acht personages. Elk hoofdstuk wordt verteld aan de hand van een personage dat aanwezig was op een barbecue en daar getuige was van een volwassen man die een kind een klap geeft. Dat incident gaat bij de karakters als een katalysator werken om na te denken over welke zeden ze wensen te hanteren en wat de consequenties daarvan zijn op andere mensen.

Sterk punt aan de roman is dat het de veelheid aan verschillende subjectieve visies op de wereld weet te vangen in die acht hoofdstukken. Het weet zo haarscherp in beeld te brengen welke paradoxale tegenstrijdigheden er bestaan binnen algemeen geldende opvattingen van ons huidige tijdsbeeld. Minder interessant vond ik de vele overbodige verwijzingen om aan te geven dat het zich in onze tijd afspeelt. Tsiolkas valt iets te vaak terug op het noemen van ''pop culture references'' en voorspelbare discussies over afgezaagde onderwerpen als global warming, globalisering, de Islam, etc. Daarnaast vond ik dat er een wel erg overdreven seksueel beeld getint beeld geschetst moet worden. Als we Tsiolkas moeten geloven is iedereen maar bezig met wilde seks en overspel. Misschien bedoeld als een statement naar de seksuele moraal in de moderne maatschappij, maar het leidde mij nogal af omdat het allemaal zo expliciet en weinig subtiel wordt beschreven.

Als beschouwing van de moderne tijd prefereer ik The Terrible Privacy of Maxwell Sim omdat hierin ook daadwerkelijk een creatieve draai gegeven wordt aan fenomenen die onze tijdsgeest tekenen en niet alleen maar ernaar verwijst.

Tijd en plaats worden één in een verhaal over iemand die de oorlog overleefd heeft maar nog steeds moet dealen met de psychische schade die het hem heeft gedaan. Vonnegut lijkt ogenschijnlijk alle kanten op te gaan met de verhaalconstructie, waarbij hij het niet schuwt om zelfs elementen uit de sciencefiction in het geheel te verwerken. Dat spel met de vorm levert een volstrekt uniek boek op. Maatschappelijke relevante kritiek op het concept oorlog- met kruisverbanden naar zowel oorlogen in het verre verleden als naar het heden- gaat samen met ordinaire pulp. Heerlijke oneliners en onvergetelijke karakters maken het af.

Een sardonische vertelling waarin de perfecte idylle van een kleinburgerlijke Vlaamse goegemeente wordt opengereten door gruwelijke familiegeheimen en olijke kwajongensstreken. Peter Theunynck schetst met de strakke pen van een poëet rake sfeerbeelden die het gezapige Vlaanderenland van de jaren vijftig tot leven roepen, maar waarin de dramatische verwikkelingen elkaar nochtans in een razendsnel tempo opvolgen. En toch voelt de roman -ondanks de geringe omvang ervan- nooit onaf of gehaast, omdat het leest als een smakelijk ironische pastiche vol met overbekende archetypes: de broedertwist tussen twee tienerjongens, de begeerlijke nicht die de mannenharten sneller doet kloppen, de kleine middenstander met zijn fietsenmakerij, de huisvrouw die continu bezig is met haar eigen sociale positie, etc. Beeldschoon beschreven met een flinke dot zwartkomische humor, met een onderhoudend narratief waarmee de lezer plezier krijgt in het nakende noodlot van deze ellendelingen. Als er al zoiets bestaat als 'Vlaamsheid in de literatuur', dan heeft Peter Theunynck er met deze trefzekere roman een heerlijke hommage aan gewijd

Ze heeft een heerlijk ironische maar poëtische schrijfstijl die de postkoloniale thematiek op een indringende manier inzichtelijk weet te maken. Wel jammer dat ze geen nuance aanbrengt en blijft hangen in een te eenzijdig manifest.

Ik blijf bij mijn laatste bevinding dat het gewoon een ontzettend mooie roman is, met zijn gedetailleerde sfeerbeschrijvingen van het Amerikaanse natuurschoon en de diepere laag rond strafzaken binnen een kleine gemeenschap.

Het enige minpuntje is een wat corny einde, waarin gesteld wordt dat ondanks alle ongelukken in de wereld,het menselijke hart feilloos is. Tsja, daar ben ik het niet helemaal mee eens na het lezen van de roman, want het had weinig gescheeld of Kabuo zou een fikse straf hebben ontvangen door een onwetende jury.

Neemt niet weg dat ik het als een zeer innemende roman heb ervaren. Vooral de passages over het vissen zijn echt ontzettend treffend en sfeervol beschreven. Je zou zo een baan opzeggen en zelf visser worden op een Amerikaanse rivier/meer.

