menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van Donkerwoud. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024

Duizend-en-een Nachtmerries - Rodaan Al Galidi (2017) 2,5

24 oktober 2018, 10:32 uur

'Hoe Ik Talent voor het Leven Kreeg' (2016) is één van de belangrijkste boeken in de Nederlandstalige migratieliteratuur, omdat Rodaan Al Galidi een vinger op de zere plek legde van de psychologische gevolgen van ons hardvochtige asielbeleid. Een bureaucratisch, ontmenselijkend systeem waar mensen jarenlang in tergende onzekerheid wachten of ze wel of niet die asiel-status krijgen, terwijl ze zich door gedwongen werkeloosheid en gebrek aan perspectief nauwelijks kunnen of mogen ontplooien. Precies het juiste boek op het juiste moment, daarbij geholpen door een sympathieke media-persoon als Rodaan Al Galidi die zijn eigen ervaringen had verweven met een fictie-vertelling. Het boek hield stilistisch niet over en had ik moeite met de wat simplistische (soms zelfs beledigende) weergave van sommige vrouwenfiguren in het werk. Maar de spanning die Al Galidi schiep tussen zijn positie als auteur en de sociaal realistische fictiewereld was een krachtig middel om een urgent, doch onderbelicht facet van de vluchtelingenproblematiek te schetsen.

In 'Duizend-en-een Nachtmerries' (2017) tapt Rodaan Al Galidi uit een ander vaatje. Geen sociaal realisme met een kafkaiaans tintje maar absurdistische korte verhaaltjes met verwijzingen naar actualiteiten en eigentijdse thema's. Al begint ook deze verhalenbundel met een soortgelijk kattebelletje naar de lezer toe. Hier een 'mededeling ter geruststelling' om de lezer erop te wijzen dat deze nachtmerrieverhaaltjes louter aan de verbeelding van de schrijver zijn ontsproten. Deze verhaaltjes zijn uitvergrotingen van de realiteit en de personen waar hij zijn fictie-figuren op baseerde leven waarschijnlijk gezond en wel verder. Die introductie laat voor mij zowel de kracht van deze bundel als de zwakte ervan zien. Het is een beetje knullig en gekunsteld, maar weet juist daarom vanaf die waarschuwing een prettige underdog-sfeer te creëren. De personages die Al Galidi in deze bundel opvoert zijn namelijk ook muurbloempjes, twijfelaars en weifelaars en mensen in de periferie van de samenleving. Zelfs een kunstrover, een terrorist, een jongedame die graag vrijt op historisch beladen plaatsen en iemand die Saddam Hoessein bijna dagelijks zou kunnen wurgen, krijgen in zijn verhalen iets aandoenlijks en vertederends. Alsof Galidi zijn imaginaire lezer probeert te sussen met fabeltjes waarin schoonheid prevaleert en de duistere kanten van de mens beter weggelachen worden.

Anders dan 'Hoe Ik Talent voor het Leven Kreeg' (2016) mist deze uitnodiging tot een postmoderne leeshouding (het spanningsveld opzoeken wat de auteur vertelt en zijn persoon) een gevoel van urgentie of noodzaak. De inleiding levert namelijk niet een stevig raamwerk waartegen de afzonderlijke verhalen cachet en inhoud krijgen, maar voelt als ludieke gimmick waar verder te weinig mee wordt gedaan. Ook als afzonderlijke bundel (want het is flauw om Al Galidi alleen vanuit mijn eigen opvattingen over postmoderne literatuur af te rekenen) is het niveauverschil tussen de verschillende verhaaltjes te groot. Zo vond ik de lijnen die Al Galidi her en der uitzet over de Irak-oorlog interessant, omdat hij dit specifieke aspect bewust wegliet uit 'Hoe Ik Talent voor het Leven Kreeg' (2016). Daar ging het over een ander trauma, namelijk die asielprocedure. Maar tegenover die sterke verhalen staan te vaak flauwe taal- en vormspelletjes die niet beklijven, of soms zelfs een beetje moraliserend voelen. Het levert een wisselvallige bundel op waar de spanningsboog niet sterk genoeg staat qua overlappende thema's, relevantie en samenhang. En echt vaak kon ik er nu ook niet om lachen.

