Hier kun je zien welke berichten handsome_devil als persoonlijke mening of recensie heeft gemarkeerd.
Saamhorigheidsgroep, De - Merijn de Boer (2020)
Bernhard is diplomaat en reist de wereld over voor zijn opdrachten. In New York beseft hij zich dat hij in zijn leven maar één jaar echt gelukkig is geweest. Hij denkt terug aan de jaren tachtig, toen hij voor ongeveer een jaar terug in Nederland was en lid werd van de Saamhorigheidsgroep; een groep vol weldoeners die allemaal tien procent van hun inkomen schonk aan de groep zodat ze de minder bedeelden in deze wereld konden helpen.
Merijn de Boer - De Saamhorigheidsgroep (2020) - Boek Uitroepteken - boekuitroepteken.nl
San Ti - Liu Cixin (2006)
Alternatieve titel: Het Drielichamenprobleem
Wetenschapper Ye Zhetai wordt in 1967 tijdens de Culturele Revolutie gedood door de Rode Garde. Zijn dochter Ye Wenjie, zelf ook astrofysica, is getuige van de moord en wanneer zij veroordeeld wordt voor opruiing, krijgt ze de mogelijkheid om onderzoek te doen naar buitenaardse intelligentie. Decennia later is er sprake van een reeks mysterieuze zelfdodingen door wetenschappers en van een computerspel waarbij spelers zoeken naar een juiste berekening omtrent een planeet met drie zonnen. Wetenschapper Wang Miao is belast met onderzoeken wat het onderzoek van Ye Wenjie, het computerspel en de zelfdodingen met elkaar te maken hebben.
Verbazing
Ik heb de samenvatting nogal summier gehouden, want ik denk dat het het beste is als je dit verhaal met zo min mogelijk voorkennis in gaat. Ook ik begon aan dit boek zonder te weten waar het over ging, en ik viel van de ene in de andere verbazing. Dit verhaal weet op zoveel verschillende niveaus te prikkelen dat ik alleen maar kan concluderen dat dit inderdaad heel erg goede science-fiction is.
Allereerst is dit verhaal verpakt als een mysterieuze thriller, wat maakt dat dit een heuse pageturner is. De mysterieuze zelfdodingen, de wonderlijke gebeurtenissen die wetenschapper Wang Miao meemaakt en het feit dat je geleidelijk steeds dichter bij de kwestie komt waar het in The Three-Body Problem allemaal om draait, maken dit boek echt heel erg spannend.
Het diepe
De manier waarop het verhaal is opgebouwd, maakt het geheel alleen maar boeiender Cixin Liu kiest er meerdere malen voor om een grote (vaak onbegrijpelijke) gebeurtenis te beschrijven, om daarna pas de redenen of oorzaken van die gebeurtenissen te schetsen. Het is een vrij unieke manier van een verhaal vertellen, omdat je als lezer steeds in het diepe gegooid wordt en je telkens pas veel later de antwoorden op al je vragen krijgt. Het is niet de meest makkelijke manier om een verhaal tot je te nemen, maar wel een heel bevredigende. Het mysterie blijft op deze manier onverminderd groot en de hobbelige weg naar de uiteindelijke antwoorden is er één die veel voldoening geeft.
Dit grote mysterie is aangekleed met heel veel wetenschappelijke theorieën die vooral binnen het computerspel naar voren komen. Ik moet zeggen dat ik niet alles begrepen heb, maar al die wetenschappelijke inzichten die voorbij komen en het stukje natuurkundige geschiedenis geven een verhaal dat uiteindelijk gaat over buitenaardse intelligentie wel een stuk geloofwaardigheid mee. Het is nu eenmaal makkelijker om mee te gaan in onwaarschijnlijke scenario’s als de inbedding wel plausibel klinkt. Erg leuk ook om Copernicus en Galilei voorbij te zien komen in een verhaal dat zo modern is.
Misantropisch
En ja, dan dat intelligente buitenaardse leven. Ik heb al eerder op dit blog geschreven dat het me een schitterend idee lijkt als er ergens buitenaards leven is waar wij mee in contact zouden kunnen komen. Dat is precies het uitgangspunt van The Three-Body Problem, maar het feit dat dit verhaal zich afspeelt in communistisch China maakt dit uitgangspunt toch een stuk minder gezellig dan hoe ik het in al mijn naïviteit voor me zie.
Er schemert een misantropisch wereldbeeld door in dit verhaal en een wens van mensen om niet meer tot deze aarde te willen behoren. Het is erg boeiend hoe Cixin Liu de verschillende standpunten ten opzichte van buitenaards leven naast elkaar zet en het geeft zeker wel te denken wat er zou gebeuren, mochten we echt in de mogelijkheid komen om in contact te komen met intelligent buitenaards leven.
Stimuleren
Soms ingewikkelde, maar leuke wetenschappelijke theorieën en verschillende standpunten met betrekking tot buitenaards leven zijn hier gegoten in een vorm die nog eens extra het denken stimuleert. The Three-Body Problem is prikkelend van alle kanten en voelt – zeker ook vanwege de setting – volledig uniek aan.
Qua cijfer ben ik met 4 sterren misschien ietwat voorzichtig, maar ik houd nog een slag om de arm omdat dit pas het eerste deel van een trilogie is. Mijn ervaring is dat wanneer zo’n trilogie als geheel geweldig is, mijn waardering voor de losse delen automatisch mee stijgt. We gaan het zien, ik heb in ieder geval het voorgevoel dat deel twee niet heel lang op zich zal laten wachten en ik ben enorm benieuwd hoe dit toch wel ingewikkelde verhaal tot tv-serie is gemaakt.
