menu

Boeken / Algemeen / Onuitstaanbare Vrouwen in de Literatuur

zoeken in:
avatar van Donkerwoud
De onaanvaardbare vrouw

'In literatuur gelden net als in het echte leven voor vrouwen vaak andere regels. Als ze onsympathiek zijn, rekenen lezers en recensenten ze daarop af. Terwijl ze gewoon zichzelf zijn. En terwijl onaardige mannen juist interessant gevonden worden.' (Roxane Gay)

Een feministisch essay over dat recensenten en publiek genadeloos hard zijn als vrouwelijke karakters nare karaktertrekken hebben, terwijl omgekeerd onhebbelijke mannen als intrigerend en diepgaand worden gezien. Vinden jullie ook dat er andere normen worden gesteld aan de verschillende geslachten? Of kletst deze madam uit haar nek? Hebben jullie zelf voorbeelden van sterk geschreven kenaus in de letteren?

avatar van Donkerwoud
In mijn eigen leesgeschiedenis gesnuffeld. Ik heb bewust het criterium aangehouden 'vrouwen die over nare vrouwen schrijven'. Het fantastische 'Madame Bovary' (1856) van Gustav Flaubert valt dus af...

Big Brother (2013) - Lionel Shriver
Een vrouw neemt afstand van haar vraatzuchtige broer die aan obesitas lijdt. Niet aardig, wel het enige wat zij kan doen.

Good Morning, Midnight (1939) - Jean Rhys
Een vrouw slentert door de jaren dertig: zuipend, vrijend, zichzelf vernietigend. Aan de ene kant wil je haar een klap in het gezicht geven, haar terug halen naar het saaie conformisme; aan de andere kant is deze tragische heldin best wel vrijgevochten op haar eigen manier.

Affinity (1999) - Sarah Waters
Een wrange lesbische tweestrijd tussen een seksueel aantrekkelijke gevangene en een lelijke bewaakster. Wie gebruikt er eigenlijk wie?

Auto (1997) - Natsuo Kirino
Gurotesuku (2003) - Natsuo Kirino
Japanse vrouwen lijden onder vooroordelen, seksuele dwang, seksistische tradities en een patrirachale maatschappij. Het maakt de personages in de twee knoertharde thrillers er niet bepaald sympathieker op, integendeel: ze reageren hun frustraties vooral af op elkaar.

Over de Liefde (2008) - Doeschka Meijsing
Lesbische liefde is net zo rot als alle andere liefdes. Zwelgen in zelfmedelijden. Jezelf uitvlakken om maar tegemoet te komen aan de verwachtingen van de ander. Je eigen tekortkomingen compenseren door een jonger exemplaar in huis te halen.

avatar van Panta Rei
Meer dan ik op kan noemen. Ik begin maar met Eva. De vrouw die verantwoordelijk is voor het leed dat vrouwen vandaag de dag nog moeten ondergaan.
De puberteit die zowel vrouwen als mannen moeten ondergaan verschilt hemelsbreed.
Mannen krijgen, als ze transformeren van kind naar jongen naar man, enkel jeugdpuistjes, maar geen bloedingen, geen angst over deze bloedingen, geen angstaanjagende waarschuwingen dat ze nu heel goed moeten opletten, geen angst en geen pijn bij de ontmaagding, en geen pijn en levensbedreigende risico's bij het baren van een kind.
Kort gezegd: een jongen die tot man transformeert krijgt een natte droom, en een pretiig gevoel.
Een meisje ontdekt bloed in haar onderbroek en is of wordt bang gemaakt.
De eerste keer sex is voor een vrouw ook heel anders als voor een man.
Het baren van een kind is een ervaring wat geen enkele man zich kan voorstellen.
En dat komt allemaal omdat Eva zich liet verleiden door die slang om toch maar van die ene verboden boom te eten?

Ongeacht of het gaat over een verlichte of een achterlijke cultuur, in beide gevallen zijn de vrouwen het haasje.
Het oneerlijke zit volgens mij hierin: vrouwen werden geacht niet voor zichzelf te kunnen denken, maar werden wel verantwoordelijk geacht als het fout ging.
De Man had nooit schuld. Het was altijd de schuld van de vrouw.
Volgens God dan. Onze Grote Leider. Hij die zijn eigen zoon opofferde om ons te bevrijden van het kwaad. Jezus dus, de man die geen vrouw had, maar wel 12 of 13 vrienden.
Volgens mij maakte God hier een klein denkfoutje. Zal ongetwijfeld te maken hebben met het idee dat God een man is of was.