- Voor meer oorlogstrauma, Irak-oorlog en kafkaëske fictie die mentale wonden verdoezelt: lees de macabere maar bloedstollend goed geschreven bundel 'Lijkententoonstelling' (2017) van Hassan Blasim.

- Voor een postmoderne hervertelling van Duizend-en-een-nacht: lees het ingenieuze weefwerk 'The Hakawati' (2008) waarmee Rabih Alameddine zijn jeugdherinneringen aan Libanon kruidt met verwijzingen naar die verhalencyclus.

- En voor nog meer Duizend-en-een-nacht: lees ook hoe Nagieb Mahfoez in 'Arabische Nachten en Dagen' (1981) zich het epos opnieuw toe-eigende van de vroegere kolonialen. Een vlammende allegorie over de turbulente machtswisselingen in het Egypte van z'n tijd.

» details   » naar bericht  » reageer  

Nadagen van Lodesteijn, De - Lévi Weemoedt (1990) 3,0

Alternatieve titel: Het Nut van Lodesteijn, 24 oktober 2018, 10:28 uur

stem geplaatst

» details  

I Hate the Internet: A Useful Novel against Men, Money and the Filth of Instagram - Jarett Kobek (2016) 4,5

Alternatieve titel: Ik Haat het Internet, 18 oktober 2018, 15:34 uur

En dat iemand die bewust sociale media mijdt precies die dingen zegt waardoor ik opeens anders naar mijn online persona ga kijken.

Ik: 'In de praktijk is Twitter een spel waar mensen kampjes kiezen en soms sarren om het sarren. Geen uitwisseling van ideeën, maar veel hitserij en het aanzwengelen van groeps-emotie. En jammer dat juist mensen in marginale posities dan vaak het doelwit zijn. Ook heeft Twitter een bizar beleid t.a.v. bannen. Ik heb zojuist vijf mensen geblokkeerd en gerapporteerd met expliciete doodsbedreigingen naar mij toe. Die worden niet aangepakt met als argument 'dit moet je in de context zien'.'

Hij: Ik denk ook dat een onderdeel van het probleem is hoe we op het moment (of misschien nog steeds) identiteit ervaren, iets wat ook impliciet besloten ligt in het idee van de doodsbedreiging. We ervaren spraak niet meer als iets dat los kan staan van een persoon of systeem, maar we lijken doorgeslagen naar een gedachte waar iemands mening zijn hele wezen totaliseert. De mening is een symptoom van iemands hele wezen, het hele wezen is doordrenkt van deze mening. Cognitieve dissonantie is iets wat in dit systeem ondenkbaar is. Men kan niet twee meningen tegelijkertijd hebben want men kan maar 1 identiteit hebben en jouw identiteit valt samen met je mening. De doodsbedreiging probeert iemand het zwijgen op te leggen, probeert iemand monddood te maken. Het lijkt klunzig zijn doel te overschieten maar misschien ook niet. Misschien is de gedachte dat iemand op dat moment alleen maar zijn mond is. Dat zou betekenen dat er geen verschil bestaat tussen iemands mond en iemands gehele wezen doodmaken of bedreigen.

En daarna: 'Het is waar ik al een tijdje mee loop. Identiteit begint steeds meer als een gevangenis te voelen. Hoe meer je zegt hoe meer tralies. Ik geniet nog van mijn meervoudige identiteit.'

Wow!

(Ik heb ons what's app gesprek lichtjes aangepast en mijn eigen deel herschreven. De ander wil anoniem blijven.)

