Ik lanceer nog maar eens een nieuw spelletje. Het komt eigenlijk uit de oude doos van MovieMeter, maar met een aanpassing van de regels.

Er wordt een dilemma geplaatst, boekgerelateerd uiteraard, waar vervolgens gedurende de gehele dag voor een van de twee opties gekozen kan worden. Liefst met onderbouwing. Aangezien er geen puntentelling is kan je ook je mening geven op basis van je onderbuikgevoel. 24 uur na plaatsing van het dilemma kan elke willekeurige gebruiker een volgende plaatsen.

Het eerste dilemma:

Ernest Hemingway vs. Virgina Woolf

Ik heb van beide auteurs drie boeken gelezen en beiden hebben een 4*, een 3,5* en een 3* op hun conto. Maar ik ben nu bezig in De jaren van Woolf en op basis daarvan kan ik met volle overtuiging op haar stemmen. Het verglijdende perspectief dat ze hanteert is spectaculair en ongeëvenaard.

Dus: Virginia Woolf.

Tsja, onderbuikgevoel dan maar. Ik heb van beiden 2 boeken gelezen.
Hemingway levert prima werk, maar heeft me niet nieuwsgierig gemaakt naar meer van hem.
In de boeken van Woolf is het of ik een wandeling maak door een landschap. Wel nieuwsgierig naar meer.

Virginia Woolf - 2 .

Een nieuwe dag, een nieuw dilemma:

Poirot of Miss Marple?

Allebei briljante detectives natuurlijk.
Een arrogante kwast of een anti-held in een kneuterig Engels dorpje?
Ik houd van anti-helden, dus:

Miss Marple

Leuke, maar Agatha Christie is onontgonnen terrein voor mij.

Miss Marple. Hoewel mijn voorkeur een beetje gekleurd is door de z/w films met Margaret Rutherford als Miss Marple.

Dat geldt voor mij ook wel, ik zie haar nog voor me met haar volle omvang in een soort matrozenpakje in een klein roeibootje

Jaaa, ik ook, dat was in Murder Ahoy overigens niet gebaseerd op een boek...

Vandaag het ultieme duel, de confrontatie der giganten. Door sommige mensen worden deze twee ook wel beschouwd als de beste romanschrijvers ooit, en die mensen hebben gelijk. Het gaat om ware Russische grootheden. Ik hoor u denken: eindelijk, Toergenjev vs. Tsjechov. Maar neen. Vandaag geven we antwoord op de vraag:

Fjodor M. Dostojewski of Leo N. Tolstoj?

Het meesterschap van Tolstoj zit erin dat hij je zeer nauw betrekt bij zijn personages, je als het ware laat meevoelen wat zij voelen en ervaren wat zij ervaren. Hij benadert hierdoor het ware leven in een mate die literair nadien niet meer vaak is bereikt (misschien alleen door Virginia Woolf). Dit kan hij dankzij een fijnbesnaard psychologisch inzicht en een transparante taal, die hij bijzonder gevarieerd inzet. Ik heb wel eens beweerd dat Anna Karenina hierdoor de meest universele roman is die er bestaat. Het is wel zo dat het oeuvre van Tolstoj in zekere zin gedomineerd wordt door deze titel, waarbij ik moet aantekenen dat Oorlog en Vrede eigenlijk nog eens herlezen zou moeten worden.

Voor Dostojewski geldt dat die niet zozeer het 'ware leven' beschrijft, maar eerder bepaalde menselijke eigenschappen uitvergroot. Hij was gefascineerd door de menselijke geest, en ook de misdadige of duistere kanten daarvan. Juist door de uitvergroting kan hij heel diep doordringen in de materie en bereikt hij de diepgang die, vooral als je zijn werk op jonge leeftijd leest, zoveel indruk maakt. De personages zijn, in hun geexalteerdheid, heel waarachtig op een abstract niveau en tegelijk zo concreet dat ze je bijblijven. Daarbij heeft Dostojewski een fenomenaal vermogen om scenes te componeren. Hoogtepunten uit zijn oeuvre zijn drie van zijn vier grote, scenische romans, maar ook kortere verhalen of vroeg werk van hem bieden altijd iets verrassends of interessants, waardoor er in de breedte niemand uit de geschiedenis van de romankunst in zijn schaduw kan staan. Een uniek talent, een schijnbaar onuitputtelijke bron van verhalen en karakters.

Ik kies daarom voor: Dostojewski (en Tolstoj).

