De Vierde Man - Gerard Reve (1981)

Dit boek werd geweigerd door de CPNB (Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek; de organisator van de Boekenweek) als boekenweek-geschenk 1981.
Er stonden te veel expliciete sex-scenes in beschreven.

Aardig boek, soms irritant omdat het te lang blijft hangen in een moment.
3,5

Schitterend werk.
Reve op zijn best in een thriller!

Aanrader. Vooral ook voor mensen die een kort boek willen lezen is dit uiterst geschikt als je van Reve houdt.

Bijzonder aardig werk, waaruit blijkt dat Reve diverse genres tot een integrerend geheel weet te smelten. De passages zijn veelal humoristisch, maar op nou te zeggen dat Reve hier ''op zijn best'' is, neen. Waar ''De Avonden'' een zeer scherp, humoristisch en ook ontroerend beeld schets van een egocentrische en eenzame jongeman, is ''De Vierde Man'' een bijeenraapsel van Reve's obsessies, die gewoonweg niet interessant zijn om een geheel boek mee te vullen. De schrijver verzandt dan ook te vaak in gemijmer, dat al snel begint te vervelen. Dit haalt de gehele spanning uit het boek. Wel weer kan ik de ietwat surrealistische / vervreemdende sfeer van het boek waarderen, die zou kunnen suggeren dat het geheel slechts verbeelding van de schrijver is geweest.

Toch 3,5*

Ook verfilmd. De film legt de nadruk op de plot, die in het boek veel minder belangrijk is. Het centrale thema van het boek is verlangen.
Zeker geen slecht verhaal van Reve. Destijds geheel ten onrechte geweigerd als boekenweekgeschenk.

Wederom een vooral stilistisch heel goed boek van Reve.
Het verhaal is niet bijster goed maar doet eigenlijk amper ter zake.
Het is weer Reves meesterlijke verhaalstijl die je inpalmt en die er voor zorgt dat je jezelf na het lezen afvraagt wat er ook weer allemaal gebeurt moet zijn wil het boek 178 pagina's lang zijn.

3.5*

Lekker wegleesboek, vooral ook door het aantal pagina`s. Wellicht geweigerd als boekenweekgeschenk door de man tot man-relaties en de daaruitvloeiende sexscenes die in alle geuren en kleuren verteld worden. Ik heb er geen moeite mee, maar wellicht was het toen nog te vroeg om zulke verhalen uit te geven in die tijd...
Ik heb zovaak moeten lachen om de beschrijvingen van de uittingen van Reve, lekker kort dor de bocht, maar o zo herkenaar voor iedereen, deze gedactes heeft iedereen in zijn of haar hoofd...
Lekker lezen, absoluut geen weggegooide tijd.

Het oeuvre van Reve begin ik inmiddels te kennen als één van variatie op variatie. Dat bedoel ik niet negatief, want ik ervaar het vooral als een verbreding van het idioom dat zo typerend is voor Reve. De Vierde Man is hierin vrij opmerkelijk, met een uitgesponnen romance tussen Gerard en een vrouw (alvorens uiteraard toch overgeschakeld wordt op een ‘zacht, lief, teder jongensdier’, met wie de dag niet door te komen valt ‘tenzij ik hem iedere drie kwartier voor een volgende rit pakte’). Dit verpakt in een mysterie en een quasi-ingenieuze structuur, met gebruikmaking van opvallend veel beeldtaal, wat allemaal juist door de ironie weer zo typisch Reve wordt. Gebleven zijn de talloze puntgaaf geformuleerde passages die je ze direct doet overlezen.

Als ik bovenstaande reacties lees, krijg ik toch sterk het gevoel dat ik iets essentieels mis; vond het niet echt soepel geschreven, veel oeverloze herhaling, net niet prettig lopende zinnen, en daarnaast vind ik het 'verhaal' allerminst overtuigend/interessant. Snap wel dat Reve hiermee ook een knipoog geeft naar serieuze romans, en zijn eigen imago (vooral duidelijk te zien in het slot) maar op zichzelf is nog niet genoeg.

Is dit de enige thriller die Reve geschreven heeft?

Is dit een thriller? Misschien was dat de essentie die ik miste.

Volgens mij is het geen thriller. De film focust op de thriller-aspecten, in het boek gaat het veel meer over lust.

Laten we het er op houden dat het een spannend boek is.

