menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van psyche. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024

Verdovers, De - Anna Enquist (2011) 4,0

25 september 2022, 17:33 uur

Hoe heb ik durven twijfelen?

In het ‘Tot besluit’ van ‘De Verdovers’ geschreven door Anna Enquist lees ik dat zij in 2010 in het kader van het project ‘Schrijvers op de afdeling’ door het VUmc werd gevraagd of zij belangstelling had om op een afdeling mee te lopen teneinde daar een boek over te schrijven. N.a.v. dit verzoek ging AE mee met de vraag en liep ze mee op de afdeling aanesthesiologie. Met deze mededeling werd meteen een antwoord gegeven op een vraag die met name het eerste deel van het boek in me opkwam: voor wie schrijft AE deze roman vol medische terminologie, met name fysieke geneeskunde; zijn er lezers die hierdoor soms de draad van het verhaal kwijtraken? Is het te volgen zonder of met woordenboek waar niet alles vindbaar is?
Wel of juist niet verdoven is hèt thema.
Welke verdoving?

De belangrijkste personages in het verhaal zijn twee bevriende psychotherapeuten van wie de ene getrouwd is met een anesthesist en niet te vergeten de dode echtgenote van de andere vriend. Ze is letterlijk en figuurlijk onaantastbaar.
De dochter van het ene stel, en een arts in opleiding passeren eveneens doorheen de roman regelmatig de revue.

Enerzijds is het geheel door AE in een beheerste, voor haar kenmerkende stijl geschreven. Al die medische terminologie heeft vanzelfsprekend een functie, de psychotherapeutische analyses van beide vrienden vind ik anderzijds soms doodvermoeiend, je kunt àlles letterlijk levenloos analyseren.
Precies dat irriteert me lange tijd, dan ben ik bijna blij met de gedachten van Suzan, de anesthesist. Als rouwbegeleider vind ik haar reacties geloofwaardiger dan die van beide psychiaters. Maarrr …

Na een bijna à la vroegere John Lanting achtige kluchten van openzwaaiende deuren en nieuwe onverwachtige gebeurtenissen, waardoor het geheel allebehalve op een doktersroman maar vooral een uit de hand gelopen zooitje begint te lijken (hè lekker dit begint er op te lijken) begin ik meer en meer bewondering voor AE te krijgen. Hoe ga je je als auteur uit redden?

Dan blijkt haar vakmanschap als psychoanalitica, haar liefde voor klassieke muziek en studie aan het conservatorium in Leiden, en als auteur. Het verhaal komt dichterbij, mijn waardering stijgt met de pagina. AE heeft zich prima uit de puinzooi gered.
Hoe heb ik daaraan durven twijfelen?

4*

» details   » naar bericht  » reageer  

Steget Efter - Henning Mankell (1997) 4,5

Alternatieve titel: Midzomermoord, 16 september 2022, 13:38 uur

stem geplaatst

» details  

High Stand - Hammond Innes (1985) 1,5

Alternatieve titel: Stille Getuigen, 12 september 2022, 17:33 uur

stem geplaatst

» details  

Ellevte Roman, Bok Atten - Dag Solstad (1992) 4,0

Alternatieve titel: Roman 11, Boek 18, 7 september 2022, 14:23 uur

Dag Solstad gebruikt met ‘Roman 11, boek 18’ een stijl die zoals eerder bij dit voormalig kwartaalboek is vermeld, hypnotiserend werkt. Zoals Bjørn Hansen ogenschijnlijk een oppervlakkig personage is en m.i. minder opvallend overkomt dan zijn zoon Peter, vind ik beide tamelijk geschoffeld.
Op de een of andere manier verschillend kierewiet en tegelijkertijd overeenkomstig. Eveneens op de een of andere manier had ik meermaals een déjà vu en moest ik qua toon en gedrag aan het hoofdpersonage van deze roman denken. Misschien door de typische humor die de tekst heeft. Ik kan er net als Pythia niet precies mijn vinger op leggen. Opmerkelijk in ieder geval. Bij dit boek wil ik weten hoe het verder gaat. Ik ben benieuwd naar de volgende delen.
Nu nog wachten op de vertalingen.

