menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van eRCee. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024

Jane Eyre - Charlotte Brontë (1847) 2,5

23 oktober 2021, 15:49 uur

Ik dacht de derde Brontë zus te pakken te hebben, maar dat klopt niet, want ik had al eerder wat van Charlotte gelezen (namelijk Villette) en moet Anna nog. Goed, dat kan Jane Eyre verder ook niet helpen. Ik heb dit altijd een intrigerende titel gevonden en associeerde het met Jeanne d'Arc, puur op de klank (dacht aan een moderne adaptatie), maar daar heeft het dus niks mee te maken.

Inmiddels staat het boek dan al met 0-2 achter zou je zeggen, maar nee, zo ben ik niet, ik ga er open en zonder vooroordelen in. Jane Eyre heeft een aantal dingen voor zich spreken. Het boek leest gemakkelijk en het weet op bepaalde momenten te ontroeren. Het ik-perspectief werkt, net als bij Villette, goed en ook de interessante interrupties richting de lezer zijn hier al aanwezig.
Echter, het is wel een sterk in de laat-romantiek gewortelde tekst. De karakters zijn weldoordacht en afgerond, met sterke principes en morele eigenschappen. Uit een blik kan je alles over iemand aflezen, zelfs frenologie zit erin, binnen de kaders van het boek vallen de personages volledig te begrijpen en te duiden. Het plot, dat nogal onbeholpen verloopt, richt zich op zaken als levensbestemming, liefde, rede, de ziel enzovoorts. En dan komt ook nog eens de halve Bijbel voorbij in citaten.

Ik moet zeggen dat ik er wat moeite mee had. Misschien ook omdat ik net ervoor een veel speelsere en modernere roman had gelezen met Buddenbrooks. Het duurt daarnaast allemaal erg lang. Toch, zoals ik al zei, weet het boek op de momenten dat de schrijfster dat wil echt te ontroeren, alleen het is ontroering op een oppervlakkig niveau en laat geen indruk achter.

» details   » naar bericht  » reageer  

Buddenbrooks - Thomas Mann (1901) 4,0

Alternatieve titel: De Buddenbrooks, 14 oktober 2021, 20:13 uur

Lange tijd heb ik een verkeerd beeld gehad van de schrijver Thomas Mann. Dit komt waarschijnlijk omdat ik ergens rond m'n achttiende (?) het boek Doctor Faustus op goed geluk begon te lezen. Ik ben er niet doorheen gekomen en sindsdien had Mann het imago van een zware, moeilijke, gewichtige schrijver. Een paar jaar later vond ik De dood in Venetië weliswaar heel mooi, maar ook hier is iets zwaars en plechtstatigs blijven hangen. Vreemd genoeg hebben drie opvolgende boeken, Baas en Hond, De Toverberg en Lotte in Weimar, waar veel luchthartigheid een speelsheid in zit, mijn perceptie van de auteur niet wezenlijk veranderd. Mann bleef voor mij een klassieke auteur, iemand die een beetje buiten literaire stromingen zijn doorwrochte werken schreef.

Dankzij 'De Buddenbrooks' gooi ik dit beeld nu overboord. Thomas Mann is een speelse, ironische schrijver, iemand die de 19e-eeuwse romanwetten terzijde schoof, een vernieuwer. Zijn personagekarakterisering doet in de verte weliswaar denken aan Tolstoj, maar is (nog) een stap moderner. De manier waarop hij het verhaal buigt en kneed is eerder vergelijkbaar met tijdgenoot Conrad, de relativerende toon vind je ook bij Hamsun. En ik heb ervan genoten; wat kan deze Mann schrijven!

Een paar dingen uit het boek wil ik naar voren halen, omdat ze nog niet echt aan bod zijn gekomen hier. Allereerst de manier waarop de ondertitel, 'Verfall einer familie' doorwerkt. Het vooruitwijzen naar de afloop kwam geloof ik in Griekse tragedies al voor, maar zoals Mann hier zijn ondertitel gebruikt om 400+ pagina's spanning te genereren, ik vond het bijzonder. Telkens denk je dat een stap of voorval de ondergang inluidt maar dat is eigenlijk niet zo. Hoogstens wordt de basis van de Buddenbrook-glorie steeds smaller. Pas helemaal aan het eind valt alles in elkaar. En waarom? Omdat de koopmansgeest het begeven heeft.

Het tweede is de humor van het geheel. Niemand schrijft hoe grappig het boek is. De introductie van een nieuw personage is telkens een soort spotprent, waarin uiterlijkheden en innerlijkheden genadeloos worden blootgelegd. Daarnaast laat Mann steevast zien hoe banaal alles is. Na de gruwelijke dood van de oude consulsvrouw zitten de kinderen te ruziën over lepels en vorken. En dan heb je nog de 'running gags', bijvoorbeeld de eetlust van de arme en immer magere Klothilde ("Klothilde had wonderen verricht bij de avondmaaltijd", schrijft Mann dan bijvoorbeeld op, heerlijk).

