menu

Via deze pagina blijf je op de hoogte van recente stemmen, meningen en recensies van Theunis. Standaard zie je de activiteiten in de huidige en vorige maand. Je kunt ook voor een van de volgende perioden kiezen: januari 2023, februari 2023, maart 2023, april 2023, mei 2023, juni 2023, juli 2023, augustus 2023, september 2023, oktober 2023, november 2023, december 2023, januari 2024, februari 2024, maart 2024

Buzz Aldrin, Hvor Ble Det av Deg i Alt Mylderet? - Johan Harstad (2005) 3,5

Alternatieve titel: Buzz Aldrin, Waar Ben Je Gebleven?, 26 februari 2018, 09:48 uur

Dit is het derde boek van Harstad wat ik in korte tijd heb gelezen en, achteraf gezien, had ik beter met het eerste boek kunnen eindigen. Want Max, Mischa en het Tet-offensief staat op eenzame hoogte en laat Ambulance en dit boek enigszins vertwijfeld achter. Het is absoluut geen slecht boek, laat ik daarover heel helder zijn, integendeel. Het boek leest als een trein, dendert in volle vaart voorbij, wringt zich door grillige heuvels, langs scherpe bochten en als lezer ben je op je hoede. Je wordt meegesleurd en denkt niet aan uitstappen. Maar zo nu en dan dreigt de trein te ontsporen, het schuurt zo af en toe net iets te dicht langs een diepe afgrond, het verliest even de kracht en de snelheid die de rit tijdens grote delen zo interessant maken.

Hoofdpersoon in het verhaal Mattias. Je bevindt je las lezer voortdurend in de gedachtewereld van Mattias, een wereld waarin realiteit en fantasie voortdurend in elkaar lijken over te lopen. Mattias heeft Buzz Aldrin, de tweede man op de maan, als grote inspiratiebron. Waarom moet je altijd voorop lopen? Hij wil zo weinig mogelijk opvallen, zou soms liever verdwijnen. Gaandeweg het boek begrijp je als lezer steeds beter waarom. Heel mooi gedaan.

De stijl van Harstad is zoals ik van hem gewend was: snel, golvend. Het vliegt soms alle kanten op en leest als het luisteren naar jazz. En als lezer liet ik me meevoeren. Ik las het boek binnen no-time uit. Maar waar het bij Max, Mischa & het Tet-offensief allemaal lijkt te kloppen, komt het hier soms nog iets te gekunsteld, iets te geforceerd over. Maar, dat realiseer ik me wel, misschien heeft dat te maken met het feit dat ik te veel van hem heb gelezen de afgelopen weken. Misschien had ik even pauze, even afstand moeten nemen. Wellicht was ik dan milder voor Harstad geweest. Zoals een astronaut vanaf de maan ook alleen maar milder kan worden voor alles wat er zich op Aarde afspeelt.

» details   » naar bericht  » reageer  

Dago Red - John Fante (1940) 4,5

Alternatieve titel: De Wijn der Jeugd, 20 februari 2018, 23:29 uur

Het is tijd voor een kleine ode aan John Fante. Wine of Youth was het zevende boek wat ik van deze vergeten schrijver las en zoals ik bij alle eerdere boeken dacht: hij verdient meer lezers.

Fante moet zijn geweest zoals zijn hoofdpersonen: de underdog, de niet-begrepene, de mislukkeling met grootste dromen die nooit uitkomen. Pas op latere leeftijd, vlak voor zijn dood, werd zijn werk (mede dankzij aanbidder Bukowski) op waarde geschat.

The Wine of Youth is een verhalenbundel. Hoofdpersoon in bijna alle verhalen is de zoon van een Italiaanse immigrant, een metselaar. Dat kennen we van de Bandini reeks. Dat kennen we uit het leven van de schrijver en dat voel je overal. De pijn, de schoonheid, het is allemaal zo dichtbij en ook al zien we veel vergelijkbare personages, het verveelt nooit. Geen moment. Juist omdat het zo dichtbij is, omdat het soms zo akelig mooi, zo akelig herkenbaar is.