» details   » naar bericht  » reageer  

't Hooge Nest - Roxane van Iperen (2018) 5,0

5 september 2022, 11:22 uur

Zoals Theunis aangeeft heeft Roxane van Iperen me diep ontroerd met dit boek en me volkomen verstomd achtergelaten. Ik werd vannacht af en toe wakker en dacht weer aan wat ik gelezen had. Dit laatste overkomt me vrijwel nooit.

Ik heb veel gelezen over WOII, en toch zijn er telkens weer zaken die ik nog niet wist, zo ook nu. Bijvoorbeeld uitspraken van Colijn die liever niet Joodse vluchtelingen opnam voor het aanbreken van de oorlog. Dat zou niet bij ‘de Nederlandse stam’ passen … de aanjagende betrokkenheid van communisten bij de Februaristaking.
Alle thema’s die je kunt bedenken over WOII komen voorbij, in die zin staat ‘t Hooge Nest symbool voor de gruwelen en heldendaden. Want de zussen die in dit verhaal verzetsstrijders waren liepen om meerdere redenen gevaar, niet alleen omdat ze Joods waren, er was door de ene meegestreden in Spanje tegen Franco, de geliefde van de ander was een Duitser die niet mee wilde gaan in Hitlers gedachtengoed. Ze waren communistisch.

Dat dit bijzondere huis dit verhaal herbergt is op zich al uitzonderlijk. Zelfs de voorgeschiedenis is relevant. RvI heeft zes jaar lang gedegen vooronderzoek gedaan, mensen geïnterviewd. Dat alles tot een goed en leesbaar geheel te brengen waarbij ik constant geboeid ben en blijf vind ik meesterlijk.
Verplichte kost voor mensen die ik af en toe hoor zeggen “dat er nu toch wel genoeg over die oorlog(en) is gezegd en geschreven…”

5*

» details   » naar bericht  » reageer  

Tierra de Mujeres: Una Mirada Íntima y Familiar al Mundo Rural - María Sánchez (2019) 4,0

1 september 2022, 17:01 uur

Stilte is een luxe die we ons niet kunnen veroorloven

Auteur María Sánchez citeert met deze zin een andere vrouw: Chimamanda Ngozi Adichie. Sánchez is het roerend mee haar eens. Dat blijkt ook uit haar boek ‘Land of Women’. Literatuur hoeft volgens veearts en auteur Sánchez de plattelandsvrouwen niet te redden, ze hebben literatuur nodig om voor hen te spreken. Vooral voor hen die een stem hebben maar denken het niet waard te zijn gehoord te worden.

Wat als veeteelt en landbouw in ons denken niet meetellen? Wat betekent dat voor de vrouwen die er wonen? Deze zijn dubbel gediscrimineerd, stelt Sánchez; vanwege hun sekse, eveneens om waar ze wonen en werken. Buiten de gebieden is men er niet mee bezig, worden geen vragen gesteld.
En dat in een tijd waar we gehypnotiseerd zijn door ‘eco’ en ‘organisch’. Alsof alles wat groot en nieuw(s) is in de stad gebeurd.
Er is niet éen type plattelandsvrouw, er zijn er velen; het is niet zo dat zij niets te zeggen hebben, er zijn veel ideeën

