menu

Germinal - Émile Zola (1885)

Alternatieve titels: De Mijn | Les Rougon-Macquart #13

mijn stem
4,50 (23)
23 stemmen

Frans
Romantiek / Sociaal

555 pagina's
Eerste druk: Charpentier, Parijs (Frankrijk)

1863, Etienne Lantier wordt door het spoorwegbedrijf waar hij werkt ontslagen, omdat hij betrokken is bij vakbondsacties. Hij vindt een nieuwe baan als mijnwerker in Noord-Frankrijk en gaat logeren bij de familie Maheus, waarvan de meeste leden ook mijnwerkers zijn. Het werk is hard, ongezond en wordt slecht betaald. Wanneer de mijnwerkers vernemen dat hun loon nog meer zal verminderen, komen ze in opstand. Etienne Lantier besluit de leiding te nemen over de actie.

zoeken in:
avatar van Raskolnikov
4,0
In zo’n twee jaar tijd las ik Germinal in het Frans. Dat ik met zo’n slakkengangetje toch door de 500 pagina’s ben geraakt, pleit dus enorm voor de roman. Niet alleen blijft deze steeds boeiend en voldoende vaartvol, ook is het taalgebruik prima geschikt voor een in het Frans nog oefenend lezer als ik. Er is weliswaar lastig mijnwerkersjargon, maar Germinal is verschoond van de bloemrijke hoogdravendheid die 19e-eeuwse romans nog wel eens in de weg zit. Er is zelfs nauwelijks beeldspraak te bekennen, een uitzondering als de prachtige slotpassage daargelaten. In stijl doet Germinal daarmee heel documentair en modern aan.

Die stijl past precies bij de inhoud, want ook die oogt documentair en tamelijk objectief. We volgen een mijnwerkersgemeenschap die gebukt gaat onder misère en besluit tot een staking, wat culmineert in een harde confrontatie met de ‘bourgeoisie’. Zola had veel studie gedaan naar dit soort sociale omstandigheden en beschrijft met een duidelijke kennis van zaken de dynamiek van zo’n situatie. Het knappe is dat Zola nergens zijn eventuele mening laat doorklinken. Hij blijft beschrijvend, conform de ideeën achter het naturalisme vooral redenerend hoe mensen in dergelijke situaties zouden handelen. Verstoken van moraal en gefilosofeer dus, vrij ongebruikelijk in 19e-eeuwse literatuur die ik tot nu toe las.

Dit, de grondige studie die achter de roman schuilgaat en de stilistische eenvoud maken voor mij een roman die ongekend modern overkomt. Ik wil zeker niet bepleiten dat Germinal daarmee hoger aangeslagen moet worden dan ‘klassieke’ 19e-eeuwse literatuur (als zoiets al te definiëren valt). De meerwaarde is vooral dat Germinal zich met een dergelijke aanpak überhaupt onderscheidt en vooruitwijst. Misschien is Germinal wel zo’n roman waarin toevalligerwijs alles lukt, want met een dergelijke aanpak liggen afstandelijkheid, levenloze personages en een algehele ‘platheid’ op de loer. Daar is absoluut geen sprake van. Sterker nog, Zola levert een kunststukje met het brede scala aan individuen en de tot op persoonlijk niveau doorklinkende dramatiek.

avatar van manonvandebron
4,5
Als hoofdvertegenwoordiger van het naturalisme schreef Zola niet over glamoureuze helden, maar over zwoegende mijnwerkers in Noord-Frankrijk. Étienne komt er als rondtrekkende werkzoeker, maar ontpopt zich tot charismatische leider van het sociale protest. Maheu is het hoofd van een doorsnee mijnwerkersgezin: arm, hardwerkend en kroostrijk. Z'n schoonvader Bonnemort lijdt aan stoflong. Souvarine is de rabiate communist die mooie theorieën verkondigt maar weinig compassie heeft met het volk. In de sociale hiërarchie staat de mijndirecteur Hennebeau aan de top, met een weelderige levensstijl die sterk contrasteert met de povere omstandigheden van het gewone volk. De winkelier Maigrat staat een trapje hoger dan de arbeiders en weigert financiële toegiften te doen. De Katholieke Kerk stond aan de kant van de rijken en beloofde verlossing in het hiernamaals.

De mensonwaardige omstandigheden, lage lonen, kinderarbeid en een gebrek aan veiligheid zijn de redenen voor een grootschalige staking, maar dan worden Belgische emigranten als vervangers ingeschakeld. De driehoeksverhouding tussen Catherine Maheu, de bruut Chaval en Étienne is een extra spanningselement dat tot een climax leidt tjdens de mijnramp. Voor lichtere intermezzo's zorgt het kattenkwaad van de kinderen.

Zola weet de leefomstandigheden van de onderdrukte klasse zeer realistisch te beschrijven. Hij heeft ook aandacht voor de natuur en de wisselende seizoenen. Er komt nogal wat mijnwerkersjargon in voor. Een galibot is een minderjarige mijnwerker; een berline is een wagentje dat voortgeduwd wordt door een herscheur; een porion is een ploegbaas. Streekgebonden is de benaming van vrouwen: La Maheude is de vrouw van Maheu; La Mouquette is de dochter van Mouquet. De titel duidt op deze periode als "kiem" van een sociale omwenteling. Germinal heeft een historische en documentaire kwaliteit, maar dankzij de levendige personages en vertelstijl is het ook een meeslepende en zeer leesbare roman.

Gast
geplaatst: vandaag om 08:30 uur

geplaatst: vandaag om 08:30 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.