Met 1 Dostojewski en 2 Tolstoj (en dan ook nog kleintjes) kan ik geen goed gefundeerde mening geven.
Voor wat het waard is: 'Aantekeningen uit het ondergrondse' vond ik knap. ' De Dood van Iwan Iljitsj' raakte me, ik kon zonder moeite meegaan met de gedachten van de hoofdpersoon.
Als ik de rij boeken van beide schrijvers die nog ongelezen in de kast staan allemaal uit heb denk ik er misschien anders over, maar voorlopig houd ik het op Tolstoj.

Er zijn 24 uren om, tijd voor een nieuw dilemma:

Een boek in bezit - of een boek lenen?

In bezit kan door nieuw aan te schaffen, kringloop, tweedehands winkel, cadeau ofzo.
Lenen kan bij de bieb, minibieb, bekenden ofzo.
Lenen heeft het voordeel dat het weer weg mag als het uit is en geen plaats meer inneemt.
Als het een fijn boek is wil ik het nog even vast kunnen houden, ernaar kijken en meteen weten wat er ook alweer in staat. Dan kan ik het uitlenen aan anderen om ze deelgenoot te maken van iets moois.

Voor mij: In bezit.

De bibliotheek is, na het riool, de belangrijkste verworvenheid van de beschaving. Als ik ergens kom te wonen (ik ben vrij vaak verhuisd in m'n leven) dan kijk ik altijd direct wat voor bibliotheek er is. De uitgestrekte voorraad van vrijelijk beschikbare boeken, die ook nog constant wordt aangevuld, geeft een heerlijk gevoel.

Het is wel zo dat als ik een boek écht goed vind (met name 4,5* of 5*, soms ook 4*) dat ik dan wel de neiging heb het alsnog aan te schaffen, soms tweedehands. Omdat ik niet het risico wil lopen dat het boek t.z.t. niet meer beschikbaar is.

Maar verder: Lenen.

Eigenlijk heb ik vrijwel alle (goede) boeken die ik gelezen heb ook wel in de kast staan - zeker van geliefde auteurs. Op één of andere manier vind ik dat gewoon prettig. De kast is dan, samen met BoekMeter, een soort 'literair geheugen'. Soms zet ik in een melancholieke bui een plaat van Françoise Hardy op en ga ik weer eens fijn door mijn geheugen spitten. Soms zoek ik ook specifieke passages op om weer eens op te rakelen. Eigenlijk slaat dat nergens op, maar dat doe ik soms nu eenmaal. (Waarschijnlijk zou die gekke behoefte ook niet eens bij me opkomen als ik geen boekenkast had gehad, maar zo is het nu eenmaal. Het is nu te laat om uit te zoeken wat het ei of de kip is.) Hetzelfde heb ik overigens ook bij films en muziek: films en liedjes die mij dierbaar zijn, wil ik toch graag fysiek "hebben". Wat zo leuk is aan het "hebben" is dat je het dan ook kan delen met iemand anders.
Ik denk dat ik ook wel ergens in mijn hoofd de gedachte heb zitten: Als ik later oud ben en veel tijd heb, dan heb ik nog die kast met zoveel wat me dierbaar is om nog eens fijn doorheen te bladeren.
Overigens vind ik de bieb toch ook wel iets hebben, hoor.

Honderd jaar eenzaamheid of Liefde in tijden van cholera?

Toen ik Honderd jaar eenzaamheid las was ik nog vrij jong en het was mijn eerste Marquez. Ik vond het nogal taai. Het is wel heel knap in elkaar gezet en ik zie het daarom als een boek voor de critici. Maar het kan zijn dat ik er bij herlezing heel anders over denk.

Liefde in tijden van cholera daarentegen is een echt lezersboek, dat geen seconde verveelt. Fabuleus mooie liefdesvertelling in een magisch-realistisch decors, vol met fantastische zijweggetjes maar zonder dat Marquez ook maar een moment de regie over het geheel kwijt is. Een onaantastbare roman, die ik nu twee keer gelezen heb en bij leven gaat dat wel naar de drie of vier keer.

Dus: Liefde in tijden van cholera.

Twee boeken van dezelfde schrijver vind ik al overdreven dus twee grote werken komt eigenlijk niet voor in mijn lijst. De keuze is al eerder gemaakt in het voordeel van 'Honderd jaar eenzaamheid' . Dat beviel wel zo goed dat ik nog drie kortere werken van Marquez gelezen heb maar de kans dat 'Liefde in tijden van cholera' snel aan de beurt komt is klein.

Het blijft voor nu dus bij: Honderd jaar eenzaamheid.

Geen twee boeken van dezelfde schrijver? Barbaar.

