menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van Donkerwoud. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024, april 2024, mei 2024, juni 2024, juli 2024, augustus 2024, september 2024, oktober 2024, november 2024

I'm the King of the Castle - Susan Hill (1970) 3,5

25 augustus 2023, 10:52 uur

Gedeelde angsten van roofdier en prooi. De kleine Kingshaw snapt niet waarom leeftijdsgenootje Hooper zich zo vastbijt in zijn machtspositie als zoon van een rijke zakenman. Hun victoriaanse landhuis, Warings, is immers vergane glorie, waar stinkende rot in de vermolmde muren kruipt en vooral nare herinneringen voortleven aan Mr Hoopers liefdeloze relatie met zijn eigen vader. Beide jongetjes verloren een ouder. Ze moeten er allebei mee dealen dat hun overgebleven ouder romantische gevoelens begint te ontwikkelen voor de pappa of mamma van de ander. Allebei zijn ze bang om vergeten te worden en alleen achter te moeten blijven. Maar Kingshaw's moeder is huishoudster en Hooper's vader is haar baas; als de volwassenen te druk met elkaar bezig zijn wordt dit ingebeelde standenverschil tussen de kinderen uitgevochten. In 'I'm the King of the Castle' (1970) beschrijft Susan Hill de Britse klassenmaatschappij als een betonrot vol vergankelijkheid, verval en misplaatste superioriteit. Als een beklemmend kat- en muisspel waarin spaarzame momenten van tederheid of kwetsbaarheid alleen maar Hoopers' frustraties versterken. Kingshaw kan niet ontsnappen aan de tirannie en niemand wil hem geloven.

» details   » naar bericht  » reageer  

Ngando - Paul Lomami-Tshibamba (1948) 3,5

18 augustus 2023, 16:27 uur

Drie magisch-realistische vertellingen vol onderwaterkoninkrijken, hekserij en mythische sauriërs. Het zijn melancholische parabels over de teloorgang van oude waarden en tradities, terwijl Afrikaanse stammen zich moeten verhouden tot een agressief beschavingsoffensief. 'Ngando et autres récits' (1948) geeft tussen de regels kritiek op de onwil van koloniale machten om vanuit hun eigen westerse dogma's begrip op te kunnen brengen voor een Congolees wereldbeeld. Absoluut het mooiste verhaal is 'Ngando', waarin de spijbelende Musolinga weg probeert te blijven van de stichtelijke praat op zijn missieschool. Maar zijn kortstondige vrijheid levert hem een vervloeking op en een achtervolging van de ordediensten. Een zogenaamde ngando (een krokodil die wordt aangestuurd door een kwaadaardige heks) neemt hem mee naar een duistere plek in de rivier, waar onaangename oerwouddieren en geesten bij elkaar komen. Het is een hallucinant verhaal met bizarre indrukken en akelig mooie beschrijvingen over een levendige schaduwwereld. Je zou er bijna verliefd op worden als er geen mensenkinderen werden geofferd.

Het verhaal 'Geneeskunde bedrijven' is iets meer gegrond in de alledaagse realiteit. Het lukt de leden van de stam Ngbaka-Mabo niet om bijtijds te voldoen aan hun afgesproken quotum voor de katoenproductie. Uit angst voor vervolging of sancties wenden ze zich tot capita-katoen-boy Simanangoya, maar uitgerekend tijdens deze penibele situatie blijkt de belangrijke dorpsfiguur te zijn geveld door een bacteriële infectie. Tot overmaat van ramp sturen de Portugezen een dokter om hem mee te nemen naar het stadshospitaal. In de perceptie van de stamleden is 'geneeskunde bedrijven' echter een vorm van hekserij. Ze verzetten zich dan ook met hand en tand tegen deze westerse notie van genezing en objectieve wetenschap. In 'De legende van Londema, opperleenvrouw van Mitsue-Ba-Ngomi' leiden allerlei politieke machinaties ertoe dat een immens goed stamhoofd moet vluchten en uiteindelijk wordt vermoord. Zijn dochter Londema lijkt hetzelfde lot te ondergaan, maar de geestenwereld van haar voorouders blijkt nieuwe hoop te bieden.

