Het is altijd een genoegen om een nieuwe schrijver te ontdekken die (nog?) niet is doorgebroken bij het grote publiek. Ik ga zeker meer boeken zoeken van Eric Miles Williamson. Zijn strakke zakelijke schrijfstijl spreekt me buitengewoon aan. In korte fragmentjes wordt de situatie geschetst en krijg je een sterk beeld van de pijnlijke wereld waarin de hoofdrolspeler verkeert. Tegelijkertijd humoristisch als wrang en pijnlijk realistisch.

Mooi geschiedenislesje met een persoonlijke noot, maar de laatste hoofdstukken zijn toch een tikkeltje te moraliserend naar mijn smaak.

Het Duitse antwoord op Madame Bovary, die uit de vergetelheid is gerukt door schrijver Thomas Mann en later door regisseur Rainier Werner Fassbender. Over een vrouw die op jonge leeftijd trouwt omdat het haar een betere positie verwerft, maar die door een fling met een knappe minnaar in een vervelende positie komt te zitten. Er wordt mooi in verbeeld hoe mensen in die tijd leefden onder strikte maatschappelijke codes van zedelijkheid, correct gedrag en ethiek. Tot op het punt dat het individu - en in dit geval natuurlijk de vrouw in het bijzonder- ondergeschikt werden gemaakt. Helaas dat het boek niet zo denderend is geschreven. De overdaad aan ellenlange dialogen leiden af van het hoofdverhaal. Ik merkte dat ik niet meer gefocused bleef en gapend de bladzijdes omsloeg om zo snel mogelijk bij het einde te komen. Madame Bovary van Flaubert, ook een roman over een overspelige vrouw, heb ik met beduidend meer plezier gelezen.

In de jaren twintig zoekt de societyfiguur en egyptoloog Ralph Trilipush naar het ultieme bewijs dat de farao Atum-hadu, waarvan hij ooit hiërogliefen vond en vertaalde, relevant is voor de wetenschappelijke wereld. Ergens in de jaren veertig kijkt de gepensioneerde detective Harold Farrell terug op zijn zoektocht naar één van de vele bastaardkinderen van een overspelige biermagnaat. Verschillende vertelperspectieven op verschillende momenten in tijd en plaats, maar de twee zoektochten blijken steeds meer overlap met elkaar te hebben. Hoewel er in het narratief moorden worden gepleegd en er een detective is die meerdere opdrachten krijgt om één en dezelfde zaak op te lossen, is het eigenlijke mysterie in de roman bijzaak; het is dan ook geen 'whodunit' of detective in de klassieke zin van het woord, maar een zoektocht-in-een-zoektocht-in-een-zoektocht.

Arthur Phillips schreef met 'The Egyptologist' (2004) namelijk een brievenroman waarin de correspondentie tussen personages (via logboeken, brieven, kattebelletjes, telegrammen, etc) wordt vermengd met een poging om tot een pseudowetenschappelijke publicatie te komen. Een vruchteloze poging die nooit afkomt, maar steeds meer nieuwe correspondentie genereert die verwarring zaait over wat er romantische dromerij is en wat wetenschappelijke accuraatheid? En wie zoekt er eigenlijk naar wie? Zoekt Ralph Trillipush, de oriëntalist die zijn wankele geestesgesteldheid niet de baas was, naar Atum-Hadu, de mythische farao die schunnige gedichten achterliet om zijn plek naar de eeuwigheid te bezegelen? Of is het Harrold Ferrell, de oud-detective die zijn herinneringen optekent aan de neef van Trilipush' geliefde Margareth, die weer naar de egyptoloog zoekt? Of zijn de karakters allemaal maar constructies van weer een hele andere verteller en moeten we hun bestaan in twijfel trekken?

