Maar Dat Mag Je Niet Zeggen: De Nieuwe Generatie Radicaal- en Extreemrechts in Nederland - Nikki Sterkenburg (2021)

Dit is de journalistieke versie van het proefschrift. Jammer, want ik heb dat proefschrift ook eens bekeken en deels doorgelezen en dat was stukken beter.
Dit boek bestaat vooral uit beschrijvingen van personen en veel citaten van hen, meer human interest dan wetenschap. En dat vind ik zelf niet zo bijzonder, althans niet een boek lang. Deels is dat nodig, want Sterkenburg onderzoekt de mensen achter dat rechts-extremisme, maar ze schrijft het allemaal vrij droog en saai op. Op die enkele momentjes dat ze wetenschap bedrijft, de soorten aanhangers in groepen uitsplits en daar wat over zegt is ze veel boeiender. Haar proefschrift bestaat vooral daaruit, in dit boek is het meer behang maar meer dan dat niet. 2,5*

Waar verwijst 'Dat mag je niet zeggen' naar mjk87? Is dat iets wat in die kringen gezegd wordt, of is het iets wat Sterkenburg heeft ervaren door hier onderzoek naar te doen?

Naar ik meen dat eerste. Ze noemt ergens enkele van die typische zinnen, maar weet niet meer of specifiek deze erbij hoort. Dat tweede sowieso niet.

Op mijn werk is het een zin die vaak geroepen wordt nadat er heel racistische of anderszins discriminerende dingen gezegd worden.

Vermoedelijk ook door mensen die vinden dat 'we' hier in een dictatuur leven en 'we' hier niets mogen zeggen...

Vrij oppervlakkig verslag, of eigenlijk samenvattingen van interviews die ze in de loop der tijd heeft gedaan. De meeste geïnterviewden zeggen niet zo erg veel interessants en de groepen zelf zijn meestal marginaal, als in een kern van enkele tientallen die dan ook weer snel verplinteren.

De analyse blijft eigenlijk bij het onderscheiden van een paar soorten rechtsextremisten, waar ze soms op terugkomt. Verder vind ik dat ze zichzelf te veel in haar verhaal zet. Dat ze zwanger was en lastig weg kon komen bij een sinterklaasoptocht zal me een worst wezen. Ik vind haar (zoals ze zichzelf beschrijft) een erg onprettig persoon. Zelfingenomen en telkens over haar journalistieke moraal.

Dieptepunt in deze zin is een stagiair die blijkbaar bij Erkenbrand zit die ze eens even goed toe spreekt, terwijl mij nergens duidelijk wordt waarom dat precies nodig is. Geeft mij de indruk van iemand die een erg neerbuigende houding heeft tegenover de groep die ze onderzoekt.

Ze schrijft ook niet bijster spannend. Meeste pagina's zijn gesprekken met rechts-extremisten die niet verrassend zeggen. Het deel Erkenbrand (laatste) is nog wel het meest interessant maar volgens mij heeft ze niet goed opgelet over wat er rond 2016 in Amerika gebeurde, want ze lijkt verbaasd over dit type 'intellectuele' nazi's.

Dus ja, misschien dat haar proefstuk wel heel interessante conclusies trekt over dit soort groepen maar ik lees ze in dit verslag niet terug. Voelt een beetje makkelijk: gewoon opschrijven wat je zoals gezien en gehoord hebt en je schrijft zo een boek vol.

Inderdaad weinig analyse van wat extreemrechts inhoudt, eerder een inzage in de beleving van extreemrechtse activisten, wat ik overigens best wel interessant vond om te lezen. Zoals bij veel mensen die gevoelig zijn voor wat voor extremisme dan ook blijken ze vrij vaak niet uit ‘happy homes’ te komen, of zijn ze vaak niet al te gelukkig op sociaal gebied.