Niet bepaald een thriller en ook niet spannend. Hier en daar wat spannende elementen maar de nadruk ligt op de schrijfstijl en het beschrijvende van alle situaties. Las lekker weg, maar de spannende momenten zijn eerder de momenten dat de hoofdpersoon (ogenschijnlijk Reve zelf) zich bezighoudt met het zoeken van mannelijke (seks)partners. Ook moet je niet te bang zijn voor wat (homo)erotische beschrijvende scenes

Thriller? Wat? Welnee! Juist de gortdroge humoristische kant van Reve wordt mijns inziens in dit boek aan de dag gelegd. Je moet dit boek lezen alsof Reve aan jou dit boek zelf voorleest als een modern audioboek. Met "De Avonden" heb ik niet zoveel op. Waar dit boek bol van staat zijn spitsvondige zinnen. Ik ben eerlijk gezegd ook wel enigszins homofoob aangelegd tegen beter weten in, maar dit boek poogt nimmer je naar de "andere/verkeerde kant" te lokken met een inhalend wijsvingertje. Ik trachtte me juist meer en meer een beeld te vormen bij de dame (zijn konijntje) die hij zogenaamd het hof maakte. Had totaal ook niet Renee Soutendijk in gedachte (zij figureerde als vrouwelijke hoofdrol in de verfilming van dit boek.) Ik weet eigenlijk ook niet goed welke Nederlandse actrice het meisje, welke tijdens het lezen van dit boek door mijn fantasie in mijn derde oog geprojecteerd werd, deze rol wel naar believen en kundigheid zou kunnen invullen op het grote doek. Ben wel benieuwd wie jullie die rol vandaag de dag zouden toebedelen (Alles behalve Carice van Houten natuurlijk, want wat een hoerige aansteller is met name die vrouw toch.). De vraag is dus wie Gerard Reve, indien hij een cutourier was, zijn Muze zou zijn, me dunkt. Voor Fransie Molenaar was het Irene van de Laar... In mijn gedachten was het een veel meer fragiel, delicater meisje...van gestalte, niet van persoonlijkheid. En ook zeker niet blond...van gestalte....niet van persoonlijkheid.
Eigenlijk heeft het meisje in dit boek geen persoonlijkheid anders dan die Reve haar toekent waar het hem blieft en uitkomt. Maar ik zal er wel weer net zo naast zitten als met die weddenschap met Claudia de Breij dat ze Herman van Veen zijn Louis Davidsring niet zou kunnen ontfutselen net als Theo Maassen die beker aan het PSV stadion. Wat zijn Nederlandse Bn-ers toch eigenlijk zwakzinnige doelwitten.

Als goed katholiek wilde ik wel eens iets van Reve lezen. De Avonden las ik te lang geleden om daar nog iets zinnigs over te zeggen. Toen vond ik het maar een mat boek, weet ik nog. Als ik het nu zou lezen echter zou ik het ongetwijfeld heel anders ervaren. De Vierde Man dus. Ik had gehoopt op veel Bijbelse symboliek, zoals dat ook veelvuldig voorkomt in de verfilming, maar dat viel zwaar tegen. Nauwelijks, eigenlijk. Wat dat betreft spreekt de film van Paul Verhoeven mij meer aan, die een uitvergroting, een karikatuur is van dit in mijn ogen toch wat oppervlakkige boek. Ik til er echter niet te zwaar aan. Het verhaal roept niettemin een licht surrealistische sfeer op, de verwijzing naar Hitchcocks Dial M For Murder is misschien iets te opzichtig maar vond ik wel oke. Dat gedoe met die geheimzinnige sleutel deed mij denken aan het sprookje Blauwbaard.

Reviaanse flauwekul is doorgaans best aan mij besteed, maar hier schiet Reve zijn doel ermee voorbij. Reve laat bij vlagen zien de kunst van de mystieke thrillerschrijverij toch behoorlijk onder de knie te hebben, maar de spanningsboog wordt aardig aan banden gelegd door het eindeloze ironische geblaat waar Reve normaliter zo'n superieure meesterschap over bezit. Het is een herhaling van zetten, met de gebruikelijke ingrediënten, gelardeerd door een mystiek spanningselementje. Dat Reve in het laatste hoofdstuk de draak steek met zijn flinterdunne verhaallijn, kan ik natuurlijk wel weer met een brede grijns wegdragen. Misschien had hij evidenter voor de weg van de parodie op de thriller moet kiezen, nu lijkt het alsof hij constant op twee gedachten hinkt.

Ook Christine als femme fatale had wel geprononceerder uitgemeten mogen worden, nu is het slechts een eendimensionale pion in Reves rêverieën. Daarbij kan ik me niet onttrekken aan de mogelijke tegenwerping dat dit nu precies de bedoeling is, echter heb ik als lezer ook mijn voorkeuren. Wel behoorlijk bizar dat dit werkje vooral bekend is geworden vanwege zijn vermeende overdaad aan homoseksuele handelingen. Slechts eenmaal wordt daadwerkelijk een 'manlijk vossehol' beklommen. Nogal benepen om dan weer met zijn allen over dit bijverschijnsel te tuimelen en lekker oer-Hollands onze moreel-superieure verontwaardigheid te acteren.