menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van Theunis. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024

They Came Like Swallows - William Maxwell (1937) 3,5

Alternatieve titel: De Eerste Zwaluw, 26 oktober 2019, 15:37 uur

Honderd jaar geleden en al is er veel, gigantisch veel veranderd. Maar een intieme kijk in het leven van een Amerikaans gezin uit het Midwesten uit 1918 kan honderd jaar later nog steeds relevant zijn. Dan moet een schrijver wel in staat zijn tot de essentie door te dringen, tot dat wat het gezin een gezin maakt: de onderlinge relatie tussen de gezinsleden. In het geval van dit boek zijn dat twee broers Bunny en Robert, hun vader en, misschien wel de spil van elk gezin, de moeder. Het boek is ingedeeld in drie hoofdstukken waarin we het verhaal volgen vanuit het perspectief van Bunny, daarna Robert en dan hun vader. Deze keuze doet je als lezer inzien hoe verschillende drie mensen in een gezin de werkelijkheid tot zich nemen. Het laat aan het einde van het verhaal ook veel vraagtekens achter. Zo leren we Bunny in het eerst hoofdstuk kennen als een onzeker “engeltje” die erg op zijn moeder leunt. Maar broer en vader noemen hem, terwijl het tragische verhaal zich vordert, slechts zelden omdat ze zo opgeslokt worden in hun eigen perceptie van wat er gebeurt dat je je als lezer toch een beetje teleurgesteld voelt. Het is bijna alsof Bunny achtergelaten lijkt te worden door de schrijver. Er vanuit gaande dat dit ook de bedoeling van de schrijver was, moet ik toegeven dat het een briljante vondst is. Het brengt op deze manier namelijk een intens gevoel over van diepe eenzaamheid over en misschien is er wel geen betere manier van overbrengen dan deze. Maar toch, toch blijf ik dus teleurgesteld achter. Alsof ik, als lezer, meer verdiende. Hetzelfde geldt voor de stijl. Slechts af en toe bereikt Maxwell hier echt grote hoogtes. Als hij dat doet is zeker de moeite waard en daarom sluit ik daar mee af, met de passage waarin de band tussen Bunny en zijn moeder werkelijk prachtig wordt beschreven.

“Ineens sprak ze tot hem: ‘Bunny, kom eens hier.’
Hij stond onmiddellijk op van zijn stoel. Maar terwijl hij daar afwachtend voor haar stond, en terwijl zij hem opnam met een verbijsterende blik in haar bruine ogen, nam het gewicht toe. Het gewicht nam toe en werd als een steun. Die drukte zwaar op hem, bij iedere ademhaling.
‘Wiens engeltje ben jij?’
Deze woorden en de geheel onverwachte kus die hen vergezelde, maakten hem gezond en sterk. Zijn blik kruiste de hare vol vertrouwen. Op vleugels gedragen en onder een groot mannelijk gedruis van trompetten en trommels keerde hij terug naar zijn ontbijt.”

» details   » naar bericht  » reageer  

Absolutely True Diary of a Part-time Indian, The - Sherman Alexie (2007) 3,5

Alternatieve titel: Dagboek van een Halve Indiaan, 24 oktober 2019, 14:30 uur

We laten dit boek onze vierde klas leerlingen lezen. Of ik het op die leeftijd had gelezen betwijfel ik. Het was een periode waarin ik niet van lezen hield. Sterker nog, ik had er een grote afkeer van. Ik kon me nauwelijks voorstellen waarom mensen boeken lazen. Nee, van thuis uit is het nooit erg gestimuleerd en op een paar oorlogsboeken voor jonge tieners na heb ik mijn jeugd weinig gelezen. Tijdens toetsen en gesprekken over mijn leesdossier blufte ik me naar goede voldoendes. Docenten durfden hun ogen niet te openen voor het ontluikende internet. Werkstukken over thematiek, plot en personages woekerden vrijelijk zonder dat mijn docenten daar enig benul van te hebben. Nooit las ik boeken. Hoe heb ik me ooit door een gesprek over Claus’ Het Verdriet van België heen gezwetst? Dat niet alleen, ik had een 7,8 gekregen!

Als docent laat ik de leerlingen nu een aantal lessen lezen. Zelf las ik dit boek met ze mee. Vanaf het begin werd ik gepakt door het boek. Het is zeer toegankelijk, met buitengewoon veel humor geschreven en het sluit goed aan bij de beleving van veel vroege tieners. Jezelf vinden en dan vooral jezelf durven is op die leeftijd waarom het draait. Maar er zijn meerdere lagen in dit boek. Zo laat dit boek, beleefd vanuit de ogen van hoofdpersoon Junior, zien dat het leven voor Native Americans in het huidige Amerika nog steeds heel moeilijk is. De omgeving waarin Junior zich begeeft is van een diepe troosteloosheid en uitzichtloosheid waaruit hij probeert te ontsnappen. Dat lukt. Hij gaat naar een witte school en daarmee worden de verschillen tussen zijn achtergrond en die van de meeste anderen heel erg zichtbaar. Een typisch tienerverhaal volgt, maar Alexie verliest zijn thematiek niet uit het oog en eindigt prachtig.

