Boeken / Algemeen / Hoorspelen van de 'goeie ouwe radio'
1
geplaatst: 8 oktober 2023, 12:12 uur
Veel boeken zijn verfilmd, maar ook zijn er vele bewerkt tot hoorspel. Een kunstvorm die ontstond in de jaren ‘20 van de vorige eeuw en vooral bij de Britse staatsomroep BBC tot grote bloei kwam. Nog dagelijks zijn op BBC Radio 4 hoorspelen te beluisteren. En behalve boekbewerkingen werd ook het schrijven van hoorspelen een zelfstandige kunstvorm, naast toneel en literatuur.
In Nederland ontstond eveneens een hoorspel-cultuur. Ondanks de verzuiling, het gescheiden optrekken van omroepverenigingen, kwam het vlak na de oorlog tot een NRU-hoorspelkern met vaste acteurs die spelen bewerkten voor de radio onder naam van de verschillende omroepverenigingen. De acteurs waren vrijwel alleen bezig met dit medium en bijna dagelijks in de studio te vinden. Karakteristieke, geschoolde stemmen. Ik denk o.a aan Jan van Ees, Eva Janssen (als Paul Vlaanderen en Ina), Jan Borkus, Willy Brill, Gerrie Mantel, Paul van der Lek, Huib Orizand, Frans Kokshoorn, Hans Veerman en Donald de Marcas. Bekende regisseurs: Léon Povel, Dick van Putten, Hero Muller en Ad Löbler.
De samenwerking binnen deze hoorspelkern resulteerde in een enorme productie van vele honderden spelen, eenakters en hoorspelseries, dikwijls het hoogtepunt van de avondprogrammering. Complete gezinnen zaten rondom het toestel en luisterden ademloos. Een beeld dat vooral naar de jaren ‘50 verwijst, maar de productie hield aan tot midden jaren ‘80, toen, onder geweld van de concurrentie van de TV, de omroepen besloten de hoorspelkern op te heffen. De meeste vaste acteurs hadden inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Het hoorspel werd nog wel gemaakt, maar niet meer op reguliere basis. Radio 4 heeft jarenlang nog wel een hoorspeluurtje gekend ‘s avonds laat en eens per jaar was er een hoorspelweek, in samenwerking met de Vlaamse omroep VRT.
Ouderwets, niet meer van deze tijd, ingehaald door de TV detective, reallifesoap en sitcom.
Zo lijkt het. Maar sinds de opkomst van de mp3 speler, zo rond 2005, ontstond er weer een ware stormloop op dit oude medium en werd er volop gedownload. Want vrijwel niets is heerlijker dan, met je oortjes in, te wandelen met een hoorspel in je hoofd. Want dat is wat er met een goed hoorspel gebeurt: je kruipt in het verhaal, het wordt jouw wereld, voor een moment. Inmiddels is dat luisteren 'on demand' een hype geworden door de vele podcasts, die een vergelijkbaar effect kunnen hebben: verslavend, rustgevend, verdiepend. Want je kunt de diepte ingaan omdat het medium je hele aandacht vraagt. Een soortgelijke ervaring had ik afgelopen zomer met de prachtige podcastserie van de NPO: De Zwembadclub, die ik zeker kan aanraden. Het is trage radio, met zorg en aandacht gemaakt.
Ik ga er graag nog op terugkomen, maar verwijs voor nu naar de geweldige website:
Hoorspelen.eu voor de liefhebbers van hoorspelen.
Een waar museum van deze prachtige luisterkunstvorm.
Ook déze site is zeer de moeite waard en heeft een luisterpagina, waarop 37 hoorspelen zijn te beluisteren.
In Nederland ontstond eveneens een hoorspel-cultuur. Ondanks de verzuiling, het gescheiden optrekken van omroepverenigingen, kwam het vlak na de oorlog tot een NRU-hoorspelkern met vaste acteurs die spelen bewerkten voor de radio onder naam van de verschillende omroepverenigingen. De acteurs waren vrijwel alleen bezig met dit medium en bijna dagelijks in de studio te vinden. Karakteristieke, geschoolde stemmen. Ik denk o.a aan Jan van Ees, Eva Janssen (als Paul Vlaanderen en Ina), Jan Borkus, Willy Brill, Gerrie Mantel, Paul van der Lek, Huib Orizand, Frans Kokshoorn, Hans Veerman en Donald de Marcas. Bekende regisseurs: Léon Povel, Dick van Putten, Hero Muller en Ad Löbler.
De samenwerking binnen deze hoorspelkern resulteerde in een enorme productie van vele honderden spelen, eenakters en hoorspelseries, dikwijls het hoogtepunt van de avondprogrammering. Complete gezinnen zaten rondom het toestel en luisterden ademloos. Een beeld dat vooral naar de jaren ‘50 verwijst, maar de productie hield aan tot midden jaren ‘80, toen, onder geweld van de concurrentie van de TV, de omroepen besloten de hoorspelkern op te heffen. De meeste vaste acteurs hadden inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Het hoorspel werd nog wel gemaakt, maar niet meer op reguliere basis. Radio 4 heeft jarenlang nog wel een hoorspeluurtje gekend ‘s avonds laat en eens per jaar was er een hoorspelweek, in samenwerking met de Vlaamse omroep VRT.
Ouderwets, niet meer van deze tijd, ingehaald door de TV detective, reallifesoap en sitcom.