De stem waarmee María Sánchez schrijft, is toegankelijk, precies en duidelijk. Volgens de noot van de Engelse vertaler heeft het niet het ‘gepolijste’ zoals gebruikelijk in Spaanse non-fictie.
Voor mij als lezer is het niet vanzelfsprekend om in een andere taal te lezen, een vertaling van een vertaling nog wel en anders dus dan Nederlands. Het is daarom enerzijds fijn dat Sánchez zo toegankelijk schrijft, anderzijds is het niet vreemd dat ik me al lezend blijf realiseren hoe belangrijk nuances in taal zijn en het verschil kunnen maken. Sánchez schrijft in deze zin eveneens over het verschil in gebruik van het Spaans op het land of in de stad, hoe landelijke Spaanse woorden verdwijnen. Hoe belangrijk het ‘verstaan’ van de landelijke taal is wordt duidelijk wanneer Sánchez bijvoorbeeld over haar grootmoeder schrijft, wiens scholing bestond uit vier dagen op een school voor ongeletterden. Na deze vier dagen was zij thuis nodig voor het werk dat gedaan moest worden.
Dat is nog niet zo lang geleden, Sánchez zelf is begin dertig. Hoewel zij als eerste vrouw in haar familie als veearts werkt, zijn veel jonge mensen vertrokken op zoek naar een andere, betere toekomst in de stad.
Net zoals Sánchez niet wil dat de stem van de vrouwen verloren gaat, wil zij dat dit niet gebeurt met de taal van het land.

Sol1 heeft al veel over de inhoud van dit boek geschreven, wat kan ik nog toevoegen? Om te beginnen nodigt het werk van Sánchez uit tot (zelf)reflectie. Ook al wil zij met name de stem van de vrouwen op het Spaanse platteland laten horen, waarbij het belangrijk is dat dit gebeurt door iemand die is opgegroeid en werkt in deze omgeving, zoals zij zelf; toch zijn er paralellen te trekken naar de wereld buiten Spanje. De thema’s in ‘Land van vrouwen’ zijn universeel en actueel: onder andere ecologie, feminisme, de positie van mannen en vrouwen in veeteelt, akkerbouw of visserij. Misbruik van op het land werkende migranten.
Ik nam eens een kijkje op de site van het CBS, de cijfers komen overeen met die van Sánchez. Met zicht op de Spaanse vissersbootjes, de olijfbomen op de berg achter mij waar ik pas donkere varkens zag rennen, vroeg ik aan de ontbijttafel aan mijn geliefde: “Hoeveel vrouwen denk jij dat er in Nederland werkzaam zijn op het platteland?” Prompt noemde hij hetzelfde cijfer dat Sánchez voor het eerst hoorde en waarbij ze dacht, dat kan niet kloppen. De woorden van mijn geliefde werden gevolgd door: “Maar het zijn mannenberoepen…”
Dat gaf aanleiding tot praten over onze moeders, over hoe ze werkten, hoe ze het ‘erbij’ deden, naast het huishouden, het zorgen voor de vele te voeden monden. Onze vaders deden weinig tot niets in huis want zij hadden gewerkt. Voor mijn schoonmoeder waren dagen van 6 tot 24 uur aan de orde van de dag.

Hoe kun je trots zijn op je wortels als je enige manier om ermee om te gaan is: vertrekken. Hoe kun je je omgeving waarderen en het als de jouwe beschouwen als je bij geboorte al als minderwaardig bent bestempeld?
Wat ‘Land van de vrouwen’ in Spanje teweeg bracht was dat de (voormalige) inwoners van het land, op zoek gingen en gaan naar hun wortels. Zij spreken erover.
Zoals Sánchez terecht schrijft, het boek is onvolledig. Ik had met Sol1 graag gelezen over haar werk als veearts. Hoe zien de mannen en vrouwen van het land haar? Voor mijzelf zou ik veel meer willen weten over haar Spaanse overgrootmoeders en hun dochters en dochters.
Het liefst zoals in deze roman die mij rond mijn dertigste zoveel bracht.
Via de vertaler begreep ik dat Sánchez inmiddels een vervolg schreef op ‘Land van de vrouwen’: ‘Almáciga’ (‘Nursery’ of ‘Greenhouse’). In dit boek vervolgt Sánchez haar observaties. Zoals zij zich in ‘Land van vrouwen’ afvroeg: waarom heb ik dit nooit gezien lijkt Almáciga’ mij een boek om naar uit te kijken. Want stilte is in dit geval inderdaad een luxe die we ons niet kunnen veroorloven.

» details   » naar bericht  » reageer