Roddel en achterklap in de nadagen van de Italiaanse aristocratie. Of hoe Bianca Pitzorno in 'De Stof in haar Handen' (2018) de gefictionaliseerde familiekronieken vertelt van de 'working class heroines' in haar eigen familie. Met een ik-verteller die zelf op jonge leeftijd al doorkreeg dat iemand van haar stand weinig geluk hoefde te verwachten van gearrangeerde huwelijken, maar met de aanschaf van een mechanische naaimachine wist ze toch onafhankelijkheid te verwerven. Het brengt haar in de nabijheid van de rijken en machtigen van het Sardinië in de 19e eeuw. Het aardige aan deze roman is dat de nijvere hoofdrolspeelster overal onderdeel van is en er toch buiten wordt gelaten op grond van haar afkomst. De belangrijkste verwikkelingen komen tot ons via krantenartikelen of getuigenverslagen van anderen. Een indirecte opzet die prima past bij een sympathieke verteller zonder financiële middelen om met iets anders bezig te zijn dan zelf overleven. Toch is 'De Stof in haar Handen' (2018) ook geen cynische aanklacht of een meelijwekkend tranendal, want het is vooral een optimistische roman over vrouwen die solidair met elkaar zijn wanneer het tijdsgewricht daar weinig ruimte voor laat. Een beetje braaf is 't ook allemaal wel.

Mooie kruising tussen realisme en magisch-realisme, en dat verpakt in een boek die blijft boeien tot de laatste bladzijde. Een van de weinige boeken die z'n hype ook echt verdient heeft.

Dit is het eerste boek wat ik van de schrijver heb gelezen. Ik werd meteen geraakt door de verschrikkelijk realistische wereld waarin zulke rare dingen plaats vinden. Doodeng, wonderschoon en sfeervol tot aan de laatste bladzijde.

Mooi verhaal over een familie waarin idealisme en het naleven van stringente waarden allesoverheersend zijn, tot op het punt dat het ten koste gaat van de ontwikkeling van de twee zoons. Hetzelfde blijmoedige optimisme waar ze mee opgevoed zijn, gaat als een verstikkend deken werken als zij ontdekken dat er een wereld bestaat waar die idealen geen stand meer houden. Het begint bij broer Hans en zijn sluimerende verzet tegen alles waar zijn ouders voor staan, en uiteindelijk zal ook broer Teun op een punt terechtkomen waarop hij moet kiezen voor zichzelf als individu of voor de aangeleerde familiewaarden.

Het verhaal begint echter in het nu, met een Teun van middelbare leeftijd die zich vooruit probeert te werken in de verkoop van kopieermachines. Hij is gedesillusioneerd, ontevreden met zijn baan, en zijn enige liefde is hij verloren aan een oude jeugdvriend. Die pijn doet hem terugdenken aan de tijd waarin hij opgroeide in het dorpje Wieringen. Na enkele- ietwat karikaturale- scenes rond de verkoop van de kopieermachines zoomt het verhaal in op de gebeurtenissen die ertoe hebben geleid dat Teun zijn rotsvaste geloof in bepaalde idealen is kwijtgeraakt. Vanaf dat punt zal het zich vooral focussen op de eerder genoemde coming-of-age in de jaren tachtig.

Kees van Beijnum komt het best tot zijn recht als zijn verhalen recht voor zijn raap zijn, weinig bladzijdes die, met een paar treffende beschrijvingen, tot de kern komen. In zijn vorige roman Paradiso had hij aanzienlijk minder bladzijdes nodig. Nu deze roman iets meer uitwaaiert en er meer aandacht naar sfeerbeschrijvingen gaat, begint op te vallen hoe herhalend zijn gekozen metaforen eigenlijk zijn. Alles wijst op de tragedie die in de laatste hoofdstukken volgt. Hoewel dat in eerste instantie spanning en beklemming oproept, gaat het later tegen staan als er weer een situatie wordt opgeroepen waar de hoofdpersoon zijn eigen gevoelens koppelt aan eendeneieren, duiven en meerkoeten. Het is op zichzelf allemaal mooi gevonden, maar in de roman als geheel was het beter tot zijn recht gekomen als er een paar sterke vondsten uit waren geselecteerd. Bijrollen- zoals Avron, Yuang, de familie rond Bruul, Steef, e.a- zijn veelvuldig aanwezig maar worden vervolgens maar amper uitgewerkt en geen van hen krijgt de diepere laag die ze verdient.

Waar ik Kees van Beijnum wel om bewonder is de geloofwaardige dualiteit die hij in zijn hoofdpersoon weet te verwerken. We worden helemaal meegenomen in de twijfels en angsten van een jonge mens en hoe hij moet constateren dat zijn familie niet de veilige haven is die wenselijk is voor zijn ontwikkeling. De mooiste fragmenten uit het boek zijn dan ook de momenten waarop Teun en Hans toenadering tot elkaar zoeken als een soort bastion tegen de verstikkende familiesfeer.

Het is een onderhoudend en bij vlagen bloedmooi boek, maar op bepaalde punten stelt het net iets te vaak teleur. En dat is jammer, want in van Beijnum hebben we een vaardige Nederlandse schrijver met genoeg talent om tot een meesterwerk te komen. Het is er alleen (nog) niet helemaal uitgekomen.