Crónica de una Muerte Anunciada - Gabriel García Márquez (1981)

Erg goed boekje, op en top Marquez. Hij bouwt het verhaal zo op dat je, ondanks de onafwendbaarheid van het op handen zijnde drama, toch nog blijft hopen. Prachtig hoe hij door zoveel namen te noemen evenveel kansen biedt om de aangekondigde dood te voorkomen. Ik wou de personages daardoor haast toe roepen om in te grijpen. Eigenlijk zonder dat ik een band had met het slachtoffer, mijn gevoel kwam slechts voort uit de op handen zijnde beeindiging van menselijk leven. De gruwelijke gedetailleerdheid van Marquez maakt de ontknoping vrij schokkend. Vooral de zin dat Santiago Nasar het stof nog van zijn uitpuilende darmen veegde. Allemachtig. Dat er ook nog een echt liefdesverhaal door dit alles heen speelt maakt het alleen maar mooier. Ruime 4*.

Ik vond hem ook niet zo goed. Dat verhaaltje was wat saai. Gewoon een doodnormaal feitenrelaas met weinig sfeer, bordkartonnen personages en iets van een interessante inhoud heb ik ook niet kunnen ontdekken. Naar het einde toe wordt het allemaal wat beter. Ik kan me echter toch niet ontrekken aan het idee dat het einde wat goedkoop effectbejag is. Het is verder allemaal netjes opgeschreven, maar ik word er helaas niet warm of koud van.

Kleine 3

Prachtig kort verhaal van Garcia Marguez. Op een voortreffelijke en ingenieuze, maar wel haast natuurlijk manier (hij schrijft op zoals je een verhaal in de kroeg zou vertellen) geeft hij de plot weer. Als observator in z'n eigen dorp, jaren later geeft hij de geschiedenis weer van vreselijke gebeurtenissen.
Het mooiste was toch wel de opzet, door steeds een deel te pakken, niet chronologisch, en zo langzaamaan alle puzzelstukjes op z'n plaats te laten vallen.
Daarnaast in prachtige zinne gezet, met weinig dialoog. Dat bevordert het leestempo niet, maar het aantal bladzijden vergoedt dat weer. Alleen is eigenlijk het verhaal te kort voor mij om meer dan 4* te geven, zeker als je dit in een niet onterechte vergelijking met Honderd Jaar Eenzaamheid zet. Beide boeken lijken op elkaar, maar de grotere van de twee is nog beter, en dat bijna 5 keer zo lang.

Een klein meesterwerk, zoals Tabula Rasa al voor mij zegt. Ik moet eerlijk toegeven, dit is mijn eerste kennismaking met Gabriel García Márquez. Ik kende de Colombiaanse schrijver natuurlijk al van naam, Nobelprijs voor de Literatuur gewonnen, dan heb je al gauw wat naambekendheid. Maar aan zijn oeuvre was ik nog niet begonnen. Tot enkele dagen geleden, toen ik dit 'Kroniek van een Aangekondigde Dood' ging halen in de bibliotheek.

En ik vind het een erg goede, verhalende roman. Het is, zoals iemand het al eerder zegt, alsof Márquez zijn relaas in een kroeg doet, bij het genot van een ferm glas bier en in het bijzijn van enkele dichte vrienden. Maar dat doet hij op zo'n onnavolgbare, precieze wijze dat het soms beklemmend is. De manier waarop hij de doodstrijd van Santiago Nasar beschrijft bijvoorbeeld, wekt koude rillingen op.

Vooral de zin "Het noodlot maakt ons onzichtbaar" lijkt de essentie van het verhaal in eerste instantie weer te geven. Iedereen weet van het op stapel staande drama, behalve het beoogde slachtoffer zelf. Dat maakt dit verhaal in een bepaald opzicht best gruwelijk, en sluit aan bij de manier van schrijven. Ook het feit dat Márquez begint met de zekerheid dat Nasar zal sterven, is onthutsend, maar verpest het zeker niet, in geen geval.

De dubbele laag van de roman zit 'm in het handig verpakte liefdesverhaal. Bayardo San Román en Angela Vicario komen na 23 jaar eindelijk weer samen. Dit doet de misdaad eigenlijk teniet, al zullen romantici daar wellicht anders over denken. Pedro en Pablo Vicario hebben Nasar namelijk gedood omdat hun zus Angela, de teruggestuurde bruid, hem aanwees als schuldige, en hoewel daar helemaal geen bewijzen voor waren, werd dit voetstoots aangenomen door de tweeling. Vervolgens wil heel het dorp Nasar behoeden voor de ramp, maar is zijn beste vriend Cristóbal Bedoya de enige die werkelijk pogingen doet om het te voorkomen. Of hoe het leven een aaneenschakeling is van dwaasheden, toevallige samenlopen van omstandigheden en foute inschattingen. En van tragiek, altijd weer die eindeloze tragiek.

Márquez heeft met 'Kroniek van een Aangekondigde Dood' een geweldig relaas opgeschreven, in een vlot leesbare stijl, maar met zoveel gevoel dat je er niet lauw bij kan blijven. Dit zal zeker niet het laatste boek zijn geweest dat ik van Márquez heb gelezen.

4 sterren

In het jaar dat Marquez stierf en in Belgie een kamikazeregering in de maak is, vond ik het wel gepast om ‘Kroniek van een aangekondigde dood’ te lezen.

