Een artikel van Chantal van der Leest in het AD van dinsdag 25 april 2023:
Waarom alleen Nederlanders weten hoe 'een binnenpretje' voeltIk ben het gedeeltelijk met haar eens, omdat ik denk dat er voor sommige buitenlandse termen wel degelijk Nederlandse woorden te vinden zijn. En de ervaring van emoties staat los van de mogelijkheden die onder woorden te brengen.

Het AD zit zoals vaker niet zonder humor : . Ik mag hopen dat het hier om een 'palet' gaat, in plaats van een 'pallet'. Iets serieuzer:

Altijd leuk om dit soort woorden te leren kennen. Al vraag ik me af of het echt zo is dat we gevoelens niet goed kunnen ervaren als we er geen woord voor hebben. Is het niet zo dat mensen in eerst gevoelens ervaarden, en er daarna pas woorden voor bedachten? Bovendien kunnen we bepaalde gevoelens misschien niet in één woord vatten, maar wel in meerdere. Ik heb me bijvoorbeeld nooit pronoia gevoeld, maar ik heb wel eens het gevoel gehad 'dat alles goed gaat komen in mijn leven'.

Een paar van mijn favorieten van deze woorden (hopelijk zit ik er niet te ver naast met de vertaling ):
- Saudade (Portugees): een soort melancholie, weemoed, heimwee
- Yugen (Japans): een gevoel van eenheid met de natuur en het universum
- Fernweh (Duits): verlangen naar een plek ver weg (eigenlijk het tegenovergestelde van heimwee)
- Waldeinsamkeit (Duits): het gevoel dat je krijgt als je in je eentje door het bos loopt

Volgens mij is een belangrijk deel hiervan dat we vaak (altijd?) denken in de taal die we machtig zijn of op dat moment het meest gebruiken. Leer je een nieuwe taal, of breid je je eigen vocabulair uit, dan heb je ineens nieuwe mogelijkheden om jezelf uit te drukken. Soms gebruik ik zelf een Engels woord (ja, ja, ik weet dat veel mensen hier van gruwelen) om me uit te drukken omdat ik denk dat het de lading beter dekt dan het Nederlandse woord. Vaak gaat het om nuances.

Daar waar taal mogelijkheden biedt, brengt het natuurlijk ook beperkingen met zich mee. Jarenlang ging het gros van de mensen er vanuit dat je man of vrouw kon zijn (een deel doet dat nu nog - maar die discussie wil ik hier niet aan gaan), het één of het ander, hij of zij. Maar zodra we loskomen van dat idee wordt het ineens lastig omdat onze taal dat - tot nu toe of in beperkte mate - toelaat.

Wel interessant. Taal is emotie, mogelijkheden, beperkingen, macht, doelgericht, symboliek, en nog veel meer.

Eergister zag ik voor het eerst de film Arrival (2016). Daar speelt taal ook een hele belangrijke rol en Villeneuve doet er interessante dingen mee gebaseerd op het werk van een aantal groot denkers.