Werther Nieland - Gerard Kornelis van het Reve (1949)

Na De Avonden is dit toch een tegenvaller. Ik heb weinig passages kunnen ontdekken waaruit kwaliteit blijkt of die echt de moeite waard zijn. Het boekje heeft kop noch staart en de hoofdpersoon is slechts irritant. De clubredes vormen de spaarzame hoogtepuntjes van dit verhaal. 2*

Heel aardig werk van Reve. Hij verplaatst zich heel goed in de wereld van een jong kind. Hij kent hun gedachten, en vertaalt deze ook goed naar het woord dat mij als lezer bereikt.
Het taalgebruik is erg mooi, in een Nederlands dat je men tegenwoordig niet meer echt hoort spreken. Ik herinner me nog een interview met Herman Brusselmans bij Dwdd, waarin hij het taalgebruik van Reve prees. En ik geef hem gelijk. En wat Brusselmans zei over dat taalgebruik, was werkelijk goed terug te vinden.
Genoeg humor bevat het boek ook. Steeds maar een club oprichten, een mooie running gag, en zorgde regelmatig voor een grote glimlach.
Toch heb ik het idee dat ik zaken gemist heb. Het verhaal was kort, maar ik heb niet het idee dat het als tussendoortje bedoelt is. Het lijkt of er meer in moet zitten, maar dat het Reve niet gelukt is dat ook te geven.
Enfin, prima vermaakt, mooie taal, en verveelt niet.

In bepaalde opzichten een blauwdruk van Reves latere werk deze novelle. Zijn obsessie met de Dood met een Hoofdletter, zijn curieuze sadomasochistische dwangneigingen en, bovenal, de eeuwige zoektocht om aan de eenzaamheid te ontsnappen. Voor iedere psychiater die iets wil weten over het ontstaan van iemands karakter, is dit gepast praktisch materiaal. Ook biografen van Reve zouden veel aandacht moeten besteden aan dit werkje, want met deze parabel wordt het ontstaan van Reves droefgeestige karakter geschetst.

In een ander opzicht is het juist weer atypisch Reve. De schrijfstijl is bondig, met korte zinnen, en al te moeilijke woorden worden ook vermeden. De tangconstructies en het strooien met negentiende-eeuwse archaïsmen heeft hij hier gelaten. En dat is voor dit stuk een uitstekende keuze geweest, aangezien het de belevingswereld van een 12-jarig jongetje moet voorstellen. En niet alleen daarom, de naargeestige, doffe, grauwe wereld van Reve komt erin tot uitdrukking.

Hemeltergende eenzaamheid en treurigheid, en toch van een wonderlijke schoonheid.