» details   » naar bericht  » reageer  

Goblin - Ever Dundas (2017) 4,0

16 oktober 2018, 10:51 uur

'She called me Goblin-runt from the day I was born and it stuck.' Aldus het vrouwenpersonage over zichzelf en hoe haar moeder fictie-overleveringen de wereld in hielp dat de vroedvrouw zich dood schrok om de blauwe geboortekleur van haar dochter. Ze had dan ook liever een andere zoon, zoals Goblin's oudere broer David. In deze magisch-realistische geschiedschrijving á la Angela Carter of Kurt Vonnegut herschrijft en fabuleert een volwassen Goblin haar oorlogsherinneringen aan haar eigen trauma's. Het ene moment banjerde ze zorgeloos met hond Devil en haar mensenvriendjes door een Engeland waar de oorlog steeds meer voelbaar werd. Het volgende moment raakte ze alle onschuld kwijt en kwam ze in een wreedaardige wereld terecht waar het weerloze en het eigene geen plek hebben. Of het om de British Pet Massacre (1939) gaat waar 750.000 huisdieren werden opgeofferd om mogelijke voedseltekorten voor te zijn. Of hoe Goblin met haar ontluikende biseksualiteit en jongensachtige uiterlijk niet in de juiste hokjes wist te passen, terwijl ze, in opmaat naar The Blitz (de bombardementenregen op London), naar een streng religieus pleeggezin werd gestuurd. Haar eerste vriendinnetje had het beduidend beter getroffen met haar pleegouders, maar deze onschuldige kalverliefde kon geen plek hebben in de patriarchale milieu in die tijd. Of broer David, dienstweigeraar, die geen affiniteit had met het legergebeuren, maar klappen moest opvangen van mannetjesmannen omdat de propagandamachine keurig ronkte.

Maar tijden veranderen en wie welke verhalen vertelt verandert mee. Een oudere, wijzere Goblin gaat vrouwmoedig de verstikkende tijdsgeest en haar eigen oorlogstrauma te lijf met een mengeling van autobiografie en fictie. 'Goblin' (2017) is namelijk niet alleen een zwaarmoedig verhaal over het verlies en de verwaarlozing van een opgroeiende vrouw in een tijd die haar niet goedgezind is, maar toch vooral een schelmenroman over een personage dat weigert te conformeren. Al is het maar hoe ze met haar verbeelding nieuwe werkelijkheden probeert te scheppen met mythische verhalen. Over een ondergronds reptielenkoninkrijk, over het onooglijke gedrocht Monsta dat achter haar aanzweeft, over de drie Victoriaanse geesten die te pas en te onpas advies geven of haar berispen. Dit postmoderne spel met een onbetrouwbare verteller maakt dat de kinderlijke, bijna naïeve logica van de roman soms echter lijkt dan de oorlogsgebeurtenissen zelf. Al had Ever Dundas dit vormspel nog iets gewaagder en experimenteler kunnen opvoeren, want nu stuurt de roman te eenduidig aan op alleen die psychologische lezing. Hier is nog geen Nederlandse vertaling van verschenen, maar ik raad mensen alvast aan om voor het heerlijke volks- en streekdialecten van de oorspronkelijke versie te gaan. Ik moest in ieder geval vaak hardop lachen om zwartkomische dialogen die zich lastig laten vertalen.

» details   » naar bericht  » reageer  

Wolfgetal, Het - Laura van der Haar (2018) 4,0

1 oktober 2018, 19:04 uur

In deze debuutroman zet Laura van der Haar de objectieve verslaglegging van een autopsierapport en een psychiatrische evaluatie tegenover de spreektaal van twee ontluikende tienervrouwen. Alsof een Grieks koor het onvermijdelijke noodlot aankondigt van hoe de ik-figuur zich zal verliezen in haar BFF-relatie (Best Friends Forever!) met Vickie. Totale overgave aan 'haar zonnetje' als dé manier om verzet te bieden aan alle saaie, belerende volwassenen die geen weet meer hebben die heftige pubergevoelswereld, maar wel steeds rigide kaders willen aanbrengen met regeltjes, voorwaarden en eisen. Die kwetsbare leeftijdsfase waarin scheldkannonades, ruzies/conflicten en slechte seks manieren zijn om eigen grenzen te ontdekken, of op te rekken. Maar de echte wereld is niet grenzeloos en kleine beslissingen kunnen grote gevolgen hebben, terwijl deze twee jonge vrouwen nog niet het morele besef hebben om voorbij hun egoïstische behoeftes en onzekerheden te kijken. Alle ingrediënten voor 'een boek met een belangrijke boodschap' zijn er - over kwetsbare, onbegrepen jongeren uit verschillende milieus, waar zowel instituties als de maatschappij geen vat op hebben - maar Laura van der Haar schreef toch vooral een inktzwarte komedie met een ontroerend slotstuk. Of hoe dat lichtelijk misantrope tienerperspectief, vol vileine observaties naar volwassen treurzakken die het goede willen maar het verkeerde doen, ragfijn blootlegt hoe hypocriet kleinburgerlijkheid en goede zeden eigenlijk zijn.

» details   » naar bericht  » reageer