Ernest Hemingway Is Gecanceld - Henk van Straten (2020)

De VPRO boekentips leveren regelmatig boeken op die mij goed bevallen.
Dit boek wordt ook getipt en mijn nieuwsgierigheid is gewekt. Gereserveerd bij de biep, zal volgende week wel klaar staan vermoed ik. Nu al zin in!

Boekentips - Gids 51 - VPRO Gids - vprogids.nl

Ik kan de naam van Ernest Hemingway niet horen of lezen zonder aan Ween te denken.
Ernest Hemingway would always be there for me, but Ernest Hemingway is dead now.
Ween - Don't Laugh (I Love You) - YouTube - m.youtube.com

De naamloze intellectuele hoofdpersoon heeft een identiteitscrisis. Zijn vrouw, die eigenlijk vooral commentaar op hem had en altijd zijn zwakke punten benadrukte, is bij hem weg, toch mist hij haar.
Het contact met zijn zoon is op zich prima, maar doordat de hoofdpersoon nogal met zichzelf overhoop ligt leidt dat nog wel eens tot pijnlijke situaties.

Langzaam maar zeker loopt er meer zaken in zijn leven in het honderd, gezeik op zijn werk, gedoe over een kortstondige affaire met een 18 jarige kort na zijn scheiding, nare mensen om hem heen, en dat alles in een maatschappij vol verkrampte en doorgeslagen politieke correctheid aan de ene kant en wappie paranoïa en extreem rechtse fanaten aan de andere kant.

De onzekere intellectueel wordt op sleeptouw genomen door een dakdekker en zijn zoon, de vader een volkse man bij wie de dingen wel vanzelf lijken te gaan omdat hij een no nonsens man is. De hond waar de hoofdpersoon niet mee uit de voeten kan luistert bijvoorbeeld wel direct naar de dakdekker, niet bevorderlijk voor de zich toch al niet zo jofel voelende hoofdpersoon.
Anyway, na de openingszin weet je al dat het uit de hand gaat lopen.

Henk van Straten heeft een grimmig en soms ook grappig boek over de idiotie van de huidige maatschappij geschreven (of zoals zijn vriend Theo Maassen zegt: De tijdgeest bij de strot gepakt), hij laat personages ook interessante theorieën ontvouwen (van Straten noemt achter in het boek ook de bronnen, een essay, artikelen uit de Groene Amsterdammer, die hij hiervoor bewerkt heeft) over de hedendaagse waanzin en over andere zaken in de huidige maatschappij.

Dit boek gaat ook over zelfdestructie, angsten, depressies en het (gevoel) buiten de maatschappij te staan. Met Ernest Hemingway als dankbaar onderwerp inderdaad, die op een dag zijn favoriete jachtgeweer nam en... Nou ja, dat verhaal is bekend.

Maar vooral met het personage Semmie, los (of soms wat vaster) gebaseerd op een vriend en ex bandgenoot van Henk van Straten, Selim Lemouchi. Die maakte op zijn 33ste een eind aan zijn leven, een vrije geest die vastgelopen was in depressies en zijn eigen moment van sterven wilde kiezen. Tevens een obscure bekendheid in de wereld van de Metalscene, satanist en iemand die, in tegenstelling tot de hoofdpersoon in het boek, wel volledig zijn eigen pad volgde. Een eerbetoon aan een vriend en diens eigenzinnige levensweg die vroeg eindigde, omdat hij er voor koos om zelf te bepalen hoe en wanneer het zou eindigen. Ik ben geen metalhead maar luister wel allerlei verschillende soorten harde muziek, dus had ook wel eens van deze zeer bijzondere persoon gehoord. IK was wel verrast hem in dit boek tegen te komen en ook wel verrast dat Henk van Straten bij hem in een band had gezeten. Nou was dit ook het eerste (maar niet het laatste) boek wat ik van Henk van Straten las en kende ik hem verder niet dan dat ik gelezen had dat ie (ook) journalist is.

Een ander boek dan ik verwacht had, maar wel het bijzondere boek wat ik verwacht had.

Voordat ik aan dit boek begon kende ik Henk van Straten enkel van een aantal columns en een incidenteel televisie optreden. Zijn opmerkelijke uiterlijk, en dat hij een generatiegenoot van mij is, maakte dat ik zijn werk graag wilde lezen.

Als kennismaking heb ik gekozen voor zijn meest recente roman, waarin, de fantastische openingszin gelijk opvalt. Wat er hierna nog komt maakt eigenlijk niet meer uit want Henk geeft gelijk vol gas met deze hilarische maar ook heerlijk cynische openingszin.

Het verhaal wat zich daarna ontvouwt is dat van cynische maar onzekere intellectueel die de verbinding met zichzelf en vooral de buitenwereld nogal kwijt is. Dit uitgangspunt zorgt voor een vlot leesbaar boek dat doordrenkt is met een pijnlijke en herkenbare momenten.

Henk van Straten legt meerdere malen de vinger op zere plek als het gaat om de actualiteit. De slachtoffercultuur moet het ontgelden en ook is er stevige kritiek op het censureren van kunst in de breedste zin van het woord.

De schrijfstijl is weergaloos en je valt als lezer van de ene verbazing in de andere. Voor mij was het bij vlagen een bijzonder herkenbare leeservaring. Elk pijnlijk moment was invoelbaar maar vaak ook enorm grappig.

Hoogtepunt waren de hoofdstukken die gewijd werden aan Selim Lemouchi. Dit waren de momenten dat de roman even tot rust kwam en er lucht was om bij te komen van alle pijnlijkheden. Hoewel Van Straten aangeeft dat hij veel gefictionaliseerd heeft, voel je wel dat de dood van Lemouchi hem erg aan het hart gaat. Vooral het hoofdstuk over de laatste tentoonstelling was daarom een van de hoogtepunten van het boek.

In contrast met alle oprechtheid voelde een aantal hoofdstukken nogal geforceerd. Van Straten wil een maatschappelijke en vooral actuele roman schrijven. Hij slaagt daar volmondig in maar het gaat ten koste van de authenticiteit. Tegen het einde dwaalt de roman nogal af en een aantal personages ontstijgen nergens het niveau van een karikatuur. Daardoor verliest de roman aan zeggingskracht.

Neemt niet weg dat Van Straten een scherpe pen heeft en een heerlijk vlotte schrijfstijl waardoor je hem een aantal missers gerust wil vergeven.

Alles bij elkaar heb ik genoten van deze kennismaking met Van Straten en had ik hem graag de hoogste score gegeven. Alleen neemt hij naar mijn smaak net iets teveel hooi op zijn vork. Er zullen vast lezers zijn die dit anders ervaren want spraakmakend is deze roman zeker.

Goed.