Het Verboden Rijk - J. Slauerhoff (1932)

"Misschien is toch ook de Lusiade alleen gedicht, om in de overtalrijke stofen hier en daar een woord voort te dragen, zoals de lange brede golven enkele planken waaruit een schipbreukeling later een huis aan verre kusten bouwt. Maar niemand heeft ooit die woorden bijeengevonden: de Lusiade is blijven bestaan zoals het klooster: als een rest van roem, en achter de voegen, door de gapingen en spleten ziet men toch niet het liefelijk en smartelijk leven dat daarachter was opgesloten."

Mooi.

Zeker en vast van genoten. Deed mij wat aan Peter Verhelst denken: Slauerhoff beweegt zich erg vrij in zijn epische escapade en schrijft in ijzersterke beelden (vb. de onderwereld die midden in een Chinese stad begint, een zwart gat zomaar in de weg). De structuur was voor mij iets te chaotisch, maar 'Het verboden rijk' is gelukkig toegankelijker dan het nietszeggende 'Schuim en as'. Qua stijl bevat deze roman prachtige zinnen, maar even vaak is Slauerhoffs taal te complex en overdreven bloemrijk. Het archaïsche aspect is wat dat betreft een extra drempel die de lezer moet overwinnen.

Als experiment met tijd en ruimte is de roman zeker het lezen waard. Slauerhoff laat de verbanden tussen de personages niet aan de suggestie over en dat bindt de verschillende verhalen stevig samen. Zijn stereotiepe uitgangspunten geeft Slauerhoff telkens een zekere diepte, waardoor hun spannende lotgevallen beklijven. Alleen het feit dat Slauerhoff soms te wazig omschrijft (je leest en herleest, maar begrijpt nog altijd niet wat je nu eigenlijk voor je zou moeten zien) en de inspanning die de lezer moet doen om bij de les te blijven, verstoren het leesplezier grondig.