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Wat dacht je van Rebecca uit de gelijknamige roman van Daphne du Maurier? Hoewel ze in het hele boek zelf niet voorkomt is het een takkenwijf van hier tot ginder die na haar dood zelfs nog invloed uitoefent op iedereen.
Of Gartred Grenville, in The King's General van dezelfde auteur, onuitstaanbaar wicht.

avatar van Donkerwoud
In het bijbehorende artikel van 'De Groene Amsterdammer' bespreekt de Amerikaanse Roxane Gay dat we nog steeds anders kijken naar 'onuitstaanbare vrouwen' dan naar hun mannelijke evenknieën. Dat publiek en critici bijvoorbeeld een film als 'Young Adult' (2011) afbranden omdat het hoofdpersonage niet aardig genoeg wordt bevonden, terwijl het wemelt van de minder sympathieke mannelijke karakters die we juist waarderen om hun negatieve kwaliteiten. Ik kan er zo een rijtje opdissen: Tony Soprano, Hank Moody, Charles Bukowski, Walter White, Humbert Humbert (Lolita), Raskolnikov. Daar wil ik het graag over hebben; niet over kritiek op tweeduizend jaar religie die de westerse beschaving gevormd zou hebben. Kunnen we wel een topic of duizend tegenaan gooien en dan komen we alsnog tot de slotsom dat we het niet weten.

avatar van Donkerwoud
PeterW schreef:
Wat dacht je van Rebecca uit de gelijknamige roman van Daphne du Maurier? Hoewel ze in het hele boek zelf niet voorkomt is het een takkenwijf van hier tot ginder die na haar dood zelfs nog invloed uitoefent op iedereen.
Of Gartred Grenville, in The King's General van dezelfde auteur, onuitstaanbaar wicht.


Moet echt eens wat van du Maurier lezen. Volgens mij kan ik haar werk wel waarderen.

avatar van Panta Rei
@ Donkerwoud: Ik begrijp je volkomen. Mag ik jou er op wijzen dat heel veel motieven uit de wereldliteratuur afkomstig zijn uit de bijblel.
De broedermoord, de overspelige vrouw, de beste vriend die je toch verraadt voor een handjevol gouden of zilveren munten.
De zoon of dochter die ondanks alles toch maar niet wil deugen.
Daar tegenover staan dan de mensen die ondanks alles toch trouw blijven aan hun eigen opvattingen en overtuigingen, de trouwe man of vrouw (Penelope die haar man trouw bleef, terwijl Odysseus het er lekker van nam tijdens zijn reizen. Hij wel dus.)
Waarom moeten anders de vrouwen in de wereldliteratuur dood gaan of als krankzinnige worden opgesloten terwijl de man gewoon zijn eigen gangetje kan gaan.
Denk daarbij aan Jane Eyre en Rebecca.
Jane Eyre, een puur en zuiver karakter, godvrezend en een moraal waar zelfs de beste hoogspringer niet bij kan komen. En dan Rebecca, toen een losbandige en liederlijke wellustige, geldbeluste en schijnheilige hoer terwijl zij nu het prototype is van de moderne vrouw.
Wie is nu in onze moderne tijd het meest geliefd: Jane Eyre of Rebecca?

avatar van Donkerwoud
Een ander artikel, deze keer van 'de Correspondent'. Over de klassieke (pre-) Christelijke motieven in de populaire misdaadseries van dit moment: Zo spelen Breaking Bad, The...

Maar nogmaals: ik hou het hier graag bij minder beladen onderwerpen dan kritiek op religie. Ook omdat het uitdrukkelijk niet gaat over de historische oorsprong van seksisme en vrouwenhaat, maar over de dubbele standaard in de tegenwoordige receptie rond nare vrouwen.

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Donkerwoud schreef:
Moet echt eens wat van du Maurier lezen. Volgens mij kan ik haar werk wel waarderen.

Ze heeft voor elk wat wils, van thriller tot horror, van historisch tot sciencefiction, van romantiek tot avontuur.

avatar van Donkerwoud
Gaat op de lijst: een double bill Rebecca/Rebecca's Tale (Sally Beauman, niet Susan Hill)

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Sally Beauman begin ik niet aan, Hill trouwens ook niet.

avatar van Donkerwoud
Oh. Ik meende er ooit eens een mooi stuk over gelezen te hebben. Zie dat de scores ook niet bepaald denderend zijn.

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Ik hoef geen vervolg op Rebecca; het is goed zoals het is.

avatar van Donkerwoud
Snap ik. Meestal is dat een behoorlijk slecht plan.

avatar van psyche
psyche (crew)
PeterW schreef:
een takkenwijf


Ik zeg het niet snel, ik vond 'Greetje van der Plas' in Een Hart van Prikkeldraad - Lisette Lewin (1992) een takkenwijf van de eerste orde. Stuitend gewoon.

avatar van Pieter
Geen idee of het aan een algehele kwel en kommer lag in m'n studententijd, maar god wat wou ik het hoofdpersonage uit Anne Enrights' The Gathering naar de verdoemenis helpen. En maar zagen in dat boek. En maar klagen en zagen. Steen en been. Voor driehonderd pagina's. Ik durfde het boek zelfs niet naar De Slegte brengen. Dat wou ik geen ander mens aandoen.