Blogpost
Sasameyuki - Junichiro Tanizaki (1948)
Alternatieve titel: Stille Sneeuwval
We volgen dus vier zussen uit de Makioka-familie, van wie de twee oudste – Tsuruko en Sachiko – getrouwd zijn en hun leven leven zoals het een Japanse vrouw van stand betaamt. De derde zus, Yukiko, heeft al een flinke tijd de huwbare leeftijd bereikt, maar het is tot op heden nog niet gelukt om een geschikte man voor haar te vinden. Zolang er geen goede partner voor Yukiko gevonden is, kan ook de jongste zus Taiko niet trouwen, die zich door een schandaal enkele jaren geleden heeft moeten verloven met een jongeman. Voor de familie is het belangrijk dat Yukiko trouwt, zodat ook Taiko kan trouwen en de goede familienaam hooggehouden kan worden.
Vergane glorie
Hoe hard Sachiko ook probeert om de naam Makioka in ere te houden, het is duidelijk dat de familie steeds meer dreigt te verworden tot een hoopje vergane glorie. Ze kunnen nog zo hard lessen Frans volgen, Japanse traditionele instrumenten bespelen en oefenen in het schoonschrijven, het is duidelijk dat de toekomstperspectieven niet al te rooskleurig zijn. Grote gebeurtenissen als overstromingen, aardbevingen, miskramen en een naderende wereldoorlog helpen hier ook helemaal niet bij, en versnellen het lot van de familie.
Al die grote gebeurtenissen staan duidelijk symbool voor het verval van de Makioka-naam. Er vinden in het boek vele miai plaats, een traditionele bijeenkomst waarbij twee mogelijke huwelijkspartners voor het eerst kennis met elkaar kunnen maken, maar dan weer wordt de man te min bevonden voor Yukiko, dan weer is Yukiko veel te stil en verlegen om indruk te maken op de man. Bovendien is Taiko met haar onafhankelijkheid en meer westerse normen en waarden veel te modern om in het strikte regime die bij gegoede Japanse families hoort te passen. Vele malen bezoedelt ze met haar gedrag de familie-eer – of is men in ieder geval bang dat ze dat doet, wat tot hoofdbrekens bij de oudere zussen zorgt.
Verval
Waar in Dagboek van een Oude Dwaas thema’s als verval en bederf in een meer provocatieve vorm gegoten zijn, is dit meer een klassiek vertelde familiekroniek, maar wel eentje waar die thema’s – zij het op een minder expliciete manier – constant door het verhaal verweven zijn. Je krijgt op een gegeven moment echt medelijden met Sachiko, die zo hard haar best doet om de schijn op te houden en overal brandjes te blussen, terwijl het zo overduidelijk is dat de familie niet meer is wat die ooit was.
Stille Sneeuwval staat bovendien bol van de tegenstellingen, die soms vrij subtiel en over een groot aantal pagina’s uitgewerkt worden. Zo is er de overduidelijke tegenstelling tussen traditie en moderniteit, maar ook het oosten en het westen, Tokyo en de Kansai-regio, rijk en arm, stad en platteland hebben allemaal hun plek binnen de roman, en ongetwijfeld vergeet ik er nog een aantal.
Liefde
Het is knap hoe Tanizaki al die thema’s verwerkt en hoe hij tegelijkertijd een vreselijk meeslepende roman heeft weten te schrijven. De vier zussen zijn echt mensen van vlees en bloed, ze hebben alle vier een geheel eigen persoonlijkheid en de manier waarop die botsen en elkaar aantrekken is echt geweldig. Je leeft enorm mee met het wel en wee van de familie en ik merkte dat ik echt van de zussen ging houden en dat ik me echt druk maakte om wat ze overkomt. Dat komt doordat er veel liefde doorschemert in hoe Tanizaki over de zussen schrijft.
Dat komt dan weer omdat men denkt dat Tanizaki’s derde vrouw en haar drie zussen de inspiratiebron zijn geweest voor Stille Sneeuwval. Sachiko zou dan gemodelleerd zijn naar zijn eigen vrouw, en dat klinkt logisch, omdat Sachiko toch uiteindelijk voor mij het hoofdpersonage van de roman is, omdat ze telkens weer de verantwoordelijkheid neemt om te doen wat het beste is voor haar zussen en de familie. Ik vind haar ook het krachtigste en meest bewonderenswaardige karakter.
Ode
Misschien is Stille Sneeuwval dus wel een ode aan Tanizaki’s vrouw, al kan hij het hier ook niet laten om zijn fascinatie voor verval als rode draad door het vertelde heen te laten lopen (het blijft dan ook fictie). Het heeft in ieder geval een zeer gelaagd, indrukwekkend meesterwerk opgeleverd. Ik heb er weer een Japans werk bij dat ik tot mijn persoonlijke favorieten kan rekenen.
Blogpost
Schepping van Michael, De - Michael Kaptein (2023)
Een aantal jaren geleden is de wereld stil komen te staan. Michael is één van de weinige overlevenden van ‘de plaag’ die mensen in levende standbeelden veranderde. Hij probeert zo goed en zo kwaad als het gaat te overleven, maar ondertussen wordt hij ook nog regelmatig overvallen door een gebeurtenis uit zijn jeugd, die hem zodanig getraumatiseerd heeft dat alle keuzes die hij maakt nog altijd om dit trauma heen cirkelen. Door de ontmoeting met andere overlevenden is hij echter genoodzaakt zijn verhouding tot die gebeurtenis te herzien en leert hij om op een andere manier naar zichzelf te kijken.
Spanning
Wat De Schepping van Michael onder meer een goed boek maakt, is de manier waarop Kaptein continu de spanning opvoert. Door steeds te wisselen tussen heden en verleden, door Michael steeds weer nieuwe mensen te laten ontmoeten, door steeds dichterbij Michaels grote trauma te komen en door de ontwikkeling die Michael doormaakt wordt de vaart er flink ingehouden en wil je niets liever dan weten hoe dit allemaal gaat eindigen.
De manier waarop we Michael stukje bij beetje beter leren kennen zorgt er niet alleen voor dat je uiterst benieuwd bent naar hoe hij zijn demonen zal bevechten, maar zorgt er ook voor dat dit echt een karakter met diepte is dat gaandeweg steeds meer tot leven komt. Je krijgt langzaamaan steeds meer begrip voor deze nukkige hork van een vent en je gaat inzien dat we eigenlijk allemaal op een bepaalde manier lijken op Michael.
Stille kracht
Dat medeleven dat je als lezer voelt, geldt niet alleen voor het hoofdpersonage, maar ook de andere, kleinere karakters hebben eigenschappen – hoe monsterlijk ook – die ze uniek en interessant maken. Eervolle vermelding voor Michaels hond, die een geheel eigen persoonlijkheid heeft en die de stille kracht van het verhaal is.
Het verhaal balanceert ergens op de scheidslijn tussen dystopie en fantasy en bevat ook enkele horrorelementen. Wat opvalt is dat er naast een fantasierijke wereld ook ruimte is voor een filosofische insteek. Zo laat Kaptein op allerlei manieren zien dat de wijzen waarop mensen zin gaven aan hun leven voor de plaag niet meer werken in een kapotte wereld (de versteende mediterende mensen, de krankzinnig geworden religieuzen) als deze, en dat men nieuwe manieren moet vinden om betekenis te ontlenen aan deze wereld. Het feit dat je je kunt afvragen hoeveel van wat er gebeurt daadwerkelijk gebeurt en niet alleen een plaats heeft in de verbeelding van Michael, voegt nog maar eens een extra laag toe aan dit verhaal.
Uitleggerig
Wat voor mij persoonlijk voor extra binding met het vertelde zorgde, was het feit dat een groot deel zich afspeelt in de stad waar ik geboren en getogen ben. Zonder ook maar één keer de plaatsnaam te noemen was het een feest der herkenning. Het is één van die vele manieren waarop Kaptein toont dat hij enorm sterk is in het overbrengen van beelden zonder zaken expliciet te hoeven maken of uitleggerig te worden.
Dat uitleggerige was misschien wel een beetje het geval bij het trauma van Michael. Op een bepaald moment weet je als lezer eigenlijk al voldoende om te begrijpen waar Michaels denken en handelen vandaan komt, maar Kaptein keert alsnog enkele malen terug naar dat trauma. Hierdoor boet het verhaal wat aan kracht in, omdat er op dit vlak helemaal niets aan de verbeelding van de lezer gelaten wordt, terwijl het hoge suggestieve gehalte juist datgene is wat De Schepping van Michael zo goed maakt.
Bewondering
Het is een klein smetje op een verder erg goed verhaal dat ik met bewondering gelezen heb. Bewondering vanwege de vele slimme middelen die Kaptein hanteert om het verhaal voort te stuwen, maar zonder dat deze aanvoelen als trucjes. Bewondering ook omdat dit verhaal – ondanks de soms bevreemdende elementen – zo ontzettend menselijk is en eigenlijk op een bepaalde manier over ons allemaal gaat. Fijn dat een verhaal dat op verschillende niveaus zo goed werkt toevallig op mijn pad kwam. Ik heb ervan genoten.
Blogpost
Schloss, Das - Franz Kafka (1926)
Alternatieve titel: Het Slot
Op een gegeven moment is het boek niet meer dan een aaneenrijging van ellenlange monologen, waarschijnlijk met als doel om over te brengen hoe K. steeds verder van zijn begindoel verwijderd raakt en de lezer net zo vervreemd te maken van het geheel als K. Maar op die van Olga na vond ik die monologen niet erg interessant. Het is zeker niet dat ik met tegenzin gelezen heb, maar ik had gehoopt dat de beklemming en vervreemding heftiger op me zouden overkomen. Nu liet het verhaal me grotendeels koud. Helaas, de hoge verwachtingen werden niet helemaal ingelost. Ik heb het idee dat ik met de korte verhalen van Kafka meer zal kunnen.
Second Place - Rachel Cusk (2021)
Alternatieve titel: Tweede Plaats
Cusk herschrijft met Second Place eigenlijk Lorenzo in Taos, de memoires van Mabel Dodge Luhan over de tijd dat D.H. Lawrence bij haar bivakkeerde. Die memoires heb ik niet gelezen, noch wist ik voor ik aan deze roman begon dat Cusk haar inspiratie hier vandaan haalde. Het is een leuk weetje, en het is leuk om te zien waar de overeenkomsten en verschillen liggen, maar Second Place kan prima op zichzelf staan.
Lees verder
Seolgyejadeul - Un-Su Kim (2010)
Alternatieve titel: De Plotters
Sérotonine - Michel Houellebecq (2019)
Alternatieve titel: Serotonine
Het begin vond ik echt genieten. Ik heb flink moeten lachen om de beschrijving van de verteller van zijn relatie met Yuzu. Dat was een fijne binnenkomer. Verder vond ik Houellebecqs kritiek op de uitwassen van het kapitalisme en globalisering interessant. Ik moet wel toegeven dat ik ergens halverwege een beetje focus miste en me meerdere malen heb afgevraagd waar dit nou allemaal heen zou gaan.
Vanaf het moment dat de boerenprotesten in beeld komen vond ik het boek echter weer heel boeiend worden en heb het boek verder in een keer uitgelezen. De allerlaatste paragraaf vond ik echt fantastisch en heb ik meerdere keren herlezen. De grote kracht van dit boek zat voor mij in de ambiguïteit van de verteller; een enerzijds nare, laffe man die overal het slechte in ziet, maar anderzijds ook een aandoenlijke man die van binnen opgevreten wordt door verdriet en smacht naar liefde (of een kutje, zoals-ie het zelf zou zeggen). Ondanks dat de toon van het boek bij tijd en wijlen gitzwart is, wordt er ook iets tegenover gesteld, iets wat ik miste in Elementaire Deeltjes maar dat hier dus wel aanwezig is. Ik had niet verwacht dat ik het ooit zou zeggen, maar ik heb opeens zin om meer van Houellebecq te lezen.
Seven Moons of Maali Almeida, The - Shehan Karunatilaka (2022)
Alternatieve titel: De Zeven Manen van Maali Almeida
Oorlogsfotograaf Maali Almeida wordt op een dag in 1990 wakker in een kantoor in het hiernamaals. Hij is hoogstwaarschijnlijk vermoord, maar hoe en door wie weet hij niet meer. Vanuit dit schemergebied probeert hij in contact te komen met zijn twee beste vrienden, in de hoop dat zijn werk veiliggesteld wordt en publiek gemaakt wordt. Want Maali heeft van dichtbij het afschuwelijke geweld, de corruptie en de verdorvenheid van de verschillende tegen elkaar strijdende Sri Lankaanse groeperingen meegemaakt. Hij heeft zeven dagen (manen) om erachter te komen wat er met hem gebeurd is en om zijn laatste doel te verwezenlijken.
Lees verder
Severance - Ling Ma (2018)
Sevuntiin - Kenzaburo Oë (1961)
Alternatieve titel: Zeventien
Het Eigen Lot zorgde ervoor dat ik me voornam om iedere jaar een stuk of vijf Japanse titels te lezen. Klassiekers of hedendaags werk, dat maakte niet uit. We zijn inmiddels zo'n dertig boeken verder en ik kan concluderen dat de Japanse literatuur een ware goudmijn is voor eenieder die op zoek is naar uniciteit en eigenzinnigheid. Als je op wat voor manier dan ook gegrepen bent door het Japanvirus (dat nu toch wel heerst), dan valt er heel wat moois te ontdekken in de literaire hoek van dat land.
Doodsbedreigingen
Die liefde voor Japanse literatuur begon dus voor mij bij Kenzaburo Oë. Nu wil het feit dat een boek van hem nog ongelezen in mijn kast stond. Het perfecte moment om dat er na zijn overlijden eens bij te pakken. In 2021 verscheen Seventeen & Homo Sexualis (voor het eerst uitgekomen in respectievelijk 1961 en 1963) voor het eerst helemaal volledig in de Nederlandse vertaling door Luk van Haute. Seventeen bestaat namelijk uit twee delen, maar Oë heeft heel lang niet gewild dat dat tweede deel in boekvorm zou verschijnen of onderdeel werd van zijn Verzameld Werk.
Het hele verhaal deed namelijk heel wat stof opwaaien in Japan. Oë en zijn uitgever kregen doodsbedreigingen, want er waren Japanners die het volstrekt onaanvaardbaar vonden wat Oë schreef. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen, maar Oë gaf er een draai aan die velen woedend maakte. In 1960 stak een zeventienjarige jongen de voorzitter van de Japane Socialistische Partij neer. Het slachtoffer overleed ter plekke, de jongen werd opgepakt en drie weken later hing hij zichzelf op in zijn cel.
Overdonderend
In Seventeen maken we kennis met een zeventienjarige jongen die op allerlei vlakken een beetje zielig is, maar die uiteindelijk zijn heil vindt in het rechts-extremisme en besluit dat hij alleen door een politiek tegenstander te doden en zichzelf op te offeren de Japanse keizer kan eren. Oë verweeft de politieke ideologie van de jongen en zijn immense liefde voor de keizer met seksuele perversie - de jongen is verslaafd aan masturbatie - en het is vooral hierom dat Oë nogal wat kritiek te verduren kreeg.
Maar alle kritiek daargelaten, Seventeen is gewoon een overdonderend goed verhaal. Oë schetst heel overtuigend de politieke onrust in Japan na de Tweede Wereldoorlog en hij doet dat met een kracht die me deed denken aan de drie films van Yoshishige Yoshida (enorme aanraders, alle drie!) over politieke radicalisering in dezelfde periode. Mensen waren duidelijk op zoek naar een nieuw houvast en sommigen van hen vervielen in extreme ideeën om weer grip te krijgen op de zaken om hen heen. Dit thema komt wel meer voor in Oë's verhalen, maar ik zag het nog niet sterker overgebracht dan in dit verhaal.
Seksuele lust en zelfhaat
Dat komt vooral ook omdat de zeventienjarige hoofdpersoon uit het verhaal zo enorm tot de verbeelding spreekt. Hoe een getroebleerde jongeman een uitweg ziet in rechts-extremistisch gedachtegoed en steeds extremer wordt in zijn denkbeelden, dat wordt echt prachtig beschreven door Oë. Het spanningsveld van seksuele lust en zelfhaat dat Oë toevoegt maakt het geheel alleen nog meer veel fascinerender.
Het is de overduidelijke kwaliteit van Oë dat je geen waardeoordeel over deze hoofdpersoon hebt, maar dat je vol overgave in het hoofd van deze jongeman kruipt en dat naarmate het verhaal vordert, je alleen maar nieuwsgieriger wordt. Het einde is dan ook de kers op de taart en het soort climax (hehe) waar je als lezer op hoopt. Het is echt een briljant verhaal waar ik alles in vond wat me toen ook zo aangreep in Het Eigen Lot. Het is weer enorm gedurfd en expliciet en de intensiteit waarmee Oë vertelt maakt dat dit voor mij echt tot de essentiële verhalen van Oë behoort.
Homo Sexualis
Homo Sexualis is een wat korter verhaal en werd voordat het tweede deel van Seventeen vertaald en uitgegeven mocht worden ook al samen uitgegeven met het eerste deel van Seventeen, om het boek zo wat meer body te geven. Het verhaal past ook wel goed bij Seventeen, omdat ook hier seksuele perversie een grote rol speelt, sterker nog: in dit verhaal is het het hoofdthema.
We volgen J. die zijn seksuele driften maar moeilijk onder controle heeft en die in het conservatieve Japan ook belemmerd wordt in het uiten van zijn homoseksuele gevoelens. Samen met een vriend schuren ze in treinen tegen vrouwen aan, maar ze zien zichzelf als 'nette' perverselingen. Wanneer ze een jongen tegenkomen wiens neiging tot perversie nog veel extremer is, ontvouwt zich een discussie: is het mogelijk om een nette perverseling te zijn? Is het niet inherent aan perversie dat je ook bereid bent ervoor in de gevangenis te belanden?
Mooi oeuvre
Met plezier heb ik Homo Sexualis gelezen, zeker wanneer de jongen met zijn extreme ideeën in beeld komt, wordt dit echt wel een onderhoudend verhaal dat interessante vragen oproept, maar vooral met het eerste deel van het verhaal kon ik weinig, en ik snapte ook niet helemaal de functie van dit deel ten opzichte van het tweede deel. Wanneer het verhaal alleen het tweede deel had behelst, had ik het denk ik nog een stuk beter gevonden. Maar zelfs een mindere Oë is nog altijd interessant en vermakelijk.
Voor Seventeen geef ik met gemak 4,5 sterren, voor Homo Sexualis geef ik met 3,5 sterren een ruime voldoende. Samen kom ik dan uit op vier mooie sterren voor dit boek. Maar dat Seventeen, dat is wel zo indrukwekkend dat ik iedereen kan aanraden om alleen al voor dit verhaal deze prachtige uitgave van Meulenhoff aan te schaffen. Met Seventeen heb ik er in ieder geval weer een nieuwe Oë-favoriet bij. Wat heeft die man ons een mooi oeuvre nagelaten!
Blogpost
Shadow King: A Novel, The - Maaza Mengiste (2019)
Alternatieve titel: De Schaduwkoning
Een vrij oneerlijke strijd, blijkt als je de roman leest. Italië heeft veel meer vliegtuigen en tanks dan Ethiopië. Op aandringen van Mussolini worden er ook meerdere aanvallen met mosterdgas uitgevoerd. Toch bieden de Ethiopiërs moedig weerstand en weten ze de Italianen meerdere keren te slim af te zijn.
Ik vond het een goed geschreven roman. De karakters komen echt tot leven, zowel aan Italiaanse als aan Ethiopische zijde. Het valt vooral ook op hoe sterk Mengistes vrouwelijke personages zijn. Ze doen niets onder voor hun mannelijke medesoldaten. Vooral hoofdpersonage Hirut is iemand waar je alleen maar bewondering voor kunt hebben.
In de videorecensie vertel ik meer over deze roman. Voor de leessoundtrack koos ik voor vier albums uit Ethiopië. Er wordt heel veel mooie muziek gemaakt in Ethiopië en het is een fijn eclectisch lijstje geworden, al zeg ik het zelf.
Dit was het zesde en laatste Booker Prize genomineerde boek dat ik las. Ik schreef daarom ook een artikel over de shortlist als geheel en over de zes boeken afzonderlijk.
Videorecensie
Leessoundtrack
Booker Prize 2020
Shisha no Ogori / Shiiku - Kenzaburo Oë (1959)
Alternatieve titel: De Hoogmoedige Doden
In mijn Nederlandse versie staat ook wat info over de vertaling:
De originele uitgave is dus wat omvangrijker dan de Nederlandse vertaling.
Zoals bij iedere verhalenbundel is de kwaliteit van de afzonderlijke verhalen wat grillig, maar ik kom uiteindelijk toch op een ruime voldoende uit. 'Om andermans voeten' en 'Zijn ze plotseling hun mond verloren?' zijn niemendalletjes, maar in 'De hoogmoedige doden' en 'De schapen met de blote billen' ontwaarde ik het genie dat ik ook in Het Eigen Lot aan het werk zag; met een scherpe blik en een nietsontziende pen beschrijft Oë het leed dat anderen je aan kunnen doen en gevoelens van boosheid en schaamte die je daardoor kunt voelen. Het is allemaal geen vrolijke kost, maar ik kan echt genieten van hoe goed Oë de beklemming die zijn personages voelen kan overbrengen.
Oë was erg geïnspireerd door het existentialisme en dat komt in deze verhalen ook terug. Zo kun je de meeste van de verhalen in deze bundel omschrijven als een uitwerking van Sartre's "de hel, dat zijn de anderen" en komt verantwoordelijkheid nemen voor je eigen daden ook regelmatig terug.
Al met al een toffe bundel, nu maar op zoek gaan van meer boeken van de beste man.
Shuggie Bain - Douglas Stuart (2020)
Stuart schetst een pijnlijk portret van een gezin aan de zelfkant van de samenleving, waarbij de jongen Shuggie moet zorgen voor zijn alcoholistische moeder. Tegelijkertijd wordt op knappe wijze een beeld geschetst van het Glasgow in de jaren tachtig.
Door de dialogen die allemaal in verschillende (Schotse) accenten geschreven zijn, voelen de personages direct levensecht. Begin 2021 komt de Nederlandse vertaling uit bij Nieuw Amsterdam, maar vertalers Inger Limburg en Lucie van Rooijen zullen er toch een hele kluif aan hebben gehad om die dialogen op overtuigende wijze naar het Nederlands over te brengen. Ben benieuwd hoe ze dit aangepakt hebben. Ik wil de Nederlandse vertaling tegen die tijd eigenlijk ook wel lezen, gewoon uit nieuwsgierigheid.
Als je meer wil weten over het boek en mijn leeservaring, kun je terecht bij mijn nieuwe videorecensie. Voor de leessoundtrack koos ik ditmaal voor mijn favoriete jaren tachtig albums van Schotse bands.
Videorecensie
Leessoundtrack
Sistema Periodico, Il - Primo Levi (1975)
Alternatieve titel: Het Periodiek Systeem - Verhalen van een Leven
Slag om de Blauwbrug, De - A.F.Th. van der Heijden (1983)
Alternatieve titel: De Tandeloze Tijd Proloog
Ik vond het begin eigenlijk maar matig interessant en het duurde even voor ik gegrepen werd, maar bijvoorbeeld de beschrijvingen terwijl Albert in de rij staat om een taxi te bemachtigen vond ik wel heel sterk, alsof ik zelf ook in die rij stond. Van der Heijden slaagt erin om de onrust die in de stad heerst over te brengen en dat is toch wel erg knap. Daar staan echter Alberts herinneringen tegenover die ik niet allemaal even boeiend vond.
Aangenaam tussendoortje, maar van Vallende Ouders, die ik ook al klaar heb liggen, verwacht ik toch wel iets meer.
Slapstick or Lonesome No More! - Kurt Vonnegut (1976)
Alternatieve titel: Slapstick of Niet Langer Eenzaam!
Small Things Like These - Claire Keegan (2021)
Alternatieve titel: Dit Soort Kleinigheden
Deze novelle speelt zich net voor Kerstmis 1985 af. Bill Furlong is een kolen- en houthandelaar op het Ierse platteland en prijst zich gelukkig met een lieve vrouw, vijf gezonde dochters en een inkomen waar ze mee rond kunnen komen. Hij beseft zich dat het misschien allemaal anders had kunnen lopen. Zijn moeder werd jong zwanger, maar kreeg als huishoudster eten en een onderkomen bij een rijke vrouw die begaan was met zijn moeder en Bill. Het zorgde ervoor dat Bill naar school kon gaan en dat hij en zijn moeder een bestaan konden opbouwen.
Lees verder
Sobach'e Serdtse - Michail Boelgakov (1968)
Alternatieve titel: Hondehart
Anderen prijzen de novelle omdat die zo beangstigend is. Ook dat is iets wat op mij totaal niet werd overgebracht. Het uitgangspunt is wel leuk, en ik zie wel wat Bulgakov probeert te doen, maar het ging allemaal totaal aan me voorbij.
Grootste pluspunt van dit boekje is dat het zo lekker kort is. Je vliegt er zo doorheen en ondanks mijn kritiek, had ik geen moment dat ik me ergerde aan het verhaal. Een beetje een niemendalletje dus.
Spare Man, The - Mary Robinette Kowal (2022)
The Spare Man is een detective die zich afspeelt in de ruimte, op een passagierschip onderweg naar Mars. Aan boord zijn de net gehuwden Tesla Crane en haar man Shal, maar hun huwelijksreis verwordt tot een nachtmerrie wanneer Shal als verdachte van moord wordt aangemerkt. Crane besluit met haar hulphond zelf op onderzoek uit te gaan en als een echte Miss Marple komt ze beetje bij beetje steeds dichter bij het spoor naar de werkelijke moordenaar.
Humor
Ik was zeker niet direct te spreken over The Spare Man. Ik vond de humor in het begin best wel vervelend, en de steenrijke celebrity Tesla Crane had ook niet direct mijn sympathie. Gelukkig verdwijnt de humor meer naar de achtergrond wanneer er meer mensen vermoord worden en de zoektocht naar de dader meer aanwezig wordt. Crane bleef voor mij redelijk onsympathiek, en dat wordt niet beter vanaf het moment dat ze haar naam en geld gaat gebruiken om te krijgen wat ze wil, al vind ik wel dat Kowal met Crane een heel boeiend personage heeft neergezet.
Crane lijdt namelijk aan chronische pijn en PTSS na een groot ongeluk en ik vond dat Kowal heel overtuigend heeft weten te beschrijven hoe het is om met deze beperkingen te moeten leven. Ik juich het alleen maar toe dat er tegenwoordig wat meer diversiteit te vinden is in de literatuur en dat je makkelijker kunt lezen over mensen met een leven dat zo anders is dan dat van jezelf.
Futuristisch
En dit boek betreft science-fiction dus dan komt er ook nog een futuristische setting bij die zo heerlijk anders is dan wat we kennen. Ook die zet Kowal heel krachtig neer. In The Spare Man zijn ze op technologisch vlak duidelijk een stuk verder dan wij zijn, maar Kowal maakt er gelukkig geen ver-van-mijn-bed-show van. Het is heel leuk hoe het schip verschillende verdiepingen heeft met verschillende eigenschappen die ofwel bij de aarde ofwel bij Mars horen. Het is ook grappig hoe communicatie met aarde een steeds grotere tijdsafwijking krijgt, naarmate ze verder weg van onze aardbol geraken.
Het zijn dit soort kleine dingetjes waarbij duidelijk wordt dat Kowal werkelijk aan alle implicaties van haar setting heeft gedacht. Er staat aan het einde van het boek zelfs een stuk over de wetenschap achter het ruimteschip. Alles aan de Lindgren (zo heet het ruimteschip) is totaal weird, maar als het wel zou bestaan, dan zou het volgens de wetenschap precies zo functioneren als Kowal beschrijft.
Waardering
Er is over alle details nagedacht in de Spare Man, dat heb je direct door, maar voor mij begon de waardering pas ergens halverwege, op het punt dat we midden in het onderzoek naar de moorden zitten en dit boek echt veranderd is in een moordmysterie. Je leert steeds meer passagiers en medewerkers van het schip kennen en Kowal doseert haar informatie zo slim dat een flink aantal passagiers en medewerkers heel lang op het verdachtenlijstje blijven staan.
De uiteindelijke afwikkeling is misschien iets minder interessant en bevredigend dan gehoopt, maar de tweede helft is voor het grootste deel echt reuzespannend. Hoe Crane steeds gevaarlijker terrein betreedt, hoe er maar doden blijven vallen en de lijst verdachten maar blijft groeien, ik ben in sneltreinvaart door die tweede helft heen gegaan omdat ik niet kon wachten op de ontknoping.
Lichtheid
Hoewel ik de humor wat flauw vond, waardeerde ik de lichtheid die Kowal constant bewaart – ondanks al die moorden en andere duistere gebeurtenissen – wel heel erg. Ook al hebben we met een spannende detective te maken, er is nog genoeg ruimte voor een schattige hulphond, voor luxueuze cocktails, voor yogalessen en voor romantische momenten tussen het pasgetrouwde stel.
The Spare Man is daarmee een spannend moordmysterie, maar tegelijkertijd ook een erg gezellig boek. Die beetje vreemde combinatie, vermengd met een futuristische setting, maakt dit toch wel tot een erg fris verhaal waar ik uiteindelijk enorm veel plezier aan heb beleefd. Nu moet het binnenkort toch maar eens echt tijd worden voor Calculating Stars, die schijnt nog beter te zijn en dat betekent dat me heel wat moois te wachten staat.
Blogpost
Spiderland - Scott Tennent (2010)
Alternatieve titel: 33⅓ #75
Spiderland van Slint is zo’n album dat iedere zichzelf respecterende muziekliefhebber toch eens gehoord moet hebben. Eind jaren tachtig begon een piepjong viertal met het schrijven van nieuwe muziek. Het album dat uit deze sessies voortvloeide laat nu, dertig jaar later, nog steeds zijn sporen na. Met hun album initieerden ze genres die de namen post-rock, post-hardcore, mathrock en slowcore kregen en vele bands hebben geprobeerd om in de voetsporen van Slint te treden, met wisselend succes.
Het album kwam redelijk vroeg op mijn pad tijdens mijn reis door de wondere wereld van de moderne muziek en ik had direct door dat dit album iets heel bijzonders was. Het echte kwartje viel echter wat later, tijdens mijn studie, en sindsdien prijkt het album in de hogere regionen van mijn top10. Het album heeft een bijna mythische status, niet alleen omdat de muziek zelf volledig uniek is, maar ook vanwege het feit dat dit nog zulke jonge gastjes waren toen ze dit invloedrijke album opnamen en vanwege het feit dat voordat het album goed en wel gereleased was en ze het album live konden spelen, de band uit elkaar viel. De vier leden zouden uitwaaieren naar nieuwe muzikale projecten, waarvan er ook een heel aantal heel erg goed zijn, maar er is in dertig jaar niets voorbijgekomen dat op Spiderland lijkt.
lees verder
Stamped from the Beginning - Ibram X. Kendi (2016)
Alternatieve titel: Stamped from the Beginning: The Definitive History of Racist Ideas in America
Stillicide - Cynan Jones (2019)
Alternatieve titel: De Wetten van Water
Stone Sky, The - N.K. Jemisin (2017)
Alternatieve titel: De Stenen Hemel
Blijkbaar heb ik op dit moment minder behoefte aan stijloefeningen en diepgaande verhandelingen over de psychologie van karakters, en meer behoefte aan plotgedreven verhalen die zich afspelen in werelden die duidelijk anders zijn dan de onze. En wanneer dat echt goed gedaan wordt, dan zit daar natuurlijk ook veel diepgang in, maar gewoon een goed verhaal lezen zonder je steeds per se te moeten verhouden tot het vertelde, dat voelt even als een verademing.
Verandering van spijs
Het eerste boek dat me deed beseffen dat ik helemaal niet klaar was met lezen, maar dat ik gewoon even een verandering van spijs nodig had, was The Stone Sky uit 2017 van N.K. Jemisin. Het is het derde en laatste deel uit de Broken Earth Trilogy. Het eerste besprak ik al eerder hier, het tweede deel vond ik iets minder maar nog steeds tof, maar dit derde deel is pas echt geweldig. Het zit vol actie en interessante gebeurtenissen, de personages waar je al twee boeken mee meeleeft krijgen steeds meer vorm en diepgang en de hele wereld die N.K. Jemisin schept is bizar overtuigend en goed, mede omdat ze duidelijk put uit onze echte wereld.