De kracht van Paul Lomami Tshibamba zit 'm absoluut in de empathische, menselijke manier waarop het wereldbeeld wordt geschetst van Congolese stamleden. Enerzijds een hard leven waarin elke kleine misstap tot een gruwelijke dood kan leiden, maar anderzijds wordt 'beschaving' hen opgedrongen door koloniale overheersers. Slikken of stikken in de opkruipende moderniteit. De thematiek komt naar mijn smaak beter tot zijn recht in de fantastische verhalen ('Ngado' en 'De legende van Londema') dan in het ene realistische verhaal ('Geneeskunde bedrijven'). Vooral ook omdat de surrealistische beschrijvingen van een natuurreligie nog beter accentueren dat het om een niet-westers wereldbeeld gaat. Ook interessant hoe Tshibamba speelt met aspecten als oorzakelijkheid, schuld en de rol van het toeval. Of hoe er niet altijd rationele verklaringen zijn voor het onheil dat zijn personages overkomt en daarin de geesten van voorouders een sturende rol hebben in de vaart der dingen.

» details   » naar bericht  » reageer  

Moord op de Moestuin - Nicolien Mizee (2019) 3,0

16 augustus 2023, 13:58 uur

In elk moestuintje kun je je eigen waarheid vinden. Of zoals alle wonderlijke personages in 'Moord op de Moestuin' (2019) zich vastbijten in hun overtuigingen. Geloof in kabouters. Scientology. Wetenschappelijke scepsis. De helende kracht van de natuur. Schrijfster Judith zoekt zelf naar betekenis als haar echtgenoot Thijs plotseling een hartaanval krijgt. Na een jarenlange writer's block is niet alleen haar creativiteit opgedroogd, maar met zijn tergend langzame herstel komen daar twijfels bij over de staat van hun huwelijk. Is deze kwellende onzekerheid 't waard om je eigen geluk op te offeren aan het welzijn van een ander? Zullen de dingen ooit nog hetzelfde worden? Een helse verbouwing bij de buren geeft de doorslag: ze moeten weg uit hun penibele situatie. Samen met Judiths zus Cora en zwager Ab vertrekken Judith en Thijs naar een boswachtershuisje op landgoed Groenlust.

'Moord op de Moestuin' (2019) heeft de heerlijke bite van een literaire thriller. Een vileine sfeerschets van menselijke tekortkomingen met een beetje galgenhumor. Soaperige familieverwikkelingen rond erfenissen, foute partners en opgekropte jeugdtrauma's. Zelfs een heus moordmysterie rond een verdwenen oom en een 'vloek' waardoor verschillende generaties nazaten Groenlust zomaar weggaven uit altruïstische motieven. Nicolien Mizee zet het allemaal net iets dikker aan met haar naturalistische tuinbeschrijvingen over woekerend onkruid, invasieve bamboe en een trotse saffraanperenboom. Een volkstuintje bijhouden is namelijk een beetje zoals het schrijven van een thriller: de menselijke neiging om orde te willen scheppen in de chaos. Je moet wieden en snoeien om een helder plot voor ogen te houden. Betekenis vinden in het onbegrijpelijke. Het aardige is dat de detectivestructuur in 'Moord op de Moestuin' (2019) tussen de regels fungeert als een maatschappijkritiek op complotdenken, nepnieuws en polarisatie.

(Met dank aan het Oude Weeshuis in Enkhuizen, waar ik mijn exemplaar van 'Moord op de Moestuin' (2019) heb 'gestolen'. Altijd boeken voor elkaar achterlaten, mensen. Het brengt geluk.)