Zo lijkt het. Maar sinds de opkomst van de mp3 speler, zo rond 2005, ontstond er weer een ware stormloop op dit oude medium en werd er volop gedownload. Want vrijwel niets is heerlijker dan, met je oortjes in, te wandelen met een hoorspel in je hoofd. Want dat is wat er met een goed hoorspel gebeurt: je kruipt in het verhaal, het wordt jouw wereld, voor een moment. Inmiddels is dat luisteren 'on demand' een hype geworden door de vele podcasts, die een vergelijkbaar effect kunnen hebben: verslavend, rustgevend, verdiepend. Want je kunt de diepte ingaan omdat het medium je hele aandacht vraagt. Een soortgelijke ervaring had ik afgelopen zomer met de prachtige podcastserie van de NPO: De Zwembadclub, die ik zeker kan aanraden. Het is trage radio, met zorg en aandacht gemaakt.
Ik ga er graag nog op terugkomen, maar verwijs voor nu naar de geweldige website:
Hoorspelen.eu voor de liefhebbers van hoorspelen.
Een waar museum van deze prachtige luisterkunstvorm.
Ook déze site is zeer de moeite waard en heeft een luisterpagina, waarop 37 hoorspelen zijn te beluisteren.
0
geplaatst: 8 oktober 2023, 19:47 uur
Een voorbeeld van een uitzonderlijk goed hoorspel is:
De Maansteen - Wilkie Collins naar het gelijknamige boek: The Moonstone - Wilkie Collins (1868).
Goede opnamekwaliteit, in 11 delen, Avro, 1983.
De Maansteen - Wilkie Collins naar het gelijknamige boek: The Moonstone - Wilkie Collins (1868).
Goede opnamekwaliteit, in 11 delen, Avro, 1983.
3
Sol1 (moderator)
geplaatst: 8 oktober 2023, 20:10 uur
Die site www.hoorspelen.eu ben ik in het verleden eerder tegengekomen bij het toevoegen van boeken hier. Dat is inderdaad een goede site.
Als beroemd hoorspel dient de bewerking van The War of the Worlds - H.G. Wells (1898), zoals die in 1938 in Noord-Amerika op een radiostation werd uitgezonden, vermeld te worden; met een belangrijke rol in die tijd voor Orson Welles.
Door de weergave in de vorm van 'nieuwsberichten', leek het voor een aantal luisteraars alsof er een feitelijke invasie door aliens aan de gang was...
The War of the Worlds (1938 radio drama) - Wikipedia
Als beroemd hoorspel dient de bewerking van The War of the Worlds - H.G. Wells (1898), zoals die in 1938 in Noord-Amerika op een radiostation werd uitgezonden, vermeld te worden; met een belangrijke rol in die tijd voor Orson Welles.
Door de weergave in de vorm van 'nieuwsberichten', leek het voor een aantal luisteraars alsof er een feitelijke invasie door aliens aan de gang was...
The War of the Worlds (1938 radio drama) - Wikipedia
2
geplaatst: 8 oktober 2023, 21:31 uur
Ik moet hierbij meteen denken aan de comedy Frasier, specifiek de geniale aflevering Ham Radio (IMDb). Zelden een hoorspel zo formidabel de mist zien ingaan!
3
geplaatst: 8 oktober 2023, 22:50 uur
Sol1 schreef:
Als beroemd hoorspel dient de bewerking van The War of the Worlds - H.G. Wells (1898), zoals die in 1938 in Noord-Amerika op een radiostation werd uitgezonden, vermeld te worden; met een belangrijke rol in die tijd voor Orson Welles.
Als beroemd hoorspel dient de bewerking van The War of the Worlds - H.G. Wells (1898), zoals die in 1938 in Noord-Amerika op een radiostation werd uitgezonden, vermeld te worden; met een belangrijke rol in die tijd voor Orson Welles.
Jeff Wayne heeft er een muzikale uitvoering van gemaakt :
Jeff Wayne - The War of the Worlds (1978) - MusicMeter.nl
Op youtube staat de Nederlandse versie hiervan:
https://www.youtube.com/watch?v=fnb10Ggndtc
1
geplaatst: 15 november 2023, 10:18 uur
Op de onovertroffen website Hoorspelen.eu kom ik de pagina Interviews en portretten beluisteren tegen met interviews en portretten van hoorspelacteurs. Uiteraard in audio.
Als ik het lijstje zo naloop, kom ik tot de verdrietige, maar logische conclusie dat vrijwel alle genoemde acteurs en regisseurs inmiddels zijn overleden. Net zo verdrietig is dat de omroep en het peperdure Instituut Beeld & Geluid zo slordig zijn omgesprongen met de nalatenschap. De meeste banden zijn gewoonweg bij het grofvuil beland. Het is aan de verzamelaars te danken dat er nog een collectie hoorspelen wordt bewaard. Even rondkijken op Youtube of Archive.org levert al heel wat moois op.
Als ik het lijstje zo naloop, kom ik tot de verdrietige, maar logische conclusie dat vrijwel alle genoemde acteurs en regisseurs inmiddels zijn overleden. Net zo verdrietig is dat de omroep en het peperdure Instituut Beeld & Geluid zo slordig zijn omgesprongen met de nalatenschap. De meeste banden zijn gewoonweg bij het grofvuil beland. Het is aan de verzamelaars te danken dat er nog een collectie hoorspelen wordt bewaard. Even rondkijken op Youtube of Archive.org levert al heel wat moois op.
0
geplaatst: 31 december 2023, 11:27 uur
Een prachtig hoorspel is: De tuinkabouter. Een thriller, met humor, maar in mijn beleving meer een flinke scheut psychiatrie. Waar een obsessie al niet toe kan leiden ...
* denotes required fields.