Fjarvera Þín Er Myrkur - Jón Kalman Stefánsson (2020)

De underdogs van een stilstaande natie die in beweging begint te komen. Of hoe romancier Jón Kalman Stefánsson met 'Jouw afwezigheid is duisternis' (2020) een speelse generatieroman schreef vol existentiële mijmeringen over vergeten of juist gehoord worden. De ik-verteller ontwaakt in een kerk waar met hem beter kent dan hij zichzelf kent, zelfs de namen op het kerkhof lijken meer een plek en een betekenis te hebben gevonden. In deze roman is de dood geen tragisch eindpunt, maar de gestorvenen zijn vluchtige vonkjes van mensen die wereld hebben geschapen met hun eigen verlangens en ambities. Met de duivel aan zijn zijde schetst de verteller kleine levens die plotseling in versnelling komen als die ene glimlach leidt tot overspel of de beslissing om zich te ontworstelen aan de eigen maatschappelijke positie. Zoals hoe Eiríkur geboren werd in zondig overspel, maar zijn biologische grootouders gaven hem een rimpelloze jeugd in de illusie dat zijn moeder jong was gestorven. Of zoals de belezen plattelandsvrouw Guðríður plotseling onder de aandacht komt van notabelen als men haar ontroerende verhandeling leest over het belang van de regenworm. Tussen alle levensschetsen door bieden dichter Hölderlin en filosoof Kierkegaard houvast voor personages die dreigen te verglijden in vergetelheid, want schrijven en denken is achterlaten om te blijven bestaan. Misschien zeggen die kleine levens immers ook iets over de IJslandse identiteit van een land dat pas laat in de geschiedenis aangeraakt werd door maatschappelijke ontwikkelingen.