» details   » naar bericht  » reageer  

Unconfessed - Yvette Christiansë (2006) 3,0

Alternatieve titel: Sila Van Den Kaap, 5 augustus 2023, 10:10 uur

De rijke binnenwereld van een tot slaaf gemaakte ziel. Of zoals de Zuid-Afrikaanse Yvette Christiansë in 'Unconfessed' (2006) raakt aan datgene wat voor geen enkel mens afgepakt kan worden: de verbeelding. Tot slaaf gemaakte Sila van den Kaap heeft geen beschikking meer over wat er mer haar lichaam gebeurt of wie eraan mag zitten. Talloze verkrachtingen en gruwelijke lijfstraffen. Haar bloedeigen kinderen worden stelselmatig van haar afgepakt. Er wordt haar een christendom opgelegd waarin zij een ondergeschikte rol heeft ten opzichte van witte medemensen. Zelfs een juridisch vastgelegde vrijheidsbelofte van een voormalige slavenhoudster blijkt weinig bindend wanneer de zoon besluit om zijn moeders wens naast zich neer te leggen. Maar met elke afstompende vernedering bijt Sila zich vast in het beetje invloed wat ze zelf kan uitoefenen op de wereld. Het brengt haar tot de ultieme zonde als ze haar eigen zoon vermoordt om hem verdere martelingen te besparen.

'Unconfessed' (2006) is opgezet als een episodische verzameling gedachtestromen waarin Sila van den Kaap vat probeert te krijgen op haar tegenstrijdige emoties. Voor de buitenwereld lijkt een zwaar getraumatiseerde Sila haar verstand te hebben verloren, maar middels haar gesprekken met de geest van haar overleden zoon reconstrueert ze het immense onrecht dat haar is aangedaan. Zo oordeelt ze over de witte plantagehouders die nu zo hardvochtig over haar oordelen. Met haar bittere observaties fileert ze hun egoïsme en kromme wereldbeeld. Zelfs richting goedbedoelende witte mensen als slavenhoudster Oumiesies en haar oprechte voornemen om Sila met haar kinderen vrijheid te verlenen. Maar ook deze kloeke madam liet een puinhoop achter toen ze weigerde om haar tot slaaf gemaakten vrij te laten tijdens haar eigen leven. Haar blinde vlek naar zoon Theron maakte dat zij werkelijk geloofde dat haar tot slaaf gemaakten gratie zouden worden verleend. Voor Sila is 't de grootste deceptie dat een geprivilegieerd iemand zo in haar eigen belangrijkheid kon geloven, zelfs wanneer de alledaagse realiteit daar geen aanleiding toe gaf.

'Unconfessed' (2006) is meer karaktergedreven dan plotgedreven. In deze roman vooral veel introspectieve beschouwingen van iemand die innerlijke waarheden ontrafelt omdat ze haar vat is verloren op tijd en ruimte. Haar eigen trauma als een middel om tot de kern te komen van groot maatschappelijk onrecht. Schrijfster Yvette Christiansë brengt Sila's onverzettelijkheid tot leven met een poëtische stijl vol magisch-realistische elementen en naturalistische beschrijvingen van Sila's gevangenisbestaan op de Robbeneilanden. Toch werkt dezelfde meanderende opzet óók een tikkeltje vermoeiend door de continue tijdssprongen en een subjectieve vertelster die haar eigen realiteit schept. Uiteindelijk komen de eindjes bij elkaar in enkele bikkelharde sleutelmomenten, maar het narratief raakt te vaak spanning kwijt met bloemrijke terzijdes. Al blijft Sila van den Kaap zonder meer een ijzersterke ik-verteller als een tot slaaf gemaakte die eindeloos meer lagen heeft dan haar afhankelijke positie doet vermoeden. Haar verbeelding en menselijkheid klinken luider dan haar gevangen zijn.

» details   » naar bericht  » reageer