Die Fröhliche Wissenschaft. ("La Gaya Scienza") - Friedrich Nietzsche (1882)

Kundera's Ondraaglijke Lichtheid van het Bestaan licht
dit thema wat toe, als ik me niet vergis.

Beter dan dit wordt het niet meer!

Normaal gesproken heb ik niet zoveel met filosofie maar Nietzsche is hierop een uitzondering. In tegenstelling tot veel andere vakgenoten probeert hij niet de wereld in een rationeel spinnenweb van formules te vangen, maar is hierin veel pragmatischer. Hij beschrijft allerlei alledaagse situaties en opvattingen en geeft hierin, vaak op hilarische wijze, zijn visie.

Het aantal onderwerpen varieert van vriendschap tot oorlog en weet mij vrijwel altijd te boeien. Ik weet dat Nietzsche niet bepaald de meest labiele persoon was, dus wellicht dat een andere werk van hem mij minder bekoort. Maar wat betreft "De Vrolijke Wetenschap" komt er een dik cijfer uit. Zeer boeiende literatuur.

4,5*

Ik heb ooit een kort verhaal gelezen van Stephen King, waarin een man komt te overlijden en, aangekomen in het hiernamaals, de keuze krijgt voorgelegd om zijn leven nogmaals te leven. Met dien verstande dat hij geen kennis heeft van zijn afgelopen leven, en alle keuzes die hij maakt zullen exact dezelfde zijn. Kortom, een exacte herhaling. Zou je dit aanbod aannemen?

Ik moet regelmatig aan deze vorm van reïncarnatie denken (door een sterfgeval in de familie afgelopen jaar denk ik nog weleens aan de dood de afgelopen tijd), en nu ik The Joyous Science van Nietzsche heb gelezen weet ik dat dit principe eigenlijk van hem afkomt: het idee dat je je leven in oneindigheid herbeleefd, is dat een marteling of een zege?

Nietzsche komt in dit boek met veel interessante overpeinzingen (en weet het vaak in prachtig proza te vangen), maar ik vind het jammer dat het boek zo fragmentarisch overkomt, daar een idee soms enkele pagina's beslaat maar regelmatig ook slechts enkele regels, en echte diepgang vaak uitblijft. Veel ideeën verdienