menu

Tierra de Mujeres: Una Mirada Íntima y Familiar al Mundo Rural - María Sánchez (2019)

mijn stem
4,25 (2)
2 stemmen

Spaans
Autobiografisch / Natuur

185 pagina's
Eerste druk: Seix Barral, Barcelona (Spanje)

‘Land van Vrouwen: Een Intieme en Vertrouwde Blik op de Wereld van het Platteland’ is een essay van María Sánchez: de dochter en kleindochter van veeartsen, de laatste van verschillende generaties die al jarenlang een binding hebben met land en dieren, maar de eerste vrouw in haar familie die zich inzet in een traditioneel door mannen uitgeoefend beroep. In haar dagelijkse praktijk als veearts rijdt zij door Spanje in een busje en ontwijkt ze zo de blikken in een overwegend mannelijke omgeving, zoals die van het platteland. In dit essay wil de schrijfster de woordvoerster zijn van, en de ruimte geven aan, alle zwijgende vrouwen in de Spaanse velden, aan iedereen die een opleiding en onafhankelijkheid moest opgeven om het land met hun handen te bewerken en voor hun families te zorgen. Haar essay is gebaseerd op familieverhalen, op reflecties op wetenschap en literatuur als gevolg van haar lezingen en op enkele van de conflicten die de landelijke omgeving in Spanje teisteren: de ontvolking, het vergeten van een deel van de bevolking, de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen, de niet-naleving van beleid, of nog de milieu- en arbeidsomstandigheden op het platteland. ‘Tierra de Mujeres’ (“Land van Vrouwen’) wil een leemte opvullen in het debat over feminisme en landelijke literatuur en ook een realistische kijk bieden op het leven op het platteland, ver weg van de ansichtkaarten vanuit de grote steden, en wil verder het gevaar onderstrepen om voor altijd kennis te verliezen die tot nu toe van generatie op generatie is doorgegeven.

zoeken in:
avatar van Sol1
4,5
Sol1 (moderator)
Het originele werk is in Spanje al een aantal malen herdrukt; er zijn in elk geval een Duitse en een Franse vertaling beschikbaar. De foto op de voorkant, niet de schrijfster, lijkt wat rolbevestigend, lijkt minder aan te sluiten bij de inhoud van het boek. Voor María Sánchez heeft die foto echter een speciale betekenis.

María Sánchez verdeelt haar boek in drie stukken, die elk in hoofdstukken zijn verdeeld, met een klein slothoofdstuk over de foto op de voorkant.

Op een paar punten kom ik in aparte berichtjes terug, omdat het anders wel een erg lang verhaal wordt zo.

In de introductie ‘Een Onzichtbaar Verhaal’ houdt ze een filosofische beschouwing over portretfotografie, stelt ze de hedendaagse fotografie tegenover die uit het verleden. Voor haar waren de personen op de ingelijste portretten aan de muren van de beide grootouderlijke huizen familieleden, die samenwoonden met de nog levenden; familieleden, die de nog levenden aanschouwden. Met de huidige technologie, resteren lege lijsten.

Vandaar uit ontstaat haar bezorgdheid zelf te leven, zonder te weten wie de personen uit haar familie zijn die haar voorafgingen: ‘dat wat niet wordt benoemd, bestaat niet’ (of heeft niet bestaan). Van sommige familieleden zijn inderdaad niet of nauwelijks zaken meer bekend.

Haar schrijven is niet alleen een poging die leemte op te vullen, maar ook een stem te geven aan degenen die vandaag nog op het platteland werkzaam zijn; in de schaduw, zonder iemand die hun verhaal vertelt.

In een eerste deel zonder titel geeft ze aan hoe haar familie altijd al verbonden is geweest aan het land en aan de dieren, aan de extensieve beweiding. Ze is zelf een vrouw van de derde generatie: haar grootvader was veearts, haar vader was veearts, zijzelf heeft nu ook dit beroep gekozen. In haar puberteit waren de vrouwen van het huis onzichtbaar in de schaduw van broer, vader, man of zelfs kinderen.

Er moest enige tijd overheen gaan voordat ze zich afvroeg wie hen een stem zou moeten geven. Voordat een combinatie van boosheid en schuldgevoelens ontstond: waarom hebben de vrouwen geen prominente plaats in haar leven gespeeld en wilde zij niet zoals hen zijn? Haar verhaal wil die vrouwen benoemen, om ze te kunnen laten bestaan.

De schrijfster werkt in twee milieus, het landelijke en het culturele, die ze met elkaar in overeenstemming probeert te brengen. Het platteland in Spanje blijft een grote onbekende, wordt plat en idyllisch weergegeven op ansichtkaarten. De werkelijkheid is ver verwijderd van het sentimentalisme en de nostalgie van de media, dat een gevoel van onmacht oproept. De wereld waarin zij evolueert en werkt, wordt niet door die media vertegenwoordigd. In de grootste steden worden de beslissingen genomen, zij dicteren de normen, bepalen het ritme. Plattelandsvrouwen worden twee keer gediscrimineerd, geïgnoreerd: eerst door hun geslacht, vervolgens door de plaats waar zij wonen en werken.

In haar boek beschrijft zij op een interessante manier een aantal rituelen en gewoonten, die zij vervolgens als metafoor inpast in haar eigen verhalen over het platteland, haar familie en haarzelf.

María Sanchez is een duidelijke voorstander van de extensieve veeteelt, van ecologisch verantwoorde omgang met het land en benoemt een aantal organisaties op dat punt.

Daarnaast geeft zij verhandelingen over de positie en het belang van taal en kennis van het platteland.
Er worden ook literaire verbanden gelegd tussen het werk van diverse andere auteurs en de opvattingen van María Sánchez.

In een tweede, eveneens ongetitelde, deel van haar boek behandelt zij de drie vrouwen met wie ze zich het meest verwant voelt: de achter-achtergrootmoeder van haar vaderskant, de grootmoeder van haar moederskant en haar eigen moeder.

Met de (auto)biografieën en de onderlinge relaties van de vrouwen, komen ook hier een hele reeks facetten van het Spaanse platteland langs.

Opnieuw ontstaat daardoor een grondige indruk van dat platteland en haar gebruiken.

Ze beschrijft hier verder de problemen, de druk van de verwachtingen, die ze zelf op de universiteit ondervond, in haar positie als (klein)dochter van twee andere veeartsen. Hoewel ze van haar eigen vader nooit les heeft gehad, was die wel professor aan dezelfde universiteit: geen van beiden wilde met de ander in verband worden gebracht. Hoewel ze later naar elkaar toe zijn gegroeid, vond hij haar gedichten flauwekul en tijdverlies en diende ze zich naar zijn mening slechts op haar studie te concentreren.

Ergens in haar boek geeft zij zelf al aan dat het onmogelijk is om binnen het bereik van één boek het hele (Spaanse) platteland te duiden. Door alle informatie die desondanks meekomt en haar duidelijke liefde voor haar onderwerpen, ontstaat toch een vrij rijk beeld daarvan.

Bovendien is een deel van haar betoog zonder meer toepasbaar op het platteland en de verhouding tussen stad en platteland elders, wat het boek wat mij betreft extra leesbaar en een nogal aangename en interessante ervaring maakt.

Een beperkt nadeel is wellicht dat het boek weinig gericht is op haar feitelijke activiteiten als veearts, dat is nu eenmaal niet de opzet, maar dat 'gebrek' vormt voor mij geen probleem.

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
Sol1 schreef:
er zijn in elk geval een Duitse en een Franse vertaling beschikbaar.


Ik heb nu dus een probleem

avatar van Sol1
4,5
Sol1 (moderator)
psyche,
Je hebt een paar talen om uit te kiezen.
De Duitse vertaling staat voor het najaar van 2021 gepland bij Blessing Verlag.
In het voorjaar van 2022 staat een Engelse vertaling gepland bij University Trinity Press.
De Franse vertaling van Payot & Rivages dateert uit 2020.

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
Sol1 schreef:

In het voorjaar van 2022 staat een Engelse vertaling gepland bij University Trinity Press.


Ha, goed nieuws! Dat wordt even wachten op de voor mij beste optie, dankjewel Sol1

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
Stilte is een luxe die we ons niet kunnen veroorloven

Auteur María Sánchez citeert met deze zin een andere vrouw: Chimamanda Ngozi Adichie. Sánchez is het roerend mee haar eens. Dat blijkt ook uit haar boek ‘Land of Women’. Literatuur hoeft volgens veearts en auteur Sánchez de plattelandsvrouwen niet te redden, ze hebben literatuur nodig om voor hen te spreken. Vooral voor hen die een stem hebben maar denken het niet waard te zijn gehoord te worden.

Wat als veeteelt en landbouw in ons denken niet meetellen? Wat betekent dat voor de vrouwen die er wonen? Deze zijn dubbel gediscrimineerd, stelt Sánchez; vanwege hun sekse, eveneens om waar ze wonen en werken. Buiten de gebieden is men er niet mee bezig, worden geen vragen gesteld.
En dat in een tijd waar we gehypnotiseerd zijn door ‘eco’ en ‘organisch’. Alsof alles wat groot en nieuw(s) is in de stad gebeurd.
Er is niet éen type plattelandsvrouw, er zijn er velen; het is niet zo dat zij niets te zeggen hebben, er zijn veel ideeën