Voor mijn leerlingen volgde er een open boek toets met inhoudelijke vragen over het boek en een aantal over thematiek. Het nagesprek volgt binnenkort. Als er twee leerlingen zullen zijn die zeggen dat ze het misschien toch stiekem wel een beetje een leuk boekje vonden en niet meteen ontkennend gaan antwoorden op mijn vraag of ze binnenkort nog eens boek gaan lezen, dan ben ik tevreden.

» details   » naar bericht  » reageer  

Grande Peur dans la Montagne, La - Charles-Ferdinand Ramuz (1926) 4,5

Alternatieve titel: De Grote Angst in de Bergen, 20 oktober 2019, 12:21 uur

Het is twintig jaar nadat zich een drama op de berg heeft afgespeeld als een jeugdig en overmoedig voorzitter voorstelt om weer een groep naar de desbetreffende weide te sturen. Hij krijgt voldoende stemmers met zich mee. Slechts de ouderen, diegenen die zich alles nog zo goed kunnen herinneren, stemden tegen. Een zevental meldt zich aan om de bergen in te trekken en dan kan het beginnen. Dan heeft Ramuz voldoende ruimte in het plot geschapen, het verhaal is al bijna verteld, je kunt je er al alles bij voorstellen, om zijn stilistische kunsten te vertonen. Spelend met persoonlijke voornaamwoorden, wisselend van eerste naar derde persoon, met werkwoordstijden en vertelstandpunt creëert hij een sfeer die dan soms geruststellend nabij is en dan weer angstvallig ver weg. Het boek is nog steeds relevant omdat de vergelijking met de huidige tijdgeest gemakkelijk te maken is. Het decor, het onheilspellende gebergte dat niet te vertrouwen is, dat volgens sommigen gevreesd zou moeten worden, stelt dan met weinig voorstellingsvermogen de doemscenario’s van de dreigende gevolgen van de klimaatverandering voor. De personages wisselen in die vergelijking tussen de optimistische, hoopvolle en vooral naïeve populisten en de angstvallige, door schade en schande voorzichtig geworden conservatieven wiens waarschuwingen in de wind worden geslagen. Het boek ademt nietigheid. Wat stellen we als mens voor? Hoeveel greep hebben we op die imposante werelden om ons heen? Imposante literatuur, dat op het einde neemt het zelfs de gedaante van een heuse pageturner aanneemt, een eeuw geleden geschreven en pas recentelijk in naar het Nederlands vertaald waardoor je je eens te meer af gaat vragen wat er nog meer allemaal verborgen kan liggen achter vreemde talen, in stoffige, half vergeten bibliotheken.

» details   » naar bericht  » reageer  

Destiny - Tim Parks (1999) 3,5

Alternatieve titel: Bestemming, 15 oktober 2019, 22:37 uur

stem geplaatst

» details  

Travels with Charley: In Search of America - John Steinbeck (1962) 4,5

Alternatieve titel: Reizen met Charley, 9 oktober 2019, 17:37 uur

stem geplaatst

» details  

Pellegrina: Een Italiaanse Wielerbedevaart - Lidewey van Noord (2016) 4,5

2 oktober 2019, 20:42 uur

Bert Wagendorp kondigt het in zijn voorwoord al aan: het boek “zaait (…) verlangen.” Dat is precies wat het doet, zonder opsmuk, maar met een grootste hartstocht. Een ode aan Italië en het Italiaanse wielrennen. De prachtige verhalen over vergane glorie en onmetelijk verdriet worden door kleurrijke, herfstige foto’s van Bella Italia overbrugd. Sfeer is wat het boek uitademt, als een warme herinnering naar die ene vakantie, lopend door de smalle steegjes van pittoreske, eeuwig slapende dorpjes. Volgens Van Noord lagen de verhalen klaar “op dorpspleintjes, kruispunten en industrieterreinen” en als je je erin onder laat dompelen dan leer je Italië “in al haar pracht en lelijkheid” kennen. En die verhalen zijn prachtig.

Zo is er het verhaal van Luigi Malabrocca die hard zijn best deed om tijdens de Giro d’Italia de zwarte trui te winnen. Toen was er nog een zwarte trui, een trui voor de laatste plek, die nog voor veel publiciteit en bekendheid zorgde. Hij prikte zijn banden lek, ging achter muren of hegjes liggen en verstopte zich in een kelder. “Hij liet zich zelfs een keer in een lege waterput zakken, waar hij werd betrapt door een argwanende boer. ‘Wat gebeurt hier?’ vroeg die hem. ‘Ik ben de Giro d’Italia aan het rijden’, antwoordde Malabrocca. Daarna stapte hij weer op de fiets en vervolgde de zware Dolomietenrit.”

Van Noord schrijft over de najaarsklassieker de Ronde van Lombardije, de laatste écht koers van het wielerseizoen: “de koers legt de pijn bloot die afscheid nemen altijd oproept en toont tegelijkertijd de troost die gevonden kan worden in de schoonheid van de herfst, en in vergankelijkheid. De pijn van het afscheid nemen wordt opgevangen op een zacht bed van gevallen bladeren, verhuld in donzige mist.” Ze schrijft soms prachtig en weet treffende beelden op te roepen en daarmee een sfeer te scheppen die uitnodigend is. Zelfs als je nooit fietst zou je zin kunnen krijgen om vrijwel onmiddellijk een fiets te kopen, naar Italië te vliegen en langs de verhalen van Van Noord te peddelen.

Ook het Italiaanse volk wordt onder de loep genomen. Het verschil tussen de mensen uit het noorden en het zuiden. “Het is niet voor niets dat de drie actieve vulkanen Italiaanse vulkanen zich in het Zuiden van het land begeven”, schrijft ze. “In het Noorden hadden ze niet gedijt. Hitte, vurigheid, snelstromend bloed waarvan de druk soms zo hoog wordt dat er een eruptie volgt, een schelle woordenstroom ondersteund door woeste gebaren, een gesprek dat voor een noorderling ruzie lijkt, maar dat in het Zuiden gewoon een gesprek is, omdat woorden hier nu eenmaal in het hart worden geboren, en niet in het hoofd zoals in het Noorden.” En in een ander verhaal, verderop in het boek, schrijft Van Noor dat “Italianen geboren ambassadeurs van het idee (zijn) dat het leven ooi en ziet is.” Ze zijn “geboren acteurs”.

Romantiek en melancholiek ontmoeten elkaar op zijn hevigst in het laatste verhaal van het boek, het verhaal over de in 2011 in de Giro verongelukte Wouter Weylandt. Hij stierf tijdens een afdaling. Van Noord bezoekt de noodlottige plek en durft hem op Italiaanse wijze opnieuw naar beneden te dromen, om hem te waarschuwen voor het gevaar en hem vervolgens erder te zien fietsen, “voor altijd op weg naar Rapallo”. Het is een gedurfd en ontroerend slot dat met veel mededogen en liefde is geschreven, en daarmee een passend einde op van deze “Italiaanse wielerbedevaart”.

» details   » naar bericht  » reageer  

Another Day in the Death of America - Gary Younge (2017) 4,5

Alternatieve titel: Een Doodgewone Dag in Amerika: 24 uur. 8 Staten. Tien Kapotgeschoten Jonge Levens, 1 oktober 2019, 19:52 uur

Er zijn weinig dingen waarover de meeste mensen het zo eens zijn dan over de krankzinnigheid van de Amerikaanse wapenwet. Behalve in Amerika zelf dan. Eens in de zoveel tijd verschijnen weer berichten een de media over een ‘mass shooting’. Voor een tijdje lijkt dan een discussie over de wapenwet te ontstaan, zeker ook na de spraakmakende documentaire Bowling for Columbine van regisseur Michael Moore, maar er verandert eigenlijk nooit iets. De wapenlobby is ijzersterk, er wordt nog steeds oeverloos gebazeld over het zogenaamde recht op zelfverdediging en vrijheid en het bezitten van een wapen lijkt zo diep verankerd in de cultuur van dit koppige land, dat elk serieus debat erover na een verloop van tijd verstomd, alsof het collectieve geheugen niet meer in staat is om de dagelijkse trauma’s van wapengeweld te verwerken.

Want dat is wat er gebeurt. Het gaat niet alleen maar om die massale schietpartijen die het nieuws halen. Elke dag worden er mensen zinloos vermoord. Gary Younge koos voor een willekeurige 23 november waarop tien jongeren werden neergeschoten. Hij ging op zoek naar hun verhaal en dit levert een magistraal en belangrijk boek op.

In eerste instantie zou je vraagtekens kunnen zetten bij deze exercitie. Wat voor inzichten levert het je op als je ieder verhaal gaat ontleden? Wat heb je aan een opsomming van treurigheid? Maar dit boek doet iets anders met je als lezer, want als je het boek hebt gelezen begrijp je nog meer, veel meer, dan stupiditeit van ‘the home of the brave’. Hoe doet Younge dat?

Hij heeft familieleden en vrienden van de slachtoffers opgezocht. Hij heeft ze gesproken over hun verscheurde levens, over hun vermoorde zoon, dochter, broer of zus. Met pijnlijke details beschrijven ze het noodlottige incident of de nasleep ervan en dan wordt het al snel heel persoonlijk. Zo zijn er de specifieke herinneringen van een verslagen moeder:

“Het enige wat ik nog weet is het beeld van hem en zijn schoenen: hij had net zijn schoenen aangetrokken en zijn T-shirt lag op de vloer.”

Zo zijn er die kleine dingen die een mens tot mens maken:

“Tyler Dunn, die elf was toen hij stierf, zette graag vallen voor allerlei beestjes, hield van jagen, van vissen in een beek achter het huis, van terreinrijden en mountainbiken in de zomer, en van rodelen in de winter.”

Zo is er de wrange spijt over gemiste kansen:

“Wat wou ik graag dat ik naar buiten was gegaan en met ze had gespeeld. En het spijt me dat ik die dingen niet doe met mijn kinderen.”

Zo is er de nijpende banaliteit van het feit dat het leven doorgaat:

“Veel erger dan de hele nacht wakker liggen waren de ochtenden. Er leek elke dag een korte periode te zijn, vlak nadat ik mijn ogen had opengedaan, waarin ik volledig vergat dat Robby dood was. Daarna kwam de herinnering, als een vloedgolf die me overspoelde en me het gevoel gaf dat ik verdronk. Ik moest elke dag vechten om uit bed te komen – en dan bedoel ik echt elke dag.”

Younge maakt deze jonge slachtoffers menselijk. Hij geeft ze een naam, een geschiedenis. Ze worden gemist. Als ze überhaupt onderwerp van gesprek in de media zijn komen we deze slachtoffers normaal gesproken slechts tegen in nietszeggende getallen. Maar hier blijft het niet bij. Younge kijkt verder dan alleen de zielige, hij schetst de bredere context en weet hierdoor knap duidelijk te maken dat het niet om individuele gevallen gaat en dat het probleem immens en niet zo makkelijk oplosbaar is. Zo raakt hij die andere oneindige kwestie aan: racisme.

“Grote aantallen zwarte mannen (worden) in de Verenigde Staten gevangen in het strafrechtsysteem: in een fuik. (...) Als ze je eenmaal hebben aangehouden voor ‘iets’ zorgen ze wel dat er iets is.”

Young heeft het ook over zelfmoord door politiekogels. In 11% van de gevallen zou een verdachte zichzelf van het leven willen beroven. Er hoeft maar met een geweer gezwaaid te worden en voilà, daar is mijn zelf verkozen einde. “Zelfmoord door een politiekogel is een bestaande vorm van zelfmoord.”

Dan is er nog het systeem, de rechtspraak. Als een rouwende vader, die zijn geweer niet achter slot en grendel had gezet, vervolgd wordt voor nalatigheid nadat zijn 13-jarige zoon een vriendje heeft doodgeschoten dan stel je je toch de vraag die een achterblijver van weer een ander slachtoffer van die ene 23 november ook stelt: “Iemand moet er toch verantwoordelijk voor worden gesteld?” Moet het dan de vader zijn die in de rechtbank in de boeien wordt geslagen en huilend de bak in gaat? Ja, zou je kunnen zeggen. Wat moet je met een geweer? Maar dat is te gemakkelijk. Als er iets duidelijk wordt in het boek is dat de wapenwet onomstreden lijkt. Protesteren is bij de meeste nabestaanden niet eens in hun op gekomen. De gelatenheid waarop mensen reageren als het aankomt op de wapenwet is bizar. Alsof ze daar iets aan zouden kunnen doen. Er ontstaan ruzies tussen de achterblijvers, “tweespalt tussen families en vrienden”, maar slechts zelden keert de woede zich tot de wapenlobby.

Younge schreef over één dag, één uit de lucht geplukte 23 november. Hij eindigt kort met het eerste slachtoffer van 24 november. Dag in, dag uit, verliezen mensen hun levens. Laten we hun verhalen blijven vertellen. Dan worden ze gemist. Het zijn verhalen, persoonlijke verhalen die mensen in beweging kunnen krijgen. Ook de wapenlobbyisten zijn tenslotte menselijk. Laten we ze stapje voor stapje, ziel voor ziel, de goede kant op wijzen. Younge gaf alvast het goede voorbeeld.

» details   » naar bericht  » reageer