menu

Overig / Algemeen / Taalvragen

zoeken in:
avatar van Fazio
Ik heb het inderdaad ook even nagezocht en wellicht heb je de uitleg van dezelfde site:

Het land (in)hebben,
d.w.z. ontevreden, gemelijk, kort aangebonden zijn; landerig of landziekig zijn (Ndl. Wdb. VIII, 1013); eig. zoo gestemd zijn als een zeeman op het land;

Leuke variaties hierop zijn:
het land hebben aan iemand;
iemand het land opjagen; d.i. iemand een slecht humeur bezorgen.

De betekenis van het gezegde werd me al snel duidelijk uit Het Bureau maar zag geen verband tussen 'land' en 'hekel hebben aan'. De associatie met zeelui had ik niet gemaakt. Dus bedankt daarvoor!

avatar van Prowisorio
Vraag: Als de kop van een artikel dit bevat:
Talenten allochtonen onderkend op basisschool


verwacht je dan het volgende te lezen:
Veel kinderen van de tweede generatie Turken en Marokkanen beginnen hun schoolloopbaan met een achterstand omdat hun talenten op de basisschool niet worden erkend.



Ik vraag me trouwens (ook) af of in de tweede quote wellicht herkend of onderkend (daar wel) niet beter beschrijft wat er aan de hand is...

bron: http://www.nu.nl/news/1564005/10/rss/%27Talenten_allochtonen_onderkend_op_basisschool%27.html
(link zou best gedurende de dag welleens kunnen worden aangepast)

avatar van Prowisorio
Prowisorio schreef:
Ik vraag me trouwens (ook) af of in de tweede quote wellicht herkend of onderkend (daar wel) niet beter beschrijft wat er aan de hand is...

En het antwoord is (volgend de Pers):

De onderzoekers constateren dat het glas zowel halfvol als -leeg is. Een andere conclusie die zij trekken is dat een belangrijk deel van talent door de basisschool over het hoofd wordt gezien.
http://www.depers.nl/Binnenland/?ID=201087

Moeilijk hè, nederlands.....

avatar van aslan
over het hoofd wordt gezien.


Spijtoptant
In het topic Welke boeken heb je als laatst aangeschaft?

heb ik geschreven:

(ik waardeer dit boek toch op* tot vijf sterren, want het is heel goed geschreven, en de partijdigheid die ik proef zou ook onzin kunnen zijn en een foute waarneming van mij.)

* Hoe zeg je dat eigenlijk: "ik waardeer dit boek op tot", of "ik opwaardeer dit boek tot"... ?
Beide klinkt me lelijk in de ogen als ik het zo zie.


Algemene vraag:

Hoe zou je dat nou mooi kunnen schrijven, als je een boek opwaardeert en een zinsconstructie als de door mij gebruikte wilt toepassen ?

avatar van Freud
Ik zou gewoon nooit het woord opwaarderen gebruiken in die context .

Ik heb eens in het archief van De Standaard gekeken hoe ze daar het woord in een zin gebruiken, en daar zegt men bijvoorbeeld "om een wijk te opwaarderen", en dus niet "op te waarderen". Dat lijkt me een reden om ook te zeggen "ik opwaardeer", al klinkt het wat raar.

avatar van psyche
psyche (crew)
Spijtoptant schreef:
ik waardeer dit boek toch op* tot vijf sterren



Algemene vraag:
Hoe zou je dat nou mooi kunnen schrijven, als je een boek opwaardeert en een zinsconstructie als de door mij gebruikte wilt toepassen ?


Freud schreef:
Ik zou gewoon nooit het woord opwaarderen gebruiken in die context .


Waarom wil je het woord opwaarderen gebruiken? Is het door andere Users minder gewaardeerd?
Ook ik zou in deze context niet voor opwaarderen kiezen, ik denk dan vooral aan 'het opwaarderen van mijn chipknip' .

Simpelweg: mijn waardering voor dit boek is toch vijf sterren want etcetera
kan naar mijn idee prima. Of dit beantwoordt aan jouw idee van mooi kan ik natuurlijk niet beoordelen, ik heb zomaar een vermoeden...
Minder kan méer zijn

Spijtoptant
Het gaat er niet om waarom ik het woord 'opwaarderen' wil gebruiken, maar hoe het mooi gebruikt kan worden.

op·waar·de·ren (overgankelijk werkwoord; waardeerde op, heeft opgewaardeerd; opwaardering)
1 een hogere waarde geven
2 een hogere status geven
3 (iets) een hogere waarde geven

Ik waardeer dit boek op, lijkt me dus, maar het klinkt me wel lelijk, alsof het toch niet correct is, en dat is nu net niet het geval, want het is wel correct.

avatar van psyche
psyche (crew)
Spijtoptant schreef:
Het gaat er niet om waarom ik het woord 'opwaarderen' wil gebruiken, maar hoe het mooi gebruikt kan worden.
.


