Hier kun je zien welke berichten Donkerwoud als persoonlijke mening of recensie heeft gemarkeerd.
Campeón Gabacho - Aura Xilonen (2015)
Alternatieve titel: De Cowboykampioen
Anders dan liv2 en Abubakari vond ik het nu juist níet hoopvol en opbeurend, maar eerder een tikkeltje wrang dat het enige waarvoor Liborio de drive vindt om door te knokken, namelijk zijn liefde naar dat oudere meisje, kwijtraakt als zij voor een Amerikaanse jongen kiest. Librorio is dan wel een overwinnaar, maar hij is toch ergens iets wezenlijks van zichzelf kwijtgeraakt. Allesbehalve een happy end, en ik ben benieuwd of het deze jonge auteur gaat lukken om dat conflict door te zetten naar haar vervolgromans.
Canon & Fuga - Jeroen Berkhout (2010)
Berkhout is de soort schrijver die op zoek gaat naar de grenzen van de taal en daarbinnen tot mooie zinsconstructies en bijzondere filosofische ontdekkingen komt. Het is alleen zo jammer dat geen van zijn gekozen thema's op een bevredigende manier in de verhaallijn worden verweven. Hij gaat van hot naar her. Het ene moment beschrijft hij zeer uitgebreid de onmogelijke liefde tussen Dante en Beatrice, als een soort vergelijking van hoe hoofdpersoon Ogdo zelf een vrouw adoreert; om dan verder te gaan over verborgen waarheden die verscholen zouden zitten in het werk van Beethoven. Het is simpelweg teveel van het goede.
Ik zie in Berkhout best een talent, maar hopelijk zal zijn volgende roman een wat bescheidener route volgen. In ieder geval zit het met zijn gevoel voor taal wel snor. Ik heb dan ook smakelijk genoten van sommige van de betere passages uit dit boek.
Carnival - Rawi Hage (2012)
Met zijn postmoderne narratief wordt het nooit duidelijk of de absurditeit en het carnavaleske toegedicht kan worden aan de mentale staat van het hoofdpersonage, of dat de surreëele kanten van zijn bestaan in deze vertelwereld behoren. Het levert een spannende breuk op tussen Fly als een migrant die zijn eigen identiteit vast wil stellen tegenover andere personages die andere levensbeschouwelijke, religieuze en filosofische posities innemen. De identiteit van Fly raakt steeds vervlochten met de veelheid aan andere identiteiten die hij op zijn pad vindt. Wie is hij nog tussen zoveel andere kleurrijke figuren die elk een andere stempel achterlaten op hoe hij de wereld beziet?!
Een negatief gevolg van de ingewikkelde opbouw is dat het verwarring zaaien een doel op zich wordt. De spanning slaat uiteindelijk dood in eindeloze herhalingen en geforceeed absurdistische wendingen. Ook lijkt het nergens naar toe te werken dan het oproepen van een continu gevoel van vervreemding. Ik bleef tot aan de slotpassage op mijn honger zitten naar duidingen die de gekozen associaties naar een hoger plan trekken.
Carter Beats the Devil - Glen David Gold (2001)
Alternatieve titel: Carter Klopt de Duivel
Catcher in the Rye, The - J.D. Salinger (1951)
Alternatieve titel: De Vanger in het Graan
Cerf-Volant, Le - Laetitia Colombani (2021)
Alternatieve titel: De Vlieger
'De Vlieger' (2021) is overduidelijk een roman met een belangrijke boodschap, en zoals dat soms gaat met zulke didactische literatuur is 't tegelijkertijd een beetje braaf en voorspelbaar. Het optimistische idealisme van Léna mag dan botsen met de weerbarstige realiteit, maar het levenslot geeft steeds net op tijd signalen dat ze heus op weg is om het goede te doen. Voor elk nieuw probleem een passende oplossing of een belangrijk zelfinzicht; we zijn allemaal één therapiesessie verwijderd van verlossing. Op een soortgelijke manier wordt Preeti als het meest interessante personage kapot gepsychologiseerd omdat deze rouwdouwer ook weer haar eigen trauma's en kwetsbaarheden heeft. Maar het vervelendst is de manier waarop steeds onderstreept moet worden dat het meisje Lalita voor zoveel meer staat dan alleen haar individuele lot. Wie één meisjesleven redt, redt namelijk de hele mensheid. Een adagium dat steeds opnieuw tot uiting komt in gemakzuchtige metaforen als bijvoorbeeld het vliegeren om haar verlangen naar vrijheid te weerspiegelen. Het gevolg is dat de goede bedoelingen in 'De Vlieger' (2021) eerder formulematig voelen dan oprecht of authentiek.
Chef-d'œuvre Inconnu, Le - Honoré de Balzac (1831)
Alternatieve titel: Het Onbekende Meesterwerk
Engelse vertaling: Online Reader - Project Gutenberg
Over de grens in ''correcte'' observatie van de vrouwelijke schoonheid op het schilderdoek en over wanneer mannen bevlogen raken door de jaloezie. Toegankelijk geschreven en met een paar ijzersterke wendingen naar het einde toe.