Even inzoomend op de bundel. Het eerste deel is een verzameling van vroege verhalen. Hoofdpersoon is een Italiaanse jongen, met een aantal broers, een tirannieke vader en een hardwerkende, eenzame moeder. In 'A Wife for Dino Rossi', een schrijnend verhaal waarin vader een vrouw zoekt voor zijn vriend, maar met wie hij eigenlijk zelf een verhouding lijkt te hebben, zien de kleine jongen en zijn broers hun moeder voor het eerst zoals ze werkelijk is. "Then from behind us we felt it, each of us at the same time, and before we turned and looked at her we knew that agony coming from behind us, flowing into us, and we all turned at once, and she stood there looking at us, and she seemed a million years old, Mamma, our mother, and we her children had felt her broken heart, she there in the kitchen door, an apron hiding the tumbled misery of her churning hands, little rivers of vanished beauty wandering vainly doen the wasteland of her cheeks."

Of het prachtige 'Home Sweet Home' waarin een jongeman er naar uitkijkt om terug te gaan naar huis. Fantaserend over hoe geweldig hij ontvangen zal worden door zijn ouders en broers, ontstaan er tijdens het verhaal steeds meer scheurtjes, korte flashbacks naar eerdere, nare gebeurtenissen thuis. Tegen het einde, als er nog steeds in de toekomende tijd wordt geschreven heeft de hoofdpersoon al mijmerend al genoeg van het idee van een terugkomst "in this goddamned, godforsaken, one-horse town".

En, om af te sluiten, het laatste verhaal. Symbolisch bijna voor het schrijven van John Fante. Julio Sal, een Spaanse immigrant wordt verliefd op Helen, een meisje met wie hij, tegen betaling, danst. Hij krijgt een idee. Hij geeft geen onnodig geld meer uit, laat allerlei mooie dingen aan zich voorbij gaan, omdat hij haar tijdens een laatste, lange, ultieme dans, in de mooiste kleding die hij zich kan veroorloven, ten huwelijk wil vragen. O, het is zo pijnlijk mooi. Het is als Roy Orbison horen zingen over zijn 'careless heart'.

Het is als John Fante die schrijft over zichzelf.

» details   » naar bericht  » reageer  

Ambulanse - Johan Harstad (2002) 3,5

Alternatieve titel: Ambulance, 13 februari 2018, 23:20 uur

Prima bundel met een paar prachtige korte verhalen. Voordat ik deze bundel las, las ik een ander boek van Harstad: Max, Mischa en het Tet-offensief, een dikke pil van bijna 1300 pagina's. Daarin lukte het Harstad om continu relevant te blijven. Vergelijkingen tussen dat boek en deze bundel, tussen een grootse roman en een verzameling korte verhalen, zijn lastig, maar duidelijk is dat in deze bundel de verhalen over het algemeen iets vlakker zijn, dat het Harstad in mindere mate lukt het om de personages binnen de korte verhalen altijd interessant te houden.

De grote kracht van de meeste verhalen zit hem in de rode draad, de ambulance die steeds weer voorbij komt en de sterke beelden die Harstad oproept, zoals bij een onzekere tiener die een pop van de verdrinkingsdood moet redden in het zwembad. Ik vond het eerste verhaal het sterkste verhaal, over de vrouw die zichzelf in plasticfolie heeft gewikkeld en de ambulancebroeder die haar moet ophalen.

Harstad geeft in het slotwoord aan dat hij, in ieder geval ten tijde van het schrijven, niet een groot liefhebber was van het korte verhaal, dat de verhalen zichzelf min of meer schreven. Wellicht was zou deze bundel nog een stuk sterker kunnen worden als hij iets meer met dit geweldige genre had gehad.

» details   » naar bericht  » reageer  

Max, Mischa & Tetoffensiven - Johan Harstad (2015) 5,0

Alternatieve titel: Max, Mischa & Het Tet-Offensief, 8 februari 2018, 22:27 uur

Stilstand bestaat niet. Er bestaan alleen te veel woorden. Op de laatste van de 1230 pagina’s lijkt Harstad nog even iets aan de lezer mee te willen geven. Alsof hij zich nog voor de lezer wil verantwoorden vanwege de enorme lengte van het boek. Maar eigenlijk is een uitleg, een verontschuldig volledig overbodig. Want vanaf het begin heeft Harstad de lezer meteen te pakken om hem in al die tussenliggende pagina’s geen moment weer kwijt te raken. Harstad heeft een buitengewoon meeslepende roman geschreven. Een boek dat op geen enkel moment verveeld. Wat is zijn geheim?

Het boek gaat over Max, de hoofdpersoon van het boek. Een dolende Noorse ziel die tegen zijn zin terechtgekomen is in de Verenigde Staten. Harstad beschrijft wat het vertrek uit het geboorteland met de jonge puber doet en volgt hem terwijl hij probeert zijn weg te vinden in het nieuwe land. Max leert in Mordecai, een leeftijdsgenoot met een gedeelde passie voor Apocalypse Now!, een zielsverwant kennen. Max ontmoet, via Mordecai, zijn grote liefde Mischa. En in New York ontmoet hij zijn oom, de broer van zijn vader, met wie de familie geen contact meer heeft. Owen is behalve jazzpianist ook Vietnamveteraan.

Tot zover het verhaal. De werkelijke klassen heeft alles te maken met de wervelende schrijfstijl van Harstad. Alles is, zoals Harstad ook op de laatste pagina zegt: in beweging. Daar gaat het om. Als het niet de paginalange zinnen zijn die zichzelf meanderend door het verhaal heen bewegen, dan is het wel de beschrijving van de rijke gedachtewereld van Max. Zijn overpeinzingen over de grote thema’s in het boek (Vietnam, thuis voelen versus ontheemd zijn, liefde en kunst) zijn hypnotiserend. Verslavend. Ook het karakter van Owen wordt tot op het bot uitgewerkt. Je wordt als lezer onder de huid van de mannen getrokken, je voelt met ze mee en ondanks de grootsheid van het boek, is het Harstad gelukt om nergens sentimenteel te worden. Ja, misschien is dat wel zijn grootste kracht. Hij verliest nergens de controle. Altijd weet hij het klein te houden. Bescheiden. Harstad heeft op fenomenale wijze een balans gevonden tussen een grote liefde voor het leven (de kunst, de liefde) en de melancholie (de dood, de oorlog).
Ook de anderen, Mordecai en Mischa (en in mindere mate Max’ vader en moeder) zijn fascinerende karakters. Ze komen niet zelf aan het woord. We zien ze door de ogen van Max en blijven daarmee af en toe een mysterie. Mede daardoor zijn het mensen waar je van gaat houden, karakter die je graag zou willen ontmoeten.

En dan is er nog de tijdsgeest die prachtig wordt omschreven. Van de oorlog in Vietnam, tot de aanslagen op het WTC. De kredietcrisis van 2008 en orkaan Sandy die over New York raast. De muziek van Hüskur Dü uit begin jaren ’80. Het is als het bed waar de hoofdpersonen op rusten. Je bent erbij als lezer en voelt wat de tijd met de hoofdpersonen doet.

Ergens halverwege het boek twijfelde ik. Is dit boek niet te dik? Verliest het door zijn grootte niet de mogelijkheid om groots te worden. Die twijfel was onterecht. Er zijn schrijvers die met weinig woorden heel veel kunnen zeggen. Harstad is een schrijver die met heel veel woorden ook heel veel zegt. Het is niet dezelfde manier van schrijven. Het is niet beter of slechter. Wat Harstad wel weet te bereiken, zoals ook op de laatste bladzijden wordt beschreven, heeft met tijd te maken. Er gebeurt iets met je als lezer als je wekenlang wordt ondergedompeld in de gedachten van een ander. Je bént af en toe de ander, draagt die ander overal mee naar toe. Hij wordt een deel van je. En als je dan als lezer aan het einde van het boek moet toegeven dat je die ander gaat missen, dan heeft de schrijver heel veel bereikt.

» details   » naar bericht  » reageer