Het kan wel correct zijn maar ik vind het dus niet mooi ...
Vandaar mijn vragen en kanttekeningen.

Eventueel, maar dat vind je denk ik niets, zou je de betékenis van opwaarderen kunnen gebruiken bijvoorbeeld:
Ik wil dit boek met vijf sterren een hogere waarde geven.
of als het in het algemeen laag gewaardeerd wordt:
Ik wil dit boek met vijf sterren een betere status geven.


Als je persé het woord opwaarderen wilt blijven gebruiken kan ik je niet helpen vrees ik. Iemand anders?

Spijtoptant
psyche schreef:
(quote)


Het kan wel correct zijn maar ik vind het dus niet mooi ...
Vandaar mijn vragen en kanttekeningen.

Eventueel, maar dat vind je denk ik niets, zou je de betékenis van opwaarderen kunnen gebruiken bijvoorbeeld:
Ik wil dit boek met vijf sterren een hogere waarde geven.
of als het in het algemeen laag gewaardeerd wordt:
Ik wil dit boek met vijf sterren een betere status geven.


Als je persé het woord opwaarderen wilt blijven gebruiken kan ik je niet helpen vrees ik. Iemand anders?


Nou ja, het ging me er om of iemand het wel mooi zou weten toe te passen zelf vind ik het namelijk een mooi woord, maar het past niet in een lekker lopende zin, zoals ik het wil.

Bij het 'opwaarderen' van bijv. een chipknip spreek ik zelf weer liever over 'bijstorten', net zoals je geld op een rekening kunt storten. Het woord 'waarderen' en dus ook 'opwaarderen', vind ik veel te mooi voor zo'n triviale actie.

avatar van psyche
psyche (crew)
Spijtoptant schreef:

Bij het 'opwaarderen' van bijv. een chipknip spreek ik zelf weer liever over 'bijstorten', net zoals je geld op een rekening kunt storten. Het woord 'waarderen' en dus ook 'opwaarderen', vind ik veel te mooi voor zo'n triviale actie.


Ja, bijstorten zou inderdaad beter zijn, alleen is opwaarderen in combinatie van de chipknip al zo in mijn hoofd geslopen dat ik het woord daar niet meer vandaan krijg.

Op zichzelf staand vind ik waarderen mooier dan opwaarderen. Is dat misschien het overwegen waard? Makkelijker in te passen, lijkt me.

Spijtoptant
psyche schreef:
(quote)


Ja, bijstorten zou inderdaad beter zijn, alleen is opwaarderen in combinatie van de chipknip al zo in mijn hoofd geslopen dat ik het woord daar niet meer vandaan krijg.

Op zichzelf staand vind ik waarderen mooier dan opwaarderen. Is dat misschien het overwegen waard? Makkelijker in te passen, lijkt me.


Ik kan de post waarin ik de zin toepaste nu niet meer veranderen, maar ook buiten dat lijkt het me dat als je iets hoger waardeert dan je tevoren deed, dat je het dan opwaardeert. Misschien was het het beste geweest om gewoon eenvoudig te denken en in plaats van 'opwaarderen' de twee woorden 'hoger waarderen' te gebruiken.
Verder had ik geen bedoeling met de vraag, het was enkel een probleem waar ik geen oplossing voor kon bedenken, en dat ergerde me.

Bedankt in elk geval voor de reacties.

avatar van psyche
psyche (crew)
Spijtoptant schreef:

Verder had ik geen bedoeling met de vraag, het was enkel een probleem waar ik geen oplossing voor kon bedenken, en dat ergerde me.


Graag gedaan hoor, ik begrijp je helemaal. Ik ken het probleem

Spijtoptant
Uit het WatDoenBoMe'sTijdensVoetballen-topic:

Freud schreef:
Ik ben uit principe altijd tegen Nederland

thomzi50 schreef:
Freud, hoezo ben je in principe altijd tegen Nederland?
Heerlijk, die Italianen gewoon toch door


Leuk taaltechnisch punt:

Betekent in principe hetzelfde als uit principe ?

Ik zeg van niet, kan het onderbouwen, maar wil liever even reacties.

(In principe ben ik natuurlijk ook tegen Belgisch voetbal, dat spreekt voor zich.)

avatar van aslan
Spijtoptant, hoezo ben je uit principe ook tegen Belgisch voetbal?
Jammer, die Italianen gewoon toch door

Spijtoptant
aslan schreef:
Spijtoptant, hoezo ben je uit principe ook tegen Belgisch voetbal?
Jammer, die Italianen gewoon toch door


In principe ben ik tegen Belgisch voetbal, uit principe niet.

