menu

Hier kun je zien welke berichten Pageturner als persoonlijke mening of recensie heeft gemarkeerd.

Schoolslag - Herman de Coninck (1994)

4,0
Als je hier in Mechelen door de straten dwaalt, zou je zomaar eens even op een gedicht van Herman de Coninck kunnen stuiten. Ergens op een gevel aan een vlietje prijkt immers ‘De plek’, het eerste gedicht uit de bundel Schoolslag. Het eendenkroos dat dit vlietje overdekt zou Herman best weten te smaken, met zijn voorliefde voor pointillistische schilderijen (maar daarvoor moet je zijn laatste dichtbundel lezen, Vingerafdrukken).

En toch is deze plek waarschijnlijk niet de plek uit dat wondermooie gedicht. Mechelen is immers niet de plaats waar Herman het gelukkigst is geweest tijdens zijn leven. Het is vooral de stad van zijn bekrompen, streng katholieke jeugd, die hij heel zijn leven van zich heeft willen afschudden. Daarover schrijft hij ook in deze bundel, over het moment dat hij zijn moeder vertelt dat hij niet meer in God gelooft, bijvoorbeeld. Wel is het de stad waar hij zijn vrouw An leerde kennen, aan wie hij het prachtige 'An, 1969' wijdde, maar haar heeft hij al snel weer moeten afgeven, in een auto-ongeval op die eindeloze baan tussen Leuven en Mechelen, een beeld dat hij oproept in een ander gedicht, 'An, 1971'.

Het is geen toeval dat de gedichten die ik hierboven aanhaal allemaal over herinneringen gaan. Meer dan bij andere dichters zijn de bundels van Herman immers kronieken. Hij brengt verslag uit van zijn leven, van de grote en kleine dingen die hij meemaakt, en wat hij daar later van onthoudt, maar waarbij hij telkens toch weer dingen opmerkt waar anderen gewoon overkijken. Alsof je met hem door de straten van je eigen stad zou wandelen en hij steegjes en deurtjes zou aanwijzen die jij gewoon nog nooit gezien hebt. En waar telkens een herinnering aan vastkleeft.

Zo gaat het ook bij de titel van de bundel. Schoolslag. Die term roept bij mij herinneringen op aan vroeger, aan zwemlessen op herfstige ochtenden in het nu helemaal verkommerde oude zwembad van Mechelen, waar Herman ongetwijfeld ook baantjes heeft moeten trekken, ook al verschilden we net geen vijftig jaar. Toch leveren die herinneringen bij Herman nooit gratuite nostalgie op, waar het internet vandaag zo van uitpuilt. Je ziét dingen als je zijn gedichten leest, je hoort en je ruikt en je voelt, terwijl er eigenlijk enkel letters op papier staan. Zoals ik bij het horen van het woord 'Schoolslag' mezelf hortend en stotend door dat koude water voel klieven, de kreten van joelende kinderen hoor weergalmen en de chloor in mijn ogen en neusgaten voel prikken. Misschien moet je ver genoeg afstaan van die herinneringen om er zo tastbaar over te kunnen schrijven. Zoals fotograaf Patrick de Spiegelaere, gevraagd naar zijn geheim, antwoordt 'Wachten tot tien uur 's avonds, dan krijg je dit soort licht,' zegt Herman 'Wachten tot je vijftigste, dan krijg je dit soort gedicht.'

Daarom wou ik mijn masterproef, ook al ging ze over zoiets heel technisch als een netwerk waar leerkrachten zelfgemaakt lesmateriaal met elkaar delen, absoluut eindigen met een stukje uit deze bundel, uit ‘De plek’:

Er is hier. Er is tijd
om overmorgen iets te hebben achtergelaten.
Daar moet je vandaag voor zorgen.
Voor sterfelijkheid.