Ik zal niet te veel over het plot verklappen, want dat is gewoon zonde als je de eerste twee boeken nog niet hebt gelezen, maar het verhaal speelt zich af op een supercontinent waar eens in de zoveel tijd een vijfde seizoen aanbreekt: door geologische veranderingen raakt de balans volledig verstoord en dreigt de gehele bevolking uit te sterven. Orogenen zijn mensen met magische krachten die de balans weer kunnen herstellen en de wereld van de ondergang kunnen redden, maar niet-orogenen koesteren een grote angst voor ze en onderdrukken en discrimineren ze. In deze trilogie is zo’n vijfde seizoen weer uitgebroken en het is maar de vraag of deze keer de wereld wel echt gered kan worden.
Diepgang
Wat ik zo goed vond aan dit derde deel, is dat de twee hoofdkarakters uit het verhaal een ongekende diepgang krijgen. Ze hebben inmiddels al zoveel gezien en meegemaakt dat ze gaandeweg echt veranderd zijn. Deze veranderingen in levenshouding zorgen ervoor dat het erop begint te lijken dat de wereld er misschien wel niet zo goed vanaf zal komen. Bovendien vond ik hier voor het eerst het tragische lot van de orogenen echt voelbaar: keer op keer de wereld redden, maar toch steeds weer door iedereen veracht en uitgekotst worden. Ik heb de eerste twee delen echt met plezier gelezen, maar dit derde deel raakte echt een snaar bij me.
Het is duidelijk dat Jemisin zich heeft laten inspireren door klimaatverandering en de ongelijkheid in de wereld, daarom waarschijnlijk dat je als lezer toch zo kunt meeleven met alles wat er op dit supercontinent gebeurt. Want behalve deze aspecten zijn er heel weinig elementen die overeenkomen met onze realiteit. Er zijn magische krachten, vreemde wezens en het verhaal wordt voortgestuwd door gebeurtenissen die nooit en te nimmer in onze wereld plaats zouden kunnen vinden. Maar die enkele herkenningspunten en het feit dat Jemisin je heel langzaam inwijdt in deze wereld maken dat je je al snel heel erg vertrouwd voelt. Het was denk ik een jaar geleden dat ik het tweede deel uit deze trilogie las, maar alsnog voelde The Stone Sky van begin af aan als een heel fijn thuiskomen.
Terugvinden
Het was dus heerlijk om terug te keren naar de wereld van The Broken Earth en om te merken dat ik met dit boek terugvond wat ik even dacht verloren te hebben. De combinatie van een flitsend verhaal vol boeiende gebeurtenissen en de prikkelende inhoud in de vorm van mooie karakterontwikkelingen en het voelbaar maken van het lijden van de mensen in een bizar goed uitgewerkte wereld, maken dat dit mijn favoriete fantasy-boek tot nu toe is. The Stone Sky is een geweldig slot van een enorm toffe trilogie.
Ik blijf voorlopig nog wel even bivakkeren in de science-fiction, fantasy en horror. Ik heb een spreadsheet gemaakt met alle winnaars en genomineerden voor de grote science-fiction-, fantasy- en horrorawards dus aan inspiratie geen gebrek. (Mocht je deze spreadsheet willen inzien, laat het me even weten, dan stuur ik je de link). Ik was al lang van plan om dieper deze genres in te duiken, dit is het uitgelezen moment om daar structureel mee bezig te gaan. Ik heb er zin in en ben benieuwd wat ik allemaal tegen ga komen!
Blogpost
Such a Fun Age - Kiley Reid (2019)
Alternatieve titel: Zo’n Leuke Leeftijd
We volgen Emira en Alix. Emira is een zwarte jonge vrouw die nog niet zo goed wat ze met haar leven wil. Ze werkt als babysitter voor Alix, een witte, succesvolle vrouw die haar geld verdient met het het succesvol maken van andere vrouwen. Emira maakt een vernederende situatie mee wanneer ze wordt gezien als kidnapper van haar oppaskindje. Deze gebeurtenis zet een heleboel nieuwe gebeurtenissen in werking waardoor de relatie tussen Emira en Alix op scherp komt te staan.
Qua thematiek is het enorm actueel en het boek is ook enorm meeslepend geschreven. Niet voor niets had ik Such a Fun Age binnen een dag uit. Het contrast tussen Emira en Alix is ook heel goed uitgewerkt. Emira is enorm sympathiek, Alix is een van de naarste personages waarover ik gelezen heb.
Toch had ik ook wel wat te zeuren. Daarover vertel ik meer in mijn video. Maar ik vond dit een erg tof debuut en ik ben benieuwd naar wat Reid verder gaat schrijven.
Videorecensie
Sult - Knut Hamsun (1890)
Alternatieve titel: Honger
Het hoofdpersonage uit Honger is een beginnend schrijver, bivakkerend in Kristiania (tegenwoordig Oslo), en constant naarstig op zoek naar werk. Zijn inspiratie wordt echter danig op de proef gesteld, omdat hij leeft in erbarmelijke omstandigheden en langzaamaan steeds verder afglijdt in een mensonterende armoede. Het duurt steeds langer voordat hij weer aan geld komt, de plekken waar hij de nacht doorbrengt worden steeds slechter en voor steeds langere perioden moet hij het zonder eten stellen.
Lees verder
Sweetness of Water, The - Nathan Harris (2021)
Toch begon ik vol goede moed aan The Sweetness of Water. Het verhaal speelt kort nadat de zuidelijke staten de Amerikaanse Burgeroorlog hebben verloren en slavernij verboden is geworden. Soldaten keren getraumatiseerd terug naar huis, vrijgelaten slaven zijn zoekende naar een thuis. We volgen onder meer Prentiss en Landry die genoeg geld willen verdienen zodat ze op zoek kunnen gaan naar hun moeder die enkele jaren geleden verkocht werd. Ze krijgen werk op de boerderij van George en Isabelle, een echtpaar dat de dood van hun zoon probeert te verwerken.
Lees verder