(De Italianen gaan wel verliezen tegen de Spanjaarden, maak je geen zorgen. Zelfs de Italianen zijn niet zo levensmoe dat ze nogmaals een pak rammel tegen ons ambiëren. )

avatar van Freud
"in principe" betekent denk ik "normaal gezien, meestal", terwijl "uit principe" betekent dat ik er mijn principiële redenenen voor heb

Zo kun je zeggen "in principe lieg ik nooit tegen mijn vrouw, maar vandaag heb ik een uitzondering gemaakt" en ook "ik lieg nooit tegen mijn vrouw uit principe, ze is nu eenmaal mijn vrouw".

Inderdaad. Maar in principe kan wel gevolgd door een moreel oordeel. 'Ik eet in principe geen vlees want ik vind vlees eten moreel verwerpelijk', maar de reden kan net zo goed zijn dat je geen vlees lust. Mooier is uiteraard 'ik eet uit principe geen vlees'. Want dat is moreel verwerpelijk eraan toevoegen is dan een tautologie.

Spijtoptant
Freud schreef:
"in principe" betekent denk ik "normaal gezien, meestal", terwijl "uit principe" betekent dat ik er mijn principiële redenenen voor heb

Zo kun je zeggen "in principe lieg ik nooit tegen mijn vrouw, maar vandaag heb ik een uitzondering gemaakt" en ook "ik lieg nooit tegen mijn vrouw uit principe, ze is nu eenmaal mijn vrouw".


Mijn benadering komt wel ongeveer overeen.

Volgens mijn gevoel bedoel je met 'in principe' dat je een principe hebt waaruit iets, een bepaald gedrag, volgt, maar dat dat gedrag niet perse vertoond hoeft te worden, dat er andere factoren ook van invloed kunnen zijn. Bij 'uit principe' is het gedrag direct een gevolg van het principe en er onlosmakelijk mee verbonden.

Je kunt bij 'in principe' een 'maar' denken: In principe eet ik geen vlees, maar ......

Bij 'uit principe' is dit niet mogelijk, of in elk geval niet geloofwaardig.


Of: bij 'in principe' spreek je over een voorwaarde waar bepaald gedrag uit voort kan vloeien, bij 'uit principe' is de voorwaarde gelijk aan het gedrag.

(Dat moet duidelijker geformuleerd kunnen worden, later zal ik dat eens proberen, nu kom ik niet verder dan dit)

avatar van Freud
Even Van Dale erop nageslagen:

uit principe = uit innerlijke overtuiging

in principe = in beginsel, zonder rekening te houden met consequenties of bijkomende zaken

Spijtoptant
Ha. Maar Van Dale registreert, Van Dale regisseert niet.

avatar van Panta Rei
Spijtoptant schreef:
Dit is een boekensite, en dat heeft natuurlijk erg veel met taal te maken.
Aangezien in de 'metersites' van Jordy voornamelijk via taal gecommuniceerd wordt hebben wij hier feitelijk een immens voordeel ten opzichte van moviemeter, musicmeter en gamesmeter: wij doen wat we bespreken: schrijven.

Misschien is het leuk, handig en wellicht zelfs zinvol om een topic te starten over allerlei vragen die met 'taal' te maken hebben. Dit kan heel breed gaan, van spellingsregels tot vertalingen vanuit het Swahili in het Nederlands.
Als het maar met taal te maken heeft.

Wie iets weten wil, kan het vragen, en wie het weet geeft het antwoord.
De rest kan lekker meelezen en wat opsteken.

Om te beginnen heb ik hier een vraag. Ik heb dezelfde vraag elders op het internet geplaatst, voor ik bedacht dat dit hier misschien wel een leuk topic zou kunnen zijn:

De Prijs der Nederlandse letteren is kort geleden geweigerd door Jeroen
Brouwers.

Dat is hier en daar in het nieuws gekomen, en zodoende heb ik het gelezen.

Mij viel op dat het woord 'letteren' een meervoud is, waarvan geen enkelvoud
bestaat. 'Letter' is niet het enkelvoud van 'letteren' maar van 'letters'.
Als het geen enkelvoud heeft, waarom is dat woord dan eigenlijk een
meervoud? Het is toch blijkbaar een ding op zich, dat 'letteren'. Net zoals
bijvoorbeeld 'suiker' (dat spul dat je in papieren kilozakken bij de
buurtsuper koopt, niet de chemische stof, want die kent wel het meervoud
'suikers', er zijn er vele).

Zijn er meer van dit soort meervoudwoorden die geen enkelvoud hebben?
Woorden als 'letteren' dus, niet als 'suiker', want dat laatste is geen
meervoud.