Ik dacht dat dit wel eens een goed boek voor mij zou kunnen zijn als inleiding op Marquez zijn werk. De voornaamste reden is simpelweg omdat met zijn 100-tal bladzijden nogal aan de korte kant is, en dus dient als proevertje. Ik had wel mijn vragen of ik Marquez zou kunnen smaken, en keek er tegen op om direct een 5-gangenmenu zoals ‘Honderd jaar eenzaamheid’ of ‘Liefde in tijden van Cholera’ te bestellen. In die zin heeft het boek zijn werk gedaan, ik heb meer zin gekregen om de andere werken van hem te lezen.

Het verhaal sprak me bij aanschaf ook aan. Wat gebeurt er in een oerconservatief dorp wanneer een bruidegom merkt dat zijn bruid geen maagd meer is? Veel, zo blijkt na lezing, maar vooral: er wordt iemand vermoord.

Dat weet je na de eerste regels al, en een paar regels later weet je al door wie en met welk motief. Wat volgt is vooral een reconstructie van wat er in die nacht gebeurde. Nee, dit is geen spannende detective-thriller, eerder het levend maken van een dorp waar er iemand gaat sterven. Het creeëren van beweging in een bizar, met personages en situatie’s overladen schilderij.

Veel over het verhaal ga ik niet lossen, maar laat me het erbij houden dat ik zelden een boek gelezen heb waar de vlag, de titel dus, zo goed de lading dekte. Want inderdaad, dit is een aangekondigde, zelfs rondgebazuinde dood, en ondanks de enorme hoeveelheid personages die de revue passeerden en weet had van de nakende moord heeft niemand deze kunnen voorkomen. Weinigen hebben zelfs maar geïntervenieerd. Voor een groot stuk is dat toe te schrijven aan, wat psychologen kennen als het ‘ bystander effect’ (Daley en Latané). In het kort: hoe meer omstaanders er zijn, hoe minder verantwoordelijk ieder individu zich voelt.

Maar met dat alleen komen we er niet. De eer van de familie, het spijtige toeval en de verdwazende rol van alcohol spelen ook allemaal mee. Naast de bisschop, de pastoor en de agent. Geen wonder dat LP Boon in mijn gedachten kwam en zijn ballade werd gezongen met de veelzeggende woorden: ‘Een man ziet een vrouw. De miserie begint.’ (De balade van Boon- Lais)

Je ziet, ik heb genoten van deze roman waar de tragiek als tranen van af druipt, maar toch nooit bitter of zwaar aanvoelt. De schitterende vertelstijl van Marquez heeft hier een bijzondere maar toch heel herkenbare wereld kunnen creëeren, waar je als het ware precies in wandelt. Enkel de namen van de vele personages die kris kras door elkaar lopen, vormden soms een uitdaging voor mij. Alsof ik ergens loop en zeg ‘ik ken jou ergens van, maar van waar nu weer?’.
Maar laat dit het leesplezier niet drukken, dit boekje is een namiddagje of avondje van je tijd meer dan waard.

Een naamloze ik-verteller reconstrueert een gebeurtenis van decennia geleden waarbij hij zijdelings betrokken was. Hij sprak met overlevende getuigen en bestudeerde het gerechtelijke dossier. De niet-chronologische verteltrant komt natuurlijk over. Hij begint met het belangrijkste. Dan gaat hij dieper in op de achtergrond, wat voorafging, en de bloederige details.

Een voorafspiegeling is dat de kokkin in het eerste hoofdstuk de ingewanden uit een konijn verwijdert met een mes. Voor een magisch element zorgen enkele visioenen. De ontknoping is aangekondigd, maar dat gaat niet ten koste van de spanning. Heel wat vragen blijven open. Wat was het motief? Had het voorkomen kunnen worden? En hadden ze wel het juiste slachtoffer?

Santiago is ter dood veroordeeld op basis van één getuigenis en zonder kans op verdediging. In zijn dorp gold een primitieve moraal. Een vrouw moest maagd blijven tot het huwelijk; zoniet was eerwraak gerechtvaardigd. De broers deden slechts wat de maatschappij van hen verwachtte. De rechtbank bevestigde dit door hen vrij te spreken. De Colombiaanse wetgeving is inmiddels veranderd.

Het is een strakke constructie met eenheid van plaats, tijd en handeling. Alles draait om één centraal incident. Als lezer kun je een kaartje en een tijdbalk bijhouden waarop je beetje bij beetje de gegevens invult. Sommige verhaallijnen verlopen synchroon. Thema's zijn lotsbestemming tegenover toeval, en individuele tegenover collectieve verantwoordelijkheid. Márquez baseerde zich losjes op ware feiten, al spreken de bronnen elkaar tegen over de mate waarin.

Wie heeft Santiago Nasar vermoord? Na het lezen van dit boek zou je verschillende antwoorden kunnen geven. Marquez schetst een interessant situatie met de aangekondigde dood van Nasar. In een klein dorpje was iedereen op de hoogte, maar niemand grijpt in. De spanning zit hem in dit boek dus niet in wie de dader is, maar in de vraag hoe het zover heeft kunnen komen. Wat was ieders individuele verantwoordelijkheid? of was er een collectieve verantwoordelijkheid? In deze tijden van coronamaatregelen met zeer matige opvolging is dit een zeer actueel boek.