Ik weet nog dat m'n professor aan een volle aula vroeg welk boek we opnieuw zouden willen lezen: Dat moddergedrocht uit de hersenpan van Anne Enright of het meer dan vuistdikke Engels-boerderinnetje -zoekt-rijke-stijve-Engelsman Middlemarch? Alsof ik een romantische roekeloze held op de barricades was, stemde ik als enige voor Middlemarch. Sindsdien werd ik voorgoed geassocieerd door mijn medestudenten met George Eliot, Jane Austen, Brönte-zusjes,...Een klein offer voor mijn stoer en bronstig imago, maar een glorierijke overwinning tegenover The Gathering. Tot nooit meer, zoals het hierboven zo mooi verwoord werd, takkenwijf.

avatar van PeterW
PeterW (crew)
Over Jane Austen gesproken: ik vond Emma uit de gelijknamige roman ook een zeer irritant schepsel.

avatar van Panta Rei
Donkerwoud schreef:
Een ander artikel, deze keer van 'de Correspondent'. Over de klassieke (pre-) Christelijke motieven in de populaire misdaadseries van dit moment: Zo spelen Breaking Bad, The...

Maar nogmaals: ik hou het hier graag bij minder beladen onderwerpen dan kritiek op religie. Ook omdat het uitdrukkelijk niet gaat over de historische oorsprong van seksisme en vrouwenhaat, maar over de dubbele standaard in de tegenwoordige receptie rond nare vrouwen.

Ja, mijn excuses, ik had de link in je OP niet gelezen. Nu wel, en nu begrijp ik beter wat je bedoelt.

avatar van Pageturner
Pieter schreef:
Geen idee of het aan een algehele kwel en kommer lag in m'n studententijd, maar god wat wou ik het hoofdpersonage uit Anne Enrights' The Gathering naar de verdoemenis helpen. En maar zagen in dat boek. En maar klagen en zagen. Steen en been. Voor driehonderd pagina's. Ik durfde het boek zelfs niet naar De Slegte brengen. Dat wou ik geen ander mens aandoen.

Ik weet nog dat m'n professor aan een volle aula vroeg welk boek we opnieuw zouden willen lezen: Dat moddergedrocht uit de hersenpan van Anne Enright of het meer dan vuistdikke Engels-boerderinnetje -zoekt-rijke-stijve-Engelsman Middlemarch? Alsof ik een romantische roekeloze held op de barricades was, stemde ik als enige voor Middlemarch. Sindsdien werd ik voorgoed geassocieerd door mijn medestudenten met George Eliot, Jane Austen, Brönte-zusjes,...Een klein offer voor mijn stoer en bronstig imago, maar een glorierijke overwinning tegenover The Gathering. Tot nooit meer, zoals het hierboven zo mooi verwoord werd, takkenwijf.

Ik wacht vol spanning op een allesvernietigende, -verschroeiende, -annihilerende recensie bij het boek zelf

avatar van Donkerwoud
Panta Rei schreef:
(quote)

Ja, mijn excuses, ik had de link in je OP niet gelezen. Nu wel, en nu begrijp ik beter wat je bedoelt.


Geeft niet. Het heeft een superinteressant betoog opgeleverd!

avatar van liv2
Ik vind dit een raar gegeven, kunnen we het niet hebben over onuitstaanbare mensen eigenlijk? En mogen we het dan ook eens over de zogenaamde 'goden' hebben. Ik weet het wel, het gaat hierover personages, maar toch, nooit lees ik nog een boek van bukowski, graag gedaan:


https://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=video&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiL7fTIpNHOAhULL8AKHUGhAGEQtwIIGzAA&url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3D047rxy5nYeo&usg=AFQjCNEew3Ak00GQl4hVwU3aTA3_CdPDBQ

avatar van Donkerwoud
liv2 schreef:
Ik vind dit een raar gegeven, kunnen we het niet hebben over onuitstaanbare mensen eigenlijk?


Aaaaaarghhhhh mensen, er hoort nog steeds een artikel bijhijhij...

Eerlijk gezegd was het topic alleen bedoeld om het interessante artikel (vind ik) aan te halen, maar ik zie dat er verwarring ontstaat omdat ik het iets breder heb proberen te trekken. Natuurlijk kunnen we het net zo goed over onuitstaanbare mensen hebben. Liever zelfs. Het punt is alleen dat de auteur van het artikel meent dat er in de receptie oneerlijke normen gesteld worden. Dat een nare vrouw wordt ontvangen als kil, irritant, egoïstisch, afstotend, terwijl de wereldliteratuur bezaaid is met mannen die niet bepaald het beste weerspiegelen van wat wij mensen te bieden hebben. Dat die oneerlijke vergelijking zelfs terugkomt in de lagere waardering van werken waarin vrouwen andere rollen krijgen toebedeeld. Vanwaar de moeilijkheid om slechte eigenschappen te koppelen aan vrouwen?

En ja, 'Zij Wiens Naam Hier Niet Genoemd Wordt' schreef inderdaad een boek over dit thema.

Gast
geplaatst: vandaag om 11:40 uur

geplaatst: vandaag om 11:40 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.