Secret History, The - Donna Tartt (1992)

Alternatieve titel: De Verborgen Geschiedenis

5,0
Mijn moeder had dit boek aangeschaft omdat ze dacht dat dit zo'n literaire thriller was zoals ze die verslindt (je weet wel: kinderloos koppel van middelbare leeftijd vindt het lijk van een kind in een bos, norse politie-inspecteur komt de zaak ter plaatse uitspitten, in de hechte dorpsgemeenschap vallen overal lijken uit de kast). Ik begon er echter in te lezen omdat dit op BoekMeter zo hoog aangeschreven staat. En al snel merkte ik waarom.
Dit is geen literaire thriller, maar een zorgvuldig uitgewerkte Griekse tragedie met veel aandacht voor psychologie, intrige en detail. Het hoofdpersonage Richard is een buitenstaander en daarom de perfecte persoon om de lezer, immers ook steeds een buitenstaander, in het verhaal te betrekken. Eigenlijk zijn Henry, Bunny, Francis, Charles en Camilla verwaande, arrogante, elitaire, snoevende types, maar omdat Richard je aan de hand meeneemt, word je als het ware samen met hem langzaamaan lid van het selecte groepje studenten dat centraal staat in het verhaal. Hun fascinatie voor het oude Griekenland gaat ook jou fascineren, ook als die fatale gevolgen heeft. Dat is meteen de tweede sterkte van het boek, naast de schitterende, levende personages: de plot, die anders gaat dan je zou willen en de personages film noir-gewijs zwaar in nesten doet belanden. De opbouw zit erg strak en werkt effectief.
Natuurlijk is dit boek zeer Amerikaans (zo begint het meteen met het overlopen van Richards jeugd, wat eigenlijk niet echt noodzakelijk is voor de verdere verloop van het verhaal) en worden in de epiloog te duidelijk alle overgebleven eindjes aan elkaar geknoopt. Toch is De verborgen geschiedenis een erg knap boek. De nevenpersonages en de vakkundig verwerkte verwijzingen naar de oude Grieken maken het gewoon af. Tijdens het lezen van dit boek heb ik gewoon een hele tijd mee in Hampden College gewoond (dat ik het afgelopen winter las, toen het hier ook maar blééf sneeuwen, zal wel een beetje geholpen hebben) en ben ik door de protagonisten meegesleurd in hun verborgen geschiedenis.

Shutter Island - Dennis Lehane (2003)

Alternatieve titel: Gesloten Kamer

5,0
Schitterende, ijzingwekkend spannende thriller die geen moment verveelt én een heel verrassend einde bevat. Echt een topper, voor wie houdt van een intelligente en razendspannende thriller die goed gedocumenteerd is en uitstekend uitgewerkte personages bevat, en niet vies is van een portie absurditeit, surrealisme (die dromen zouden zo uit Kuifje kunnen komen) en een drastische plotwending, is dit een echte aanrader.

Sketch Book of Geoffrey Crayon, The - Washington Irving (1820)

Alternatieve titel: Sleepy Hollow

3,5
Een bundel bizarre kortverhalen, soms nog vreemder dan die van Edgar Allan Poe, met 'De legende van Sleepy Hollow' als veruit het beste. Sleepy Hollow is een schitterend verhaal: een kruising tussen een donker sprookje, een griezelverhaal en een schelmenroman, overgoten met volks bijgeloof en ironische humor.
De andere verhalen in deze bundel kunnen niet tippen aan Sleepy Hollow: Rip Van Winkle is echt flauw en De Schatgravers is langdradig en saai geschreven.

Stille Rebellen: Der Überfall auf den 20. Deportationszug nach Auschwitz - Marion Schreiber (2000)

Alternatieve titel: Stille Rebellen: De Overval op Deportatietrein Nr. 20 naar Auschwitz

3,5
Het verhaal van de overval op het 20e treinkonvooi fascineert me ongelooflijk. Elke dag passeer ik de Dossinkazerne in Mechelen en moet ik denken aan die drie studenten die eens even een Jodentransport richting Auschwitz gingen tegenhouden.
In dit boek zoomt Marion Schreiber in op het karakter van de drie stille rebellen en het milieu waar ze uit kwamen, om zo een nieuw licht te werpen op de achtergrond en de beweegredenen van die verzetsdaad. Realiteit overtreft de fictie altijd, want net als in een actiefilm bestond ook dit team uit zeer verschillende persoonlijkheden die toch zeer complementair bleken (Youra was een leidersfiguur en een playboy, Jean een deugniet en Robert zeer introvert). Hun uitgekiende overval mag dan wel maar een voetnoot zijn in de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog, het is een bijzonder boeiende voetnoot die hier diepgaand en kritisch uit de doeken wordt gedaan. Boeken over de oorlog verschijnen er met hopen, maar dit is wel een heel interessant exemplaar.