'The Egyptologist' (2004) is bij vlagen magistrale metafictie als een oriëntalistische koortsdroom waarin waan en werkelijkheid door elkaar heen lopen. Over verschillende kwetsbare mannelijke ego's die zich blindstaren op hun eigen competitiedrift, geldingsdrang en desillusies; deze mannen doen alles om - net als de wel/niet bestaand hebbende farao Atum-Hadu - te blijven voortleven na hun fysieke verscheiden. Zichzelf onvindbaar en tegelijk tot een monument maken. Helaas voelt de roman te vaak alsof het beter had kunnen en moeten zijn, want Arthur Phillips mag dan een bonte verzameling van plekken en van historische perspectieven in de geschiedenis bij elkaar brengen, maar het voelt zelden alsof hij er het leven inblaast waardoor een inventief narratief tot een beklijvend meesterstuk wordt. De roman voelt merkwaardig statisch voor een verhaal waarin grafroven, schatzoeken en overdadige bals in de 'roaring twenties', een prominente plaats hebben.

Dit maakt de verwachtingen helemaal waar. Met een prettig gevoel voor pathos en sfeer wordt er een levendig beeld geschetst van de duizenden jaar durende strijd tegen kanker. Het levert een zeer toegankelijke roman op die leest als een episch heldendicht vol met wetenschappers die zich op een bepaald punt in de geschiedenis bevinden in hun zoektocht naar passende geneeswijzen. Daarmee worden hun ingewikkelde morele dillema's en wetenschappelijke beperkingen pijnlijk invoelbaar gemaakt.

Wat helpt is dat Mukherjee een zeer empathische schrijfstijl heeft en steeds de terugkoppeling maakt naar wat de gevolgen zijn geweest voor de patiënt. Daarom verwijst hij ook steeds terug naar zijn eigen ervaringen als behandelend arts. Die passages zijn waarschijnlijk nog wel het meest ontroerende van het werk omdat zij zo treffend de pijn, de hoop en de verwachtingen van de kankerpatiënt beschrijven. Het heeft hiermee een zeldzame combinatie van wetenschappelijke autoriteit en de speelsheid van de fictie-auteur. Zelfs de minder interessante elementen, zoals statistiek en onderzoek, worden beschreven op een manier dat zij een soort spanning opwekken.

Elke avond opnieuw verloor ik mij in een nieuw verhaaltje in een nieuw tijdvak en leerde ik als lezer weer iets meer over die ongelofelijk interessante materie rond kanker en het onderzoek ernaar. Het is maar te hopen dat er nog eens zo'n ambitieus werk van deze schrijver komt.

Vlot geschreven thriller die tegelijkertijd een stuk maatschappijkritiek m.b.t. upperclass Afro-Amerikanen blootlegt. Termen als pageturner en easy read zijn zeker van toepassing op dit boek, maar tegelijkertijd is het wellicht een tikkeltje te simplistisch.

Evenals bij zijn debuutroman is het een vreemde mengeling van genre-conventies, waarbij de nadruk ligt op kluchterige humor en amusante personages. De vrolijke, onbezorgde toon van zijn debuutroman is echter meer op de achtergrond gekomen en heeft plaats gemaakt voor een bitter gevoel voor cynisme. Daarbij vormt de grote grap van deze roman dat er enerzijds de lulligheid en het kleinburgerlijke van commisaris Pujol wordt beschreven, maar dat het anderzijds heel grafisch en gedetailleerd de meest gruwelijke aspecten van seriemoordenaars in beeld brengt.

Toch weet Tusset dit fantastische gegeven niet helemaal ten volle uit te werken. In een geforceerde poging om zo postmodern mogelijk te zijn word er veel toegeschreven aan de rol van het toeval. Dat maakt het plotselinge en het onverwachte tot iets zonder verdere opbouw of gevoel van karakterontwikkeling.