Chicago - Alaa al Aswani (2007)
Alternatieve titel: شيكاجو
Chikyū Seijin - Sayaka Murata (2018)
Alternatieve titel: Aardbewoners
Child 44 - Tom Rob Smith (2008)
Alternatieve titel: Kind 44
Childhood of Jesus, The - J.M. Coetzee (2013)
Alternatieve titel: De Kinderjaren van Jezus
Het meesterlijke aan Coetzee is het kameleontische aanpassingsvermogen van zijn stijl aan de verhalen die hij vertelt. Elke roman opnieuw lijkt de meermaals gelauwerde Zuid-Afrikaan nieuwe wendingen te nemen in zijn schrijverschap, zodat nieuw verschenen werk relevant en invloedrijk blijft. Hier levert hij niet mijn favoriete roman af, die eer gaat nog steeds naar ‘Disgrace’ (1999), maar ‘The Childhood of Jesus’ (2013) is in concept een huzarenstukje in zijn oeuvre. Het werk is een filosofische en religieuze allegorie, waarvan de intertekstuele verwijzingen eerder verwarring zaaien dan dat ze verheldering bieden. Vreemd in hoe het tegelijkertijd glashelder en duidelijk kan zijn, terwijl het bij herziening een stuk complexer in elkaar steekt dan het rechtlijnige proza doet vermoeden.
Over een onbevlekte ontvangenis die verder getrokken wordt dan dat het kind Gods uit een maagdelijke schoot gebaard wordt. De Jezus-figuur uit de titel (David) komt met een zelfgekozen pleegvader (Simon) als balling aan in een niet nader gedefinieerd Spaanstalig land. Over een spirituele geboorte als immigrant in een fictieve gemeenschap waar ongelijkwaardige hiërarchieën tussen buitenstaanders en oorspronkelijke inwoners bestaan. David’s zelfgekozen moeder (Inés) is echter opgegroeid in welvaart op de haciënda ‘La Residencia’. De medevluchteling Simon en de rijkeluisdochter Inés sluiten een verbond om hun protegé op weg te helpen in zijn schrede stappen naar intellectuele vorming. Over een ouderschap dat zich onttrekt aan verbintenissen en relatievorming, maar dat ontstaat omdat de twee oudere personages zich alleen uit liefde ontfermen over de jonge David. Niet uit een vooraf opgelegde Goddelijke wil of ethiek/moraal.
De jonge David blijkt een nieuwsgierige geest. Vanuit een filosofische naïviteit bevraagt, bekritiseert en raakt David vertwijfeld door de onwrikbaarheid van wat om hem heen als werkelijkheid wordt gezien. De roman bestaat grosso modo uit (naïef kinderlijke) filosofisch dialogen tussen David en de mensen in zijn omgeving. Over de meest basale vraagstukken: wat zijn vaders en moeders? Kies je die, of is de band genetisch bepaald? Soms zijn de vragen die hij stelt scherp en spitsvondig. Waarom hechten we meer waarde toe aan cijfermatige, statistische werkelijkheden dan aan individuele menselijke gevoelens? Soms zijn de vragen kinderlijk naïef, een beetje lachwekkend zelfs (en toch ontroerend in het goedbedoelde wereldbeeld waar het uit voortkomt). Waarom zou je een dief bestraffen en hem niet meer geld geven dan dat hij net gestolen heeft?
Het conflict in de roman ontstaat tussen het naïeve vragenvuur van David en het (voornamelijk) hardvochtige schoolsysteem. Hoewel hij goed kan lezen en schrijven, heeft David namelijk een eigenaardige eigen visie op dingen. Bij alles wil hij zijn ongefilterde vragen blijven stellen, ook als de ‘volwassenen’ om hem heen niet meer de antwoorden hebben. Het intellectueel ongevormde kind moet nu eenmaal in de mal gegoten worden van de objectieve waarden van wat de maatschappij vermag van een rechtschapen burgermens. Sommige vragen stel je als individu beter niet, want de Goliath is alom vertegenwoordigd in onzichtbare machtssystemen (o.a. rechtspraak, bureaucratie, onderwijs). De kinderlijke naïviteit waarmee deze eigentijdse, postmoderne Messias naar de wereld kijkt, heeft geen plek in een overgereguleerde maatschappij.
De strijd met David’s schoolleiding gaat zo ver dat ze hem een plek toewijzen in de speciale school ‘Punta Arenas’, alwaar hij bijgeschaafd kan worden op een manier dat hij zijn klasgenoten niet negatief gaat beïnvloeden. De schoolautoriteit krijgt zijn gelijk bij de justitiële instanties. De vrijdenkende David moet zich aan het systeem aanpassen, maar het systeem zelf is onwrikbaar en intolerant tegen iemand die hetzelfde systeem (onbedoeld) kritisch durft te bevragen. In deze fictieve Westerse gemeenschap is er geen onderdrukking door openlijk geweld of duidelijke waarneembare dreiging tot repercussies. Het dystopische beeld is subtieler, meer onderhuids. Een wereldbeeld wordt in werking gezet waarin de werkelijkheid onbetwistbaar vastgelegd is in protocollen, wetten, regels, onderwijsprogramma’s en andere schijnzekerheden. Maar tegen welke prijs?
