menu

The Problems of Philosophy - Bertrand Russell (1912)

Alternatieve titel: Problemen der Filosofie

mijn stem
geen stemmen

Engels
Ideeƫnliteratuur

250 pagina's
Eerste druk: Williams and Norgate, Londen (Verenigd Koninkrijk)

Het uitgangspunt van dit filosofisch onderzoek is de vraag of er enige vorm van de kennis mogelijk is in de wereld welke zo zeker is dat niemand eraan zou twijfelen. Filosofie heeft vanaf haar begin de ambitie gehad om kritische antwoorden te formuleren op dit soort uiteindelijkheidsvragen. Dit soort specifieke vragen vraagt eerst om een analyse van hoe en waar ze vandaan komen, om dan in een tweede stap de vooronderstellingen en concepten waarop ze gebaseerd zijn te benaderen. Betrand Russell zal beargumenteren dat dit soort vragen onbeantwoordbaar zijn en zal bijgevolg het doel van filosofie trachten te herformuleren. Wat volgt is een uiteenzetting over de epistemologische mogelijkheidsvoorwaarden voor kennis.

zoeken in:
Dardan
Gerucht uit de filosofische wandelgangen: "het enige echte probleem uit de filosofie is dat niemand in het geheel genomen weet waarover het gaat..." -

Maar hoe ben je zelfs tot die flauwe mop (eerste vaststelling) gekomen en op welke wijze achterhaalde je of er iets aan beantwoordt? Wie nog steeds denkt dat alles toch relatief is, heeft nog niet door dat ook die stelling noodzakelijkerwijs relatief is, waardoor ook dat eenvoudig lijkende uitgangspunt rijp is voor de prullenmand. De kernvraag die Russell zich opnieuw stelt - misschien wel de oudste vraag uit de geschiedenis van de wijsbegeerte - is op het eerste zicht ontstellend eenvoudig: "is er enige kennis in de wereld die zo zeker is waardoor geen enkel redelijk persoon eraan zou twijfelen?". De wat-vraag naar kennis wordt, met eerbied voor de traditie (o.a. Plato, Descartes, Hegel en Kant), echter lichtjes anders benaderd: als ik iets denk te weten, wat zijn dan valabele fundamenten daarvoor en hoe weet je - of het zelfs noodzakelijk is - dat er iets tegenover staat? Allemaal vragen - heel weinig "antwoorden", waardoor het ook niet bepaald gemakkelijk is om te stellen waarover dit werk gaat. De strategie van het ELZA-lezen, het enkel doornemen van de eerste en laatste zin(nen) van een alinea's, laat toe om snel de kernelementen uit een tekst te halen. Bij dit boek zou je de eerste en laatste alinea kunnen lezen - wat daartussen wordt beschreven is ronduit fascinerend, maar of het in de eerste plaats over iets gaat, zou je - al dan niet terecht - kunnen betwijfelen.

Kleine pseudo-spoiler: het handelt over de problematiek van de problemen. Daarmee is meteen veel en eigenlijk niets gezegd.

Zelf heb ik hier ontzettend veel leesplezier aan beleefd. Zoals met de meeste filosofische werken: ga je hier en daar akkoord en volgt er een aangenaam gevoel van (zelf)herkenning, snap je er op een bepaald moment geen jota van (en doe je alsof je het nooit gelezen hebt), krijg je oprechte bedenkingen bij wat er staat gevolgd door de vraag hoe je in deze situatie verzeild bent geraakt, kom je tot nieuwe inzichten voor zover je denkt te begrijpen wat er staat en weet je dat je hier later - evenals de auteur zelf - op een andere manier naar zult kijken. Met name het laatste hoofdstuk dat de waarde van filosofie onder de loep neemt - want wie zijn eigen kritisch onderzoek zelf niet aan enige vorm van kritiek onderwerpt... - was een absoluut leesgenot. Hoe serieus Russell zijn onderwerp ook lijkt te benaderen, des te respectabeler is zijn bescheiden attitude - zoals elke grote denker probeert hij je te overtuigen dat hij het een klein beetje beter weet, maar de nuchtere benadering maakt het verschil. Heel dit werk is doordrongen van een "Just it giving a shot"-attitude, waardoor hij nogmaals onderstreept dat wijsbegeerte een inherent onvoltooid proces is.

Voorzien van een vleugje humor (wie had ooit gedacht dat een voorbeeld waarin een kip voorkomt grappig kon zijn?), is dit een ijzersterk inleidend werk dat op een fantastische manier het fundament van de filosofische activiteit raakt - die ver van wereldvreemd is, zoniet het tegendeel. Na ruim twee millennia contemplatie over (meta)-uiteindelijkheidsvragen zijn we dan toch ergens geraakt - al is het maar die twee alinea's die ik hiervoor bedoelde (of dit hele boek), het kon allemaal veel erger...

Voordat ik de filosofie-politie op me afkrijg: de laatste zin hierboven is vanzelfsprekend ironisch bedoeld.

Gast
geplaatst: vandaag om 10:43 uur

geplaatst: vandaag om 10:43 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.