Lang Tuteng - Jiang Rong (2007)

Wat een fantastisch boek.. okee, je 'moet' in het begin even wennen aan de wijze waarop de mensen (nomaden en chinezen) zo nu en dan in plaats van een gesprek, redevoeringen lijken te houden, maar dat is eigenlijk het enige kritiekpuntje dat ik heb. En dat valt weg tegen al het andere dat dit boek geeft.

Het is zo nu en dan gruwelijk, het beschrijft het (echt) keiharde overleven van mensen en dieren op de mongoolse steppen. Je leest niet alleen over het 'grote en het kleine leven'.. je beleeft het, je voelt het.. misschien niet in het begin, maar met de pagina ga je het meer beleven.

Prachtig zoals de religie of filosofie of - zo je wilt - de symboliek van het nomaadse volk ervoor zorgt dat de steppe de steppe blijft.. hoe het mogelijk is om je grootste vijand, ook als je grootste medestander, zelfs totem te beschouwen.
Deze nomaadse religie/filosofie in zijn context, in zijn tijd heeft zin... zoveel zin dat het werkt voor allemaal.. de mensen, de wolven, de gazellen, het gras, de muizen, de koeien, schapen en paarden van de nomaden.... alles houdt elkaar in evenwicht.

Totdat de mens, in dit geval de (han-)chinezen het eigenlijk allemaal maar jammer vinden .. zo weinig mensen, zoveel land... dat moet beter kunnen ... hoe dat 'beter' in zijn werk gaat en wat de gevolgen zijn, moet iedereen zelf maar tot zich nemen.

Ik bleef aan het eind van het boek over met een gevoel van verlies.... verlies op allerlei niveau's, omdat het ook op zoveel niveau's in het boek aan de orde komt... van het verlies van de zwanen, de wolvenwelp, de wolvenroedels, de gazellen, het gras, het leven...
En boosheid.... ook boosheid.... om datzelfde verlies.

Het is inmiddels bijna een week geleden dat ik het boek uitgelezen heb en helemaal nu ik dit schrijf voel ik het verdriet en die boosheid weer opkomen, maar ik draag het eigenlijk al die tijd al mee en kan het niet uit mijn gedachten zetten.... wil het ook eigenlijk niet.

Mooie mijmerende roman over hoe de natuur zijn eigen balans in de dingen heeft gevonden, maar hoe wij mensen daar continu een inbreuk op doen. Het leest prettig weg als een soort thriller door de gedetailleerde beschrijvingen van de constante strijd tussen de mongolen en de wolven. De beeldende schrijfstijl maakt dat je als lezer echt de afschuwelijke wreedheid en de immense schoonheid van de steppen voor je kunt zien. Een punt van kritiek is dat de menselijke karakters steevast een bepaalde positie innemen qua mening, om zo het verschil tussen de mongolen en de Han-Chinezen extra te benadrukken. Dat had voor mij iets subtieler gemogen, nu voelt het een tikkeltje karikaturaal.

Ik had dit boek al een hele tijd in huis, het had een x aantal verlengingen nodig voordat ik er echt in begon te lezen. Ik kan niet anders zeggen dat het verhaal me heeft gegrepen of beter gezegd, ik heb me laten grijpen.
Wat me aanspreekt is de levensfilosofie die van meet af aan in Wolventotem met het verhaal is verweven. Ik kan me nu al Prowisorio's boosheid en verdriet voorstellen over het eind van het boek.
Iets dergelijks ging door me heen toen ik eind 1999 de tentoonstelling De Dansende Demonen van Monogolië bezocht.
Ik mag mijn boek niet meer verlengen, dat wordt dus òf een boete betalen die ik er voor over heb, òf het boek zelf aanschaffen.
Waarschijnlijk wordt het dat laatste. Ik voel aan mijn water dat er een verschuiving in mijn top 10 gaat plaatsvinden.

Net uitgelezen, en damn, wat is het einde toch ontzettend indrukwekkend. Je ziet het van heinde en verre al aankomen, maar als het zover is maakt er toch een gevoel van verlies en treurnis van je meester. Vooruit, een half puntje erbij.

Dat is ook precies de reden waarom het èn zo lang duurt voordat ik Wolventotem uit zal hebben èn waarom ik desondanks doorlees.
Voordeel van de lange redevoeringen is ook dat ik altijd weet waar ik gebleven was en de draad zo weer kan oppakken.

Eindelijk uit. Wat kan ik meer schrijven dan al geschreven is?
Niets, dan dat ook ik een onontkoombare verdrietigheid voelde.