Mannelijkheid erin geramd en homoseksualiteit eruit. Subtiel is deze misantrope plattelandsschets allerminst, maar in 'Weg met Eddy Bellegueule' (2014) blijft Édouard Louis als een doeldrieste bokser klappen uitdelen tegen een lichaam dat allang knock-out op de grond ligt. Elke klap of vernedering opnieuw het schrijnende besef dat de homoseksuele Eddy Bellegueule écht niet van zichzelf mag houden. Tegen dat benepen volksmilieu in Picardië valt niet te winnen. Tot op het punt dat Eddy maar een heteroseksuele persona aanneemt om zich te wapenen tegen de alledaagse hardheid. Met weinig succes overigens, want jezelf verloochenen is geen gezonde copingstrategie. 'Weg met Eddy Bellegueule' (2014) werkt voor mij beter als indringende j'accuse tegen homogeweld dan als maatschappelijke analyse van volkse sentimenten. Tussen de regels brengt Louis iets van systeemkritiek met zijn tragikomische beschrijvingen van lichamelijk beschadigde (oud-) mijnwerkers en hun uitzichtloze bestaan vol verslaving en criminaliteit. Het wordt nooit vergoelijkend om Eddy's onverdiende mishandelingen mee goed te praten, maar tegelijkertijd veel open deuren voor een sociaal-realistisch werk. Desalniettemin komt debuutroman 'Weg met Eddy Bellegueule' (2014) als een mokerslag binnen en het nodigt zeker uit tot meer werk van deze jonge schrijver.

De tranen achter de filters. In 'De Kinderen Zijn Koning' (2021) gebruikt Delphine de Vigan het perspectief van een rechercheur om dubieuze praktijken rond 'kindfluencers' aan te kaarten. Met haar analytische blik en lichte aversie jegens moderne technologie, duikt Clara Roussel in de verdwijningszaak rond het kindsterretje Kimmy. Het roept bij Clara diverse ethische vragen op over hoe schadelijk deze gemaakte nepwereld is voor kwetsbare kinderen die in hun groei geremd worden door clicks en likes. Waarom speelt onderneemster Mélanie Claux zo gewiekst haar rol als huismoeder van een perfect gezinnetje? Wat zijn de mazen in wetgeving over wat er tot kinderarbeid wordt gerekend en welke veiligheidskwesties spelen er rond hun privacy? Tijdens haar onderzoek komt Clara Roussel tot de conclusie dat Kimmy's vermissing misschien niet de grootste misdaad is.

Ik ben niet een enorme fan van literaire werken die thrillerconventies gebruiken om maatschappelijke issues aan te kaarten. Vaak schiet 't literaire gehalte tekort en krijg je er niet de voldoening voor terug van een genrewerk. Eigenlijk leest 'De Kinderen Zijn Koning' (2021) vooral als een matige thriller waarin je nauwelijks wordt meegezogen in het mysterie of enige binding krijgt met de personages. Eerlijk gezegd had ik met zo'n heerlijk dubbele titel als 'De Kinderen Zijn Koning' (2021) ook een vileine roman verwacht over de infantilisering van de maatschappij. Maar de Vigan is geen ironicus als landgenoot Houellebecq en blijft hangen bij eenduidig uit te leggen preken. Vloggen is kindermishandeling! En dat zullen we als lezer weten ook. Tot een gênante epiloog toe waarin het er allemaal nóg dikker opgelegd moest worden.

Knap hoe Brijs duistere kanten van religie en een wetenschappelijke vraagstuk over klonen met elkaar weet te verweven op zeer onverwachte manieren. Wetenschap en religie zijn binnen de roman allerminst elkaars tegenpolen, maar elk personage creeërt zijn of haar eigen werkelijkheid op basis van de eigen verwachtingen en verlangens.

Victor Hoppe vormt de spil tussen alle verhaallijnen als een moderne Dr Frankenstein, die tot hoogintelligente wetenschapper gevormd is door een jeugd van liefdeloosheid en afwijzing. Wel heeft Brijs iets teveel bladzijdes nodig om diens psychologische ontwikkeling uit te werken. Daarbij ontstaan er veel herhalingen en onnodig lange uitweidingen over hoe deze figuur tot zijn wrede wereldbeeld is gekomen.

