Silence Is My Mother Tongue - Sulaiman Addonia (2018)

Het boek stond in 2019 op de longlist van 'The Orwell Prize for Political Fiction'. De prijswinnaar in die categorie was echter Milkman - Anna Burns (2018)

Zie voor de beschrijving van het boek door de jury:
Silence is My Mother Tongue  | The Orwell Foundation

Echt stomtoevallig net 'Milkman' (2018) van Anna Burns gelezen. Zeer de moeite waard. Maar dit boek ligt inmiddels op mijn nachtkastje.

Stilstaande tijd in een Oost-Afrikaans vluchtelingenkamp. Of zoals het gevluchte meisje Saba in 'Stilte is mijn moedertaal' (2018) niets liever wil dan dat dingen in beweging komen. Ontwikkeling en vooruitgang in plaats van rigide tradities en een onzekere toekomst. Maar elke dag opnieuw ontwijken westerse hulpverleners en stamoudsten haar prangende vraag of er nu eindelijk eens een school gebouwd gaat worden. Ondertussen komt ze steeds meer tot het deprimerende besef dat haar ontluikende seksuele gevoelens snoeihard worden afgestraft, terwijl er juist een oogje wordt dichtgeknepen als mannen seksueel misbruik plegen. Bij gebrek aan vergezichten of perspectief hebben de plaatselijke autoriteiten weinig meer dan hun strikte zedenmoraal als een vergrootglas om jonge vrouwen af te straffen. En dan is er ook nog Saba's zwijgzame broer Hagos, die zich lijkt te onttrekken aan maatschappelijke verwachtingen over masculiniteit. Ze beschermt hem tegen iets waar ze zelf niet helemaal de woorden voor kan vinden, maar ze weet intuïtief dat zijn anders-zijn kan rekenen op hoon en uitsluiting.

'Stilte is mijn moedertaal' (2018) is een broeierige coming-of-age roman over de seksuele ontluiking van een tienermeisje op een plek waar niet-heteronormatieve verlangens (incest, homoseksualiteit) genadeloos worden afgestraft. Zeker een tienermeisje als Saba moet het ontgelden als zij te maken krijgt met vrouwenbesnijdenis, een gearrangeerde huwelijk en zelfs die constante dreiging ervaart van een zedenrechtbank om 'overspelige vrouwen' terecht te wijzen. (Daar vallen slachtoffers van seksueel misbruik trouwens ook onder.) Wat mij raakt aan 'Stilte is mijn moedertaal' (2018) is dat Saba geen andere keus heeft dan gelaten haar nieuwe realiteit te accepteren. Geen ruimte voor rouwverwerking of gezonde heling, maar elk moment kan Saba afgestraft worden omdat ze een seksueel wezen is als ieder ander mens. En toch blijft ze hopen dat die school er komt om controle te krijgen over haar eigen lichaam en geest. Zodat de tijd weer in beweging komt.