Dat is ook niet echt vol te houden. Maar vaak beperken schrijvers zich tot hun vertrouwde stijl en thema's.
Ik lees liever iets nieuws dan meer van hetzelfde.

Louis Couperus of Frederik van Eeden?

Van beide auteurs heb ik tot nu toe slechts één boek gelezen: van Couperus las ik De stille kracht (cijfer en beoordeling volgt hopelijk nog) en Van Eeden heb ik De kleine Johannes gelezen.
Waar ik Van Eedens "overdreven", bloemrijke schrijfstijl goed bij het sprookjesachtige verhaal vond passen, vond ik Couperus' stijl echt vre-se-lijk vermoeiend en oubollig. De kleine Johannes had ook echt beklemmende momenten die modern aanvoelden, maar De stille kracht was voor mij echt een bevalling om uit te lezen.
Tegen de tijd dat Couperus de opgaande zon heeft beschreven, is 'ie alweer onder.

Mijn broer en mijn ouders hebben samen wel zo'n beetje alles van Couperus in hun kast staan (op zijn poëzie na dan), dus misschien dat ik ooit nog een boek van Couperus probeer, maar ik denk dat het gewoon niet aan mij is besteed.
Van Frederik van Eeden heb ik nog vijf boeken klaarliggen om te lezen. Ik ben vooral erg benieuwd naar Van de Koele Meren des Doods.

Dus: Frederik van Eeden

Van Couperus heb ik 'De stille kracht gelezen omdat het moest (school), 'Psyche' omdat het kwartaalboek was en nog drie omdat er even niets anders was. De personages uit 'De stille kracht' vind ik wel heel fraai.

Van Van Eeden ken ik alleen 'De kleine Johannes', ook verplicht op school. Het hoort bij het heel korte lijstje van boeken die ik vaker gelezen heb. Een fijn sprookje met diepere lagen. Het staat dan ook in het kleine stukje boekenkast waarvan ik mijn kinderen heb gevraagd te zijner tijd eerst even te kijken wat het is voor ze het weggooien.

Frederik van Eeden.

Psyche vind ik erg mooi, en ook Het zwevende schaakbord van Couperus is zeer aangenaam. Daar staat tegenover dat hij met Eline Vere en met name Van oude mensen ook dingen heeft geschreven die eerder taai zijn.

Van Eeden heeft in vergelijking een bescheiden oeuvre, maar De kleine Johannes is inderdaad leuk, en Van de koele meeren des doods beschouw ik als een hoogtepunt in de Nederlandse literatuur.

Dus: Van Eeden.

(De letterkundigen zullen ons verfoeien vermoed ik, maar ach, wat weten zij ervan?)

Een vals dilemma vandaag: dun of dik?

Zowel vanuit het gevoel als wanneer ik naar mijn top-10 kijk, dan ga ik voor dik. Waarbij dun dan tot 200 pagina's is en dik rond de 400 pagina's of meer (6-8 van mijn top-10 boeken categoriseren als dik, en slechts 2 als dun). Het voordeel van dun is dat je nog iets gemakkelijker een doorgedreven stijl kan opleggen aan het materiaal, en soms kan het ook intenser zijn. Het voordeel van dik is dat zowel personages als spanningsboog, maar ook thematiek, verdergaand kan worden uitgewerkt. Als lezer kan je er zo een diepere band mee krijgen, je neemt het meer mee ook buiten het lezen om, en de mate van escapisme is sterker. (Ik ben de laatste jaren ook meermaals gevallen voor een literaire trilogie, niks fijners dan dat.)

Dus uiteindelijk een eenvoudige: dik.

Mijn dilemma is meer: al of niet te dik? Het is fijn als een boek ergens over gaat, een situatie of een karakter, en als dat duidelijk is neergezet, met ruimte voor bespiegelingen, is het klaar. Wat mij betreft hoeft dat niet vaker te worden uitgelegd of met meer voorbeelden te worden geïllustreerd. Als dat met minder woorden kan vind ik het knapper en leesbaarder. Liever niet meer van hetzelfde. Het derde deel van een trilogie haalt bij mij meestal niet het einde.

Dun!

