Sult - Knut Hamsun (1890)

Goed boek maar niet echt vernieuwend. Honger is een half-autobiografisch werk van nobelprijswinnaar Hamsun. Het handelt over een getalenteerde jongeman die niet aan werk kan komen en rondzwerft door de stad, voortdurend geplaagd door zijn honger en zijn trots. De hoofdpersoon doet sterk denken aan Raskolnikov uit Schuld en Boete. Hij verenigt eveneens intelligentie, goede manieren en een onmogelijke maatschappelijke positie.
Intrigerend is om het steeds verder afglijden van de hoofdpersoon mee te maken, de honger en de waanzin. Het boek is goed geschreven, in korte heldere zinnen en wist me halverwege echt mee te slepen. In het laatste gedeelte had ik dat weer wat minder, hoewel het slot wel sterk is. Ruime 3,5*.

Prachtig origineel boek vol woeste passie voor het individuele leven. Nonconformistisch baant de hoofdpersoon zich een weg naar de schijnbare afgrond, zonder concessies aan zijn ijzersterke wil te doen.
Hij zal leven zoals hij het wil, of anders niet.

Frisse heldere schrijfstijl zonder gekunsteldheden die een zeer levendig beeld schept.

5 hele vette sterren.

Mijn nieuwsgierigheid is gewekt. Ik heb em meteen bij de bibliotheek besteld.

Idem

Wat heb ik een ongelooflijk respect voor deze schrijver!

Om kort te gaan: "Honger" is een prachtig boek over vervreemding, passie, rebelsheid, euforie, droefheid, (zo goed als al de emoties die een zwervende hongerlijder kan doorlopen) en een thema dat geen enkel levend wezen onberoerd laat (honger!)...

De schrijfstijl is niet bepaald opmerkelijk (hoewel er soms wel mooie vergelijkingen worden gemaakt), maar de psychologie van het hoofdpersonage is zo ijzersterk dat je hem zou willen omhelzen, troosten,... (vooral de scènes waarin zijn gedachten compleet op hol slaan tijdens één van zijn hongercrisissen, is erg memorabel)

Ook op de liefde wordt wat dieper ingegaan (Ylajali!), en dan vooral op het feit hoe moeilijk het wel is om elkaar werkelijk te vatten, te begrijpen,... hoe ieder eigenlijk opgesloten is in zijn eigen geestelijke isolatie, zonder werkelijk tot een ander door te kunnen dringen. (uiteraard zijn deze thema's heel courant in de literatuur, maar ik heb het zelden zo goed uitgewerkt gezien als in "Honger")

Kortom: een verademing om zo'n prachtig, intelligent en non-comformistisch boek te lezen in een tijd waarin torenhoge cliché's, consumisme en Amerikaanse vrolijkheid de bovenhand voeren!

Ik ben het eens met eRCee's oordeel: de korte, heldere schrijfstijl werkt goed, het einde is sterk, de waanzin wordt aardig weergegeven, en echt buitengewoon of overrompelend wordt het boek nergens. Maar bij een paar citaten twijfel ik


Is dat vanuit hedendaags of vanuit historisch perspectief bezien? Ik heb juist van meerdere mensen gehoord, en ook in allerlei naslagwerken gelezen, dat dit boek voor die tijd juist heel revolutionair was: veel gedachten, een onsympathieke hoofdpersoon, weinig dialoog. Dat het als een grote breuk met de heersende romantische traditie werd gezien.



Op mij kwam de hoofdpersoon wel intelligent, maar niet getalenteerd over. Benieuwd: waar haal je dat vandaan?


Een link die ik niet had gelegd; de figuren hebben inderdaad wat van elkaar weg. Maar wat vervolgens - vanuit verhaaltechnisch perspectief - met hen gebeurt, is wel zeer verschillend, toch? (Bij 'Honger' gebeurt er immers nagenoeg niets, bij Rasknolnikov gaat het juist om wat er na en voor (en tijdens) een specifieke, schokkende daad plaatsvindt.)

Klopt ja, dat heb ik ook begrepen. Het gaat dan met name om de stijl overigens, terwijl ik hier volgens mij meer doelde op de inhoud. Nogmaals, ik vond de gelijkenis met het personage Raskolnikov uit Misdaad en Straf (gepubliceerd in 1866) frappant.

Overigens heb ik bij Mysterieen inmiddels ook het licht gezien als het aankomt op de vernieuwingskracht van Hamsun.