Eerlijk is eerlijk, ‘The Childhood of Jesus’ is allerminst een Coetzee waar ik als leeservaring veel plezier mee heb gehad. Dat komt voornamelijk door de minimale opzet van de roman. De geschetste gemeenschap is niet heel erg bijzonder, vrij alledaags zelfs. Sfeerbeschrijvingen zijn zakelijk en sober; weinig ritme in de verhaallijn. Veel filosofische monologen van het leergierige jongetje in de hoofdrol. Die minpunten hebben ergens óók weer een kracht, omdat de sobere opzet een spanningsveld schept tussen kafkaësk en realistisch; tussen persoonlijk en afstandelijk. Toch heeft het, door de religieuze verwijzingen, nog steeds iets van een mythisch epos; van een verhaal dat de menselijke conditie, doorheen tijd en plaats, beschrijft. Eigenlijk kijk ik meer uit naar het onlangs verschenen vervolgdeel dan ik tijdens het lezen had verwacht.
Children Act, The - Ian McEwan (2014)
Alternatieve titel: De Kinderwet
Chinmoku - Shūsaku Endō (1966)
Alternatieve titel: Stilte
Cien Años de Soledad - Gabriel García Márquez (1967)
Alternatieve titel: Honderd Jaar Eenzaamheid
Wat mij wel wist te raken is de manier waarop Márquez de absolute viezigheid van militaire coupes en onderdrukkende regimes weet in te bedden in een verhaal vol poëtische schoonheid. Ik heb dit vaak teruggezien in het werk van latere schrijvers en het kan haast niet anders dan dat zij daarin schatplichtig zijn geweest aan deze schrijver. Het is bij deze roman dan ook zeker niet het geval dat ik het talent van de schrijver betwist, maar het is geen leeservaring gebleken die bij mij dezelfde diepe indruk heeft achtergelaten als bij andere mensen het geval was.
Cion: A Novel - Zakes Mda (2007)
Circle, The - Dave Eggers (2013)
Alternatieve titel: De Cirkel
Correctie: misschien is het nog wel frustrerender dat Dave Eggers daadwerkelijk materiaal voor handen heeft gehad dat naar een hoger niveau zou zijn gekomen met kritische aanpassingen her en der. Aan zijn grenzeloze fantasie over de valkuilen van moderne technologie ligt het namelijk niet. De wereld die hij beschrijft deugt namelijk als de setting voor een belangrijk werk dat inhaakt op contemporaine ethische discussies over de invloed van technologie op onze levens. Het weet alleen nergens de extra lagen te vinden die van een aardig pamflet een gelaagde ideeënroman maakt die inhaakt op discussies die gevoerd moeten worden. Had een uitgever hem maar gedwongen om diezelfde creativiteit aan banden te leggen en daadwerkelijk functioneel in te zetten voor een gelaagd maatschappelijk relevant werk. Nu is het vooral een ambitieuze poging die alleen maar de oppervlakte raakt.
City of Veils - Zoë Ferraris (2010)
Alternatieve titel: Stad van Sluiers
Cloth Girl - Marilyn Heward Mills (2006)
Tijdens het lezen ontgingen mij merkwaardig genoeg enkele cruciale details m.b.t de verhaallijn (voorbeeld, pas ergens op de helft kwam ik erachter dat Robert Bannerman een Ghanees is en niet een Engelsman). Vaak is zo'n beperkte concentratie een teken dat er iets in het boek is wat mij tegenstaat en maakt dat ik het niet al te grondig heb gelezen, maar ik kan eigenlijk niet zo goed benoemen waar dat dan aan heeft gelegen. Misschien dat het ermee te maken heeft dat het boek lang erover doet om tot zijn kern te komen en dat het te weinig als een solide geconstrueerd geheel aanvoelt?! Uiteindelijk worden er teveel verhaallijnen aangeboord die niet helemaal optimaal worden benut.
Club Brancuzzi - Maarten Buser (2016)
Colorado Kid, The - Stephen King (2005)
Alternatieve titel: De Colorado Kid
Confession, The - John Grisham (2010)
Alternatieve titel: De Bekentenis
Copper Scroll, The - Joel C. Rosenberg (2006)
Alternatieve titel: De Tempel Codex
Country ahead of Us, the Country Behind, The - David Guterson (1989)
Alternatieve titel: Het Land Dat voor Ons Ligt, het Land achter Ons
Crossfire - Andy McNab (2007)
Alternatieve titel: Kruisvuur
Crossfire - Dick Francis en Felix Francis (2010)
Alternatieve titel: Spervuur
Cujo - Stephen King (1981)
Cycle of the Werewolf - Stephen King (1983)
Alternatieve titel: Het Uur van de Weerwolf