Tenslotte de verbinding van de thema's aan de karakters, iets wat Mann altijd doet. Sowieso al heel mooi hoe je bepaalde scènes uit de kinderjaren meeneemt door het boek heen: Tony die haar catechisatieles hakkelend opzegt en Christian die een leraar imiteert waarbij Thomas hartelijk mee lacht. Dit onschuldige beeld blijft hangen als je over hun volwassen handelingen leest. Het probleem van de Buddenbrooks (na de overgrootvader) is in wezen een gebrek aan koopmansgeest. Hun hart is eerder adelijk, neigt naar het appreciëren van het goede, ware en het schone maar ook naar fatalisme en Weltschmertz, niet naar handel. Dit wordt over de generaties steeds sterker, niet in de laatste plaats door de huwelijken die worden gesloten. Hanno uiteindelijk heeft geen enkele praktische zin voor het leven. Hij is bijna etherisch. Zijn talent ligt in muziekcompositie, maar de familieplicht laat niet toe dit als levensinvulling zien, voor zichzelf ook niet. Daarom wil hij sterven. De tyfus is bijzaak, zoals Mann duidelijk maakt, en daarmee geen onbeholpen plotontwikkeling. De mannelijke Buddenbrooks, zij die voor koopman moeten spelen, houden het leven steeds korter vol, ze sterven steeds vroeger aan ... niets (jawel, aan zichzelf).
'De firma' wordt zo een soort monster dat z'n eigen kinderen opslokt. Thomas Buddenbrook is het meest verscheurde en tragische personage en ook degene die de meeste indruk achterlaat. Onder meer de inspanning waarmee hij het uiterlijk ophoudt en die passages over het nachtelijke inzicht, met dank aan Schopenhauer (zien we hier iets terug van Vorst Andrej uit Oorlog en Vrede?).

Een schitterende roman dus, Buddenbrook: verfall einer familie. Soms valt het wat stil, soms zit de spotlust tegen het goedkope aan en met name de eerste helft voelt soms als literaire soap (alsnog niet verkeerd), maar wat overblijft is dus gewoonweg schitterend.

» details   » naar bericht  » reageer  

Révoltés de la Bounty, Les - Jules Verne (1879) 2,0

Alternatieve titel: Muiterij op de Bounty, 4 oktober 2021, 17:58 uur

De Nederlandse uitgave die ik las bevat nog vijf andere verhalen: Martin Paz, Meester Zacharias, Een drama in de lucht, Fritt Flakk en Gil Braltar. In totaal kom je dan aan 111 pagina's.

Om met De muiterij op de Bounty te beginnen: dat dit een ware historie is maakt Vernes versie nog minder indrukwekkend. Niets van spanning, een interessante compositie of mooie stijl. Opvallend voor zo'n korte tekst is hoe slecht je de personages herkent als hun naam valt.
Dan Martin Paz, het slechtste verhaal uit de bundel. Wat Verne hier precies wil weet ik niet, maar het plot is belachelijk en ik vond het ook slecht geschreven.
Meester Zacharias, over een soort Faustiaanse klokkenmaker, is een aardig verhaal, ondanks de zoete moraal.
Een drama in de lucht vond ik ook prima, het beschrijft een ballonvaarder met een ongenode gast.
Die andere twee stukjes zijn op z'n best matig te noemen.

Al met al geen beste kennismaking met Jules Verne. Tenzij iemand me kan overtuigen, denk ik niet dat er ooit meer gaat volgen.

» details   » naar bericht  » reageer  

Kapuzinergruft, Die - Joseph Roth (1938) 3,5

Alternatieve titel: De Kapucijner Crypte, 4 oktober 2021, 17:58 uur

De opvolger van Radetzkymars. Opnieuw een Trotta in de hoofdrol, opnieuw de ondergang van het Habsburgse rijk als decors. Dit keer meer vanuit de gegoede burgerij bezien. Roth, dé chroniqueur van de nadagen van de dubbelmonarchie, schrijft het weer fraai op, met ook een aantal mooie psychologische portretten. Op het laatst wordt het wat fragmentarisch, maar gezien de omstandigheden waarin Joseph Roth zich bevond is De Kapucijner crypte bewonderenswaardig bedaard en gebalanceerd. Aanrader.

» details   » naar bericht  » reageer  

Manutenzione dei Sensi, La - Franco Faggiani (2018) 2,5

Alternatieve titel: Tussen Twee Werelden, 1 oktober 2021, 16:14 uur

Twee jaar na De acht bergen probeert ook Fraggiani uit het vaatje te tappen van een sinds de Romantiek geliefd thema: de moderne mens die rust vindt in de natuur. Alleen weet hij zijn verhaal geen richting te geven. Er zit een stukje in over rouwverwerking, een groot deel gaat over een vader-zoon relatie, iets meer zijdelings gaat het over 'moeilijke' karakters en ook zeker dus over het leven in een natuurlijke, niet-jachtige omgeving. Maar blijkbaar is dat voor de schrijver allemaal niet genoeg, want hij laat zijn hoofdpersoon, al teruggetrokken levend, in de laatste 80 pagina's met niet minder dan drie vrouwen een korte of langere relatie aangaan. Het lijkt echt of Fraggiani gewoon ter plekke iets aan het verzinnen is om de pagina's te blijven vullen, waardoor Tussen twee werelden niet als een zorgvuldig ineengestoken geheel overkomt. Die laatste relatie had nog wel relevant kunnen zijn, maar dat effect is al teniet gedaan door de voorgaande twee. Overigens vond ik de eerste helft van het boek ook al niet zo geweldig, de dialogen bijvoorbeeld (onnatuurlijk) of het merkwaardige beeld dat er wordt opgetrokken van de opleiding tot osteopaat, waarbij een professor in kinderneuropsychiatrie blijkbaar colleges geeft (waarover dan?) en dan ook nog zijn studenten persoonlijk kent. Allemaal te makkelijk, te zeer erop gericht om het verhaal gladjes verder te helpen. Ik zwijg dan nog van de fouten op medisch gebied. Toch is het boek geen volkomen fiasco, want het facet van de vader-zoon relatie werkt vrij goed en hield me bij het geheel betrokken.

» details   » naar bericht  » reageer