Toen ik er zelf over dacht kon ik niet echt iets bedenken, behalve dat ik
bij geografische namen belandde.
Zo heb je bijvoorbeeld de 'Waddeneilanden', en elk afzonderlijk deel daarvan
kun je als 'Waddeneiland' aanduiden, maar hoe zit het met 'De Phillipijnen'
(het land, niet het volk)?
Kun je elk eilandje van die archipel als 'een Phillipijn' aanduiden?

(Nu ik het schrijf zie ik overigens wel het grote verschil. 'De' bij 'De
Phillipijnen' is onderdeel van de naam, niet gewoon een lidwoord.)


(Ik heb gezocht naar een soortgelijk topic, maar kon het niet vinden. Mocht het toch al bestaan, dan sorry, heb ik niet goed genoeg gezocht.)

Leuk begin van dit topic. Ik kan je helaas geen antwoord geven, maar toen ik jouw bericht las moest ik denken aan een soort gelijk 'probleem' wat ik had met de aanduiding 'waterjuffer'.
Dat is een insect, maar hoe worden dan de mannelijke soorten hiervan genoemd?

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Ik denk dat je hier het woord 'juffer' niet moet zien in de betekenis van een alleenstaande dame, maar als een geslacht uit het dierenrijk, dat zowel en mannelijke als de vrouwelijke leden betreft.
Een ander probleem wat mij de nodige hoofdbrekens heeft gekost zijn de geslachtsnamen van andere dieren. Bv. bij 'honden' worden de geslachten opgesplitst in een reu (m) en een teef (v), bij 'katten' hebben we het over kater (m) en poes (v), bij 'kippen' haan (m) en hen (v), maar dan hebben we geit (v) en bok (m), maar is een bok een geit?

avatar van liv2
Een vrouwelijke geit heet 'geit', een mannelijke geit heet 'bok'

Een vrouwelijke kat heet 'kattin'.... Dus zou 'geitin' logischer zijn

avatar van PeterW
PeterW (crew)
liv2 schreef:
Een vrouwelijke geit heet 'geit', een mannelijke geit heet 'bok'

Een vrouwelijke kat heet 'kattin'.... Dus zou 'geitin' logischer zijn

Een vrouwelijke kat heet poes, maar dat bedoel ik niet.
Je hebt voor alle dieren een verzamelnaam, kat, hond, schaap, hert etc. en daarin worden de geslachten onderscheiden, dus reu/teef, kater/poes, ram/ooi, stier/koe, enz. maar geiten heb je dus bok en geit, maar de verzamelnaam is ook geit, dus is een bok een geit.

avatar van liv2
PeterW schreef:
(quote)

Een vrouwelijke kat heet poes, maar dat bedoel ik niet.
Je hebt voor alle dieren een verzamelnaam, kat, hond, schaap, hert etc. en daarin worden de geslachten onderscheiden, dus reu/teef, kater/poes, ram/ooi, stier/koe, enz. maar geiten heb je dus bok en geit, maar de verzamelnaam is ook geit, dus is een bok een geit.


Even opgezocht en wat blijkt nu: In de Nederlandse woordenboeken is het woord kattin idd niet opgenomen, in de Belgische wel. Hier is het een heel normaal woord voor vrouwelijke kat. Het woord 'poes' is in België eigenlijk een verzamelnaam voor alle katten. ...

en wat betreft de 'geitenkwestie': Idd Alle bokken zijn geiten, maar niet alle geiten zijn bokken...

avatar van Dexter
liv2 schreef:

en wat betreft de 'geitenkwestie': Idd Alle bokken zijn geiten, maar niet alle geiten zijn bokken...



(afbeelding)

(afbeelding)

(afbeelding)

(afbeelding)




avatar van Freud
Spijtoptant schreef:
Zijn er meer van dit soort meervoudwoorden die geen enkelvoud hebben?
Woorden als 'letteren' dus, niet als 'suiker', want dat laatste is geen
meervoud.


Ik heb even moeten zoeken op internet, maar er zijn er wel een aantal. De term voor dit soort woorden is 'plurale tantum', 'altijd meervoud' dus

kleren
hersenen
zemelen
onkosten
consorten
mazelen
paperassen
hurken

en ook

confetti
spaghetti

en

middeleeuwen
de Hunnen
de Alpen
enz.

Bestaat trouwens ook in andere talen.

Engels: scissors, trousers, pants,...
Frans: des lunettes, des gens,...
Duits: Geschwister, Ferien, Möbel,...


Het tegengestelde komt ook voor (en zelfs veel vaker), en heet dan natuurlijk 'singulare tantum', in het Nederlands bijvoorbeeld:

Jan, Piet, Kees, goud, wijn, zeep, hout, muziek, wiskunde, heelal, vastgoed, vee,...

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Van Hunnen is wel een enkelvoud, denk maar aan Attila.

Gast
geplaatst: vandaag om 21:11 uur

geplaatst: vandaag om 21:11 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.