De stem waarmee María Sánchez schrijft, is toegankelijk, precies en duidelijk. Volgens de noot van de Engelse vertaler heeft het niet het ‘gepolijste’ zoals gebruikelijk in Spaanse non-fictie.
Voor mij als lezer is het niet vanzelfsprekend om in een andere taal te lezen, een vertaling van een vertaling nog wel en anders dus dan Nederlands. Het is daarom enerzijds fijn dat Sánchez zo toegankelijk schrijft, anderzijds is het niet vreemd dat ik me al lezend blijf realiseren hoe belangrijk nuances in taal zijn en het verschil kunnen maken. Sánchez schrijft in deze zin eveneens over het verschil in gebruik van het Spaans op het land of in de stad, hoe landelijke Spaanse woorden verdwijnen. Hoe belangrijk het ‘verstaan’ van de landelijke taal is wordt duidelijk wanneer Sánchez bijvoorbeeld over haar grootmoeder schrijft, wiens scholing bestond uit vier dagen op een school voor ongeletterden. Na deze vier dagen was zij thuis nodig voor het werk dat gedaan moest worden.
Dat is nog niet zo lang geleden, Sánchez zelf is begin dertig. Hoewel zij als eerste vrouw in haar familie als veearts werkt, zijn veel jonge mensen vertrokken op zoek naar een andere, betere toekomst in de stad.
Net zoals Sánchez niet wil dat de stem van de vrouwen verloren gaat, wil zij dat dit niet gebeurt met de taal van het land.

Sol1 heeft al veel over de inhoud van dit boek geschreven, wat kan ik nog toevoegen? Om te beginnen nodigt het werk van Sánchez uit tot (zelf)reflectie. Ook al wil zij met name de stem van de vrouwen op het Spaanse platteland laten horen, waarbij het belangrijk is dat dit gebeurt door iemand die is opgegroeid en werkt in deze omgeving, zoals zij zelf; toch zijn er paralellen te trekken naar de wereld buiten Spanje. De thema’s in ‘Land van vrouwen’ zijn universeel en actueel: onder andere ecologie, feminisme, de positie van mannen en vrouwen in veeteelt, akkerbouw of visserij. Misbruik van op het land werkende migranten.
Ik nam eens een kijkje op de site van het CBS, de cijfers komen overeen met die van Sánchez. Met zicht op de Spaanse vissersbootjes, de olijfbomen op de berg achter mij waar ik pas donkere varkens zag rennen, vroeg ik aan de ontbijttafel aan mijn geliefde: “Hoeveel vrouwen denk jij dat er in Nederland werkzaam zijn op het platteland?” Prompt noemde hij hetzelfde cijfer dat Sánchez voor het eerst hoorde en waarbij ze dacht, dat kan niet kloppen. De woorden van mijn geliefde werden gevolgd door: “Maar het zijn mannenberoepen…”
Dat gaf aanleiding tot praten over onze moeders, over hoe ze werkten, hoe ze het ‘erbij’ deden, naast het huishouden, het zorgen voor de vele te voeden monden. Onze vaders deden weinig tot niets in huis want zij hadden gewerkt. Voor mijn schoonmoeder waren dagen van 6 tot 24 uur aan de orde van de dag.

Hoe kun je trots zijn op je wortels als je enige manier om ermee om te gaan is: vertrekken. Hoe kun je je omgeving waarderen en het als de jouwe beschouwen als je bij geboorte al als minderwaardig bent bestempeld?
Wat ‘Land van de vrouwen’ in Spanje teweeg bracht was dat de (voormalige) inwoners van het land, op zoek gingen en gaan naar hun wortels. Zij spreken erover.
Zoals Sánchez terecht schrijft, het boek is onvolledig. Ik had met Sol1 graag gelezen over haar werk als veearts. Hoe zien de mannen en vrouwen van het land haar? Voor mijzelf zou ik veel meer willen weten over haar Spaanse overgrootmoeders en hun dochters en dochters.
Het liefst zoals in deze roman die mij rond mijn dertigste zoveel bracht.
Via de vertaler begreep ik dat Sánchez inmiddels een vervolg schreef op ‘Land van de vrouwen’: ‘Almáciga’ (‘Nursery’ of ‘Greenhouse’). In dit boek vervolgt Sánchez haar observaties. Zoals zij zich in ‘Land van vrouwen’ afvroeg: waarom heb ik dit nooit gezien lijkt Almáciga’ mij een boek om naar uit te kijken. Want stilte is in dit geval inderdaad een luxe die we ons niet kunnen veroorloven.

avatar van Sol1
4,5
Sol1 (moderator)
psyche schreef:
Via de vertaler begreep ik dat Sánchez inmiddels een vervolg schreef op ‘Land van de vrouwen’: ‘Almáciga’ (‘Nursery’ of ‘Greenhouse’).
Ik zal die er dan wel bijzetten op BoekMeter.

avatar van Donkerwoud
Onlangs las ik 'Dit Verdronken Land' (2021) over vrouwelijke agrariërs tegen een Nederlandse context. Ook intrigerend.

Gast
geplaatst: vandaag om 12:55 uur

geplaatst: vandaag om 12:55 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.