Tja, mijn keuze is waarschijnlijk nogal voorspelbaar: mijn voorkeur gaat uit naar dunne boeken.
Waarschijnlijk gewoon omdat ik een luie lezer ben. Tegen een dik boek (zeg maar 400 bladzijden of meer) hik ik nogal op. Aan dergelijke pillen kom ik ook eigenlijk alleen toe in een vakantie als ik drie weken met een tent in het midden van nergens bivakkeer.
Waar ik bij dikke boeken vaak om de haverklap denk 'Dit had ik geschrapt' of 'Dit had best achterwege gelaten kunnen worden', voelt bij dunne boeken meestal alles "noodzakelijk". En doordat novelles en korte verhalen lekker kort zijn, voel ik ook meer de vrijheid en de ruimte om heel aandachtig te lezen en op details in te gaan.
Maar goed, uiteraard zijn alle goede boeken te dun.

Naar aanleiding van een column van Wieringa over het "ballensysteem" bij recensies in kranten en de (Twitter)reacties hierop het nieuwe dilemma:

wel of geen geen ballen/sterren/punten, et cetera?

Het is bij ballen/sterren/punten maar net wie ze uitdeelt. Van iemand die ik serieus neem op literair gebied wil ik wel weten met hoeveel sterren hij of zij een boek waardeert. Maarten Steenmeijer van de Volkskrant heeft er de ballen verstand van, dus ballen niet nodig. Guus Bauer op Literatuurplein is een feestje, ook zonder sterren altijd lezenswaard. Hier op boekmeter vind ik de persoon achter de waardering vaak veelzeggend. Door de vele stemmen per boek krijgen de sterren meer betekenis.
Dus in de krant maakt het me niks uit.
Op boekmeter graag wel sterren!

Eens met Pythia hierover. Bij een krantenrecensie of analyse van semi-professionals zit ik niet te wachten op sterren. Deze beoordeling kan zelfs de tekst zelf in de weg zitten. Of de recensent heeft het gevoel dat hij maar hoge sterren moet uitdelen want anders wordt het boek/stuk sowieso niet gelezen (voor mijn gevoel is met name The Guardian erg scheutig met 5*, verder natuurlijk geen kwaad woord over die krant).
Op een gebruikerssite als deze, waar je over de jaren heen de smaak van deze en gene wat leert kennen, zeggen sterren mij wel veel. De sterrenbeoordeling dient hier ook niet als objectieve maat maar als duidelijk subjectieve manier om onderscheid te maken in de waardering van de verschillende boeken die je leest. Het zegt dus iets over de boeken ten opzichte van elkaar.

(Het doet mij trouwens wat denken aan de huidige gewoonte dat voetbalanalisten voor de wedstrijd wordt gevraagd de eindstand te voorspellen. Totaal onzinnige gewoonte. Oke, is misschien wat anders, maar toch.)

Dus: in de krant geen sterren, op boekmeter wel sterren.

Een benaderingsvraag want hierop is eigenlijk geen zwart-wit antwoord mogelijk:

Zoveel mogelijk lezen van één schrijver of zoveel mogelijk verschillende schrijvers lezen?

Mijn vraag is de schuld van Patrick Modiano. Ik vind dat hij steeds hetzelfde boek schrijft. De hoofdpersoon heet anders en de straat waar hij woont in Parijs ook, maar zijn zoektocht naar het verleden ken ik nu wel.
Veel schrijvers blijken diezelfde handicap te hebben. Er zijn ook uitzonderingen natuurlijk: Alessandro Baricco bijvoorbeeld of Thomas Heerma van Voss. Zij bedenken steeds iets nieuws.

Dus liever vertrouwd en bekend of liever avontuurlijk met het risico dat het niet bevalt?

Als je zoveel mogelijk goede boeken wilt lezen dan is er volgens mij één strategie de beste: enerzijds moet je proberen goeie schrijvers te ontdekken, en anderzijds de goede schrijvers die je reeds ontdekt hebt zo volledig mogelijk tot je nemen.

Het punt van telkens hetzelfde liedje, zoals Pythia beschrijft, herken ik niet echt, in de zin dat de goede schrijvers mij doorgaans zonder problemen over meerdere boeken kunnen boeien. Ook bij sommige van mijn favoriete schrijvers komt het dan wel voor dat het na 5-10 titels meer van hetzelfde wordt, waarbij je dan kan besluiten te stoppen met die auteur. Doorgaans doe ik ook niet meer dan één boek per schrijver per jaar.

Bij sommige schrijvers is het overigens echt van meerwaarde om een oeuvre te kennen. Javier Marías is misschien wel het beste voorbeeld, maar het geldt voor veel meer auteurs. De ontwikkeling in iemands schrijverschap kan bijvoorbeeld zeer interessant zijn (neem Virgina Woolf, die vrij conventioneel begint met haar oeuvre, dan experimentele romans aflevert en eindigt met een synthese van beide).