Weet niet of ik dat zo bewust heb opgeschreven; ik bedoel volgens mij vooral combinatie van intelligentie en de afkomst uit een wat hoger milieu.


Zeker. De hoofdpersoon uit Honger komt in elk geval geen Sonja tegen.
(Het boek is overigens semi-autobiografisch geloof ik.)

Dank, verhelderend.

Het hoofdpersonage is hongerig. Dat mag je letterlijk nemen, maar ook figuurlijk. Het karakter is tevens op zoek naar succes, waardering en zelfs liefde. Eigenlijk is dit boek grotendeels een monoloog waarin je als lezer oncomfortabel dicht bij de gevoelswereld van deze arme sloeber komt. Het spartaanse taalgebruik conflicteert mooi met de labiliteit die het verhongeren met zich mee brengt. Dit boek zit heel dicht tegen de 5* aan voor mij.

In de tweede helft van de negentiende eeuw ontstond een stijlrichting die subjectief realisme genoemd wordt. Omdat het onmogelijk is de realiteit objectief weer te geven, gingen schrijvers als Dostojevski en Hamsun zich concentreren op het weergeven van de ervaringen in hun eigen bewustzijn. Het gaat er dus om wat er zich in het hoofd van de verteller afspeelt.

Hamsuns beschrijving van de ervaringen van een arme jongeman in Kristiania (Oslo) is deels autobiografisch. Hij vertelt weinig over z’n verleden. Tijdens z’n hongerdelirium raakt hij vervreemd van de maatschappij en gaat hij wartaal uitslaan. De stukjes die hij bij de krantenredactie indient, zijn een poging om aan geld te raken, maar ook om te bewijzen dat hij nog iets waard is als mens.

Wanneer hij zich kwaad maakt op God, lijkt hij op Job uit het Oude Testament. Een aangrijpende passage is wanneer hij een biefstuk uit moet braken doordat z’n maag dat niet meer aankan. Alleen z’n ontmoeting met de jonge Ylajali vond ik minder geloofwaardig, gezien z’n verfomfaaide voorkomen. Hoe dan ook is het een hoogstaand en schaamteloos stukje literatuur.

Tijdens het lezen van Honger deed ik wat research en kwam een interessant artikel tegen op het wereldwijde web.

Knut Hamsun's 'Hunger' — Outsiders and Misfits Blog - outsidersandmisfits.com

Ik kende deze roman wel omdat er regelmatig aan wordt gerefereerd in literatuur van andere schrijvers. De titel suggereert een sociale roman..19e eeuw..mwa daar had ik lange tijd geen trek in. Op Boekmeter leerde ik echter dat het een psychologische roman is, en het is inderdaad een heel ander boek dan ik voorheen dacht. Honger zou semi-autobiografisch zijn, maar waarom zou het niet volledig autobiografisch kunnen zijn? Net als bij bijvoorbeeld Herman Hesse, krijg ik als lezer het gevoel dat Hamsun eigenlijk schrijft over zichzelf. Je zou niet zeggen dat het 130 jaar geleden is geschreven, echt een goed boek.

4 sterren

Voor iedereen die deze klassieker nog eens wil lezen: er is deze maand een nieuwe vertaling verschenen.

Ik weet niet of ik Hamsun nog kan waarderen Geerard. Hij kon prachtig schrijven, maar bij hem mis ik het mededogen. Alleen zelfmedelijden. Hij had bijvoorbeeld een afkeer van gehandicapten en koos hij de "verkeerde kant" tijdens de oorlog. Zat achter dat gekwelde zelf een geïdealiseerd mensbeeld? Maar misschien sla ik de plank hier helemaal mis...

Ik weet het ook niet ...stilte.... Op de achterflap van de nieuwe vertaling staat inderdaad dat hij in 1940, 50 jaar na het verschijnen van deze roman, de kant van de Duitsers koos omdat hij dacht "dat Noorwegen op die manier een belangrijke plaats in Europa zou kunnen innemen". Er staat ook "dat hij zo een hoge strafsom voor dit landverraad moest betalen dat hij aan het eind van zijn leven bijna even arm was als toen hij Honger schreef."

Voor de liefhebbers van dit boek staat er in het nawoord nog wat interessants wat de herleeswaarde misschien verhoogt. In de vorige vertaling schijnt de vertaalster Cora Polet de vrijheid te hebben genomen om van het origineel af te wijken omdat "ze het grillige en inconsequente hanteren van de werkwoord tijden door Hamsun als storend heeft ervaren". Ik denk een zeer relevant aspect voor de leeservaring. Een voorbeeld uit de nieuwe vertaling:

Mag ik u een sigaret aanbieden?
Nee, bedankt, de man rookte niet, hij had moeten stoppen om zijn ogen te sparen, hij was bijna blind.
'Maar toch vriendelijk bedacht!

Ik wist niet dat roken slecht voor de ogen is... nog een reden om te stoppen voor wie dat nog niet gedaan heeft.

Interessant om te lezen is Langs overwoekerde paden.

Het is in ieder geval een mooie uitgave van Oevers met een bijpassende tekening van Edvard Munch op de voorkant. De nieuwe vertaling maakt wel nieuwsgierig, maar voorlopig heb ik geen zin deze "jeugdliefde" te herlezen...

De nieuwe vertaling van Honger van Knut Hamsun is om meerdere redenen interessant. Voor sommige lezers zal het een uitgelezen kans bieden kennis te maken met deze klassieker. Dit debuut van Hamsun dat in 1890 uitkwam is uiteindelijk ook zijn meest befaamde roman gebleken. De roman op zich is ook al bijzonder te noemen, omdat Hamsun zich afzet van zijn tijdgenoten en ideeën incorporeert die later terug zouden komen in het modernisme. Wat deze vertaling in het bijzonder de moeite waard maakt, is het feit dat vertalers Adriaan van der Hoeven en Edith Koenders dichter bij de oorspronkelijke tekst zijn gebleven dan hun voorganger.

Het hoofdpersonage uit Honger is een beginnend schrijver, bivakkerend in Kristiania (tegenwoordig Oslo), en constant naarstig op zoek naar werk. Zijn inspiratie wordt echter danig op de proef gesteld, omdat hij leeft in erbarmelijke omstandigheden en langzaamaan steeds verder afglijdt in een mensonterende armoede. Het duurt steeds langer voordat hij weer aan geld komt, de plekken waar hij de nacht doorbrengt worden steeds slechter en voor steeds langere perioden moet hij het zonder eten stellen.

Lees verder

En toch is Mysteriën beter.

Niet aan mij besteed, deze Honger . In de bib staat hij als historische roman gecatalogeerd en dat is nu eenmaal fout. Het verhaal vertelt niets over het Kristiana eind 19e eeuw, zijn bewoners of hun leefwijze.

Nadat ik hier de hoge waarderingen en lovende woorden gelezen heb, stijgt mijn verbazing ten top. De schrijver laat het personage dingen doen waar ik niet verder mee kan. Een agent op de straat aanspreken en roepen dat het 10u is, terwijl het blijkbaar 2u is. Toon je daarmee het delirium aan? Een delirium dat enkele pagina's later weer omslaat in totale beheersing. Wellicht vinden velen het geniaal, ik bestempel het als onsamenhangend.

Tenslotte zal ik nog een grootmoederswijsheid meegeven. Als je eenmaal honger had, gooi je nooit nog eten (of geld om dat eten te kopen) weg. Mijn grootmoeder was een jong meisje tijdens WOII en zij zei overtuigend: échte honger zal jij godzijdank nooit kennen. Het is een oerkracht die je dingen in je mond laat steken, of je nu wilt of niet. Mensen geven zich over en eten hun kat op. In deze roman volstaat een stukje hout en geeft het personage her en der geld weg aan wie het maar wil krijgen. Zijn honger is dus wat mij betreft oppervlakkig en indien autobiografisch correct maar een aanvangsfase van échte honger.

Ik voel me een cultuurbarbaar maar kom echt niet verder dan 2*.

Op momenten knap en die hele gedachtestroom werkt ook redelijk, maar ik kon hier ook niet helemaal in mee. Die hoofdpersoon was meer slachtoffer van zichzelf dan van zijn omgeving of de maatschappij en echt inleven met hem lukte niet. Ook niet de honger die hij constant voelt. Op momentjes wel als Hamsun het beschrijft, maar het blijft bij momentjes. Niettemin leest dit wel vrij prettig met korte zinnen en heldere gedachten. Dit is een werk uit de 19e eeuw maar voelt jonger aan. Niettemin niet helemaal mijn smaak, ik heb liever een wat meer traditionele roman met sfeer en een wat wijder beeld dan nu, of één die me echt meesleurt. Beide doet Sult niet. 3,0*.