Jonas T. Bengtsson schetst in deze roman een mistroostig beeld van een disfunctionele vader- en zoonrelatie. Over dat schrijnende moment dat die mythische vaderfiguur, waar deze opgroeiende jongen zijn jeugd lang tegen opkeek, van zijn voetstuk valt en menselijke tekortkomingen blijkt te hebben. Dat hun omzwervingen en hun spannende jongensboekavonturen een litteken achterlaten bij een opgroeiend mens. En toch vormt deze jeugd voor het hoofdpersonage evenzeer een bron van inspiratie, en wordt er tevens het zaadje geplant van een tekentalent wat hij de rest van zijn leven met zich meedraagt. Bengtsson beschrijft het in simpele, doeltreffende zinnen, met het sprookje uit de titel - waarvan de vader steeds een nieuw stuk vertelt aan zijn zoon - als het enige sprankje fantasie in een sobere roman. Ergens steekt er nog een politieke laag achter over de moord op Olof Palme, maar dat moet ik u helaas verschuldigd blijven bij gebrek aan kennis over de politieke geschiedenis van Zweden/Denemarken.

Waanzinnig sterke debuutroman van Jonathan Safran Foer. Zijn stijl voelt aan het begin wat onwennig aan door de wat kolderieke karakters en zijn flauw aandoende gevoel voor humor. Maar gaandeweg blijken het juist de karikaturale, vreemde karakters te zijn die het geheel zo ontzettend innemend maken. De boel is in elkaar gevlochten tot een vreemdsoortig complexe constructie, waarin langzaamaan alle losse eindjes tot een samenhangend geheel worden gebracht. Heerlijk ook hoe hij steevast zijn eigen taalgebruik uitvindt door het verhaal te laten vertellen door iemand wiens Engels zich beperkt tot woordenboeken, maar hij doet dat nooit op een manier die storend onecht aanvoelt. Ik verwacht veel van deze nog jonge schrijver en zal zijn tweede roman ook zeker eens oppakken.

Typische Roth over een incontinente bejaarde man, die na jaren afstand te hebben genomen van alles door in een hutje te wonen in het bos, terugkeert naar het New York van 2004. Hij observeert hoe de intellectuele elite zich opwindt over een mogelijke tweede termijn van Bush. Daarnaast wordt hij geconfronteerd met een jongeman die - geheel tegen zijn zin in - een boek wil schrijven over de auteur die hij ooit als voorbeeld heeft genomen voor eigen werk. Niet makkelijk door de behoorlijk intellectuele lading, maar zeker de moeite waard als je daar doorheen kunt bijten.

The Human Stain sprak mij persoonlijk iets meer aan. Dat hele terugkoppelen naar die gestorven schrijver deed mij niet zoveel.

Grappig spel van spionageperikelen rond een nagemaakte Engelse pub op de Brusselse Expo als satirische kijk op wat Britishness betekent ten opzichte van de rest van Europa. Al lijkt mijn omschrijving alsof het grappiger is dan het in werkelijkheid uitpakt, want deze titel is toch vooral een flauwe dijenkletser vol oninteressante personages van wie de motieven niet bepaald tot de verbeelding spreken.

Qua toon en stijl doet het denken aan het óók tegenvallende Sweet Tooth van Ian McEwan, maar die titel wist in ieder geval nog een interessant aspect van literatuurkritiek in zijn postmoderne pastiche te verwerken. Hier worden verschillende genreconventies in de mixer gegooid en komt er uiteindelijk een bloedeloos geheel uit tevoorschijn. Een liefdesgeschiedenis zonder veel passie. Een spionageroman zonder veel spanning. En vooral een komedie zonder werkelijk scherpe grappen die goed gebruik maken van de originele setting.

Ik heb deze met erg veel plezier gelezen, en dat terwijl ik van huis uit niet zo'n liefhebber van pure fantasy ben. De wereld waarin het zich afspeelt, wordt zo tot in de puntjes beschreven dat het in je hoofd gaat groeien als zijnde een overtuigende alternatieve werkelijkheid. Het is ook mooi hoe hij de verschillen tussen de diverse volkeren zo treffend inzichtelijk weet te maken, met elk hun eigen gebruiken en opvattingen des dingen.