Story of Art, The - Ernst Gombrich (1950)

Alternatieve titel: Eeuwige Schoonheid

4,0
Ach kijk, wist niet dat deze op de site stond. Een boek als een kassei dat verplichte kost was in mijn tweede jaar in de lerarenopleiding geschiedenis. Gombrich heeft een heel open blik, hij maakt zich nergens schuldig aan cheerleaderisme, dikkenekkerij of het systematisch hekelen van bepaalde kunstenaars of stromingen, wat bij andere auteurs die we toen moesten lezen (Tom Holland, Amy Chua) wel anders was. Op een aangename, vertellende manier geeft hij een helder overzicht van beeldende kunst door de eeuwen heen, dat veel meer is dan een opsomming van namen, maar ook aandacht besteedt aan sociale, culturele, economische en politieke omstandigheden. De belangrijkste werken die hij vermeldt, staan ook gewoon afgebeeld. Achterin het boek gaat hij ook nog eens in op de zin en onzin van het indelen in periodes en stromingen, het bestaan van meesterschap in de kunst en de breuk tussen klassieke en moderne kunst (die te maken heeft met de uitvinding van de fotografie en hoe die de perceptie van realistisch schilderen veranderde). Het blijft inderdaad allemaal erg Westers, maar als één van Gombrichs criticasters een even goed werk schrijft over niet-Westerse kunst, zal ik dat met veel plezier lezen.

Suiker - Hugo Claus (1958)

3,5
Met Hugo Claus heb ik een moeilijke relatie, maar het lezen van dit toneelstuk heeft me niet teleurgesteld. Suiker gaat over het uitzichtloze bestaan van seizoenarbeiders, die zich 's zomers uit de naad werken in een suikerfabriek en 's winters in een metaalbedrijf, jaar na jaar steeds hetzelfde, loodzware werk. Of Mice and Men van John Steinbeck was dan ook het boek dat constant door mijn hoofd schoot toen ik dit las. Ook hier is het onmogelijk om aan die spiraal van werken zonder toekomstperspectief te ontsnappen. De arbeiders maken wel grote plannen, maar zullen ze die ooit tot uitvoering brengen?
De personages maken dit toneelstuk, hun botsende karakters zorgen voor intrige. Hun arbeid krijgen we nooit te zien, de fabriek bevindt zich op de achtergrond, als een monster dat zich verschuilt. Alles draait rond de gesprekken tussen de arbeiders onderling en met het meisje Malou, een dubieus lichtpunt in de grauwe wereld van de fabriek. Jammer dat de arbeiders soms zo poëtisch spreken, waardoor hun dialogen weleens ongeloofwaardig worden, en dat de ervaren mannen zich soms gedragen als pubers, zeker wanneer er liefde in zicht komt. Jammer, want anders was dit een perfect toneelstuk geweest, waarin je meeleeft met de personages, die hun dromen stukgeprikt zien en voor wie het leven is als een hond die zijn staart probeert te grijpen.

Swimmer, The - John Cheever (1964)

Alternatieve titel: De Zwemmer

4,5
Ahaaa, geweldig dat dit kortverhaal apart op de site mag! Ik leerde het kennen door Het Uitstapje naar Echo Spring: Waarom Schrijvers Drinken van Olivia Laing (John Cheever is namelijk één van de literaire drankorgels - een pleonasme, ik weet het - die Laing bespreekt in haar boek).
De zwemmer is een ge-ni-aal verhaal over een man uit een steenrijk milieu, waarin iedereen een zwembad heeft, die het geweldige plan opvat om van het huis van zijn vrienden naar zijn eigen huis te zwemmen. Af en toe moet hij dan wel enkele meters wandelen tussen twee zwembaden, maar dat neemt hij er graag bij. Het is immers een heerlijke zonnige dag (alsof de zon niet altijd schijnt in het onbezorgde wereldje van genieten op het terras en dineren bij vrienden waarin onze zwemmer leeft, waarin alles mogelijk is). Maar onderweg gebeuren er toch een paar dingen die niet helemaal in het plaatje passen... Let onderweg op de levendige details (waar Cheever een messcherp oog voor heeft), want die zijn erg belangrijk. Hoe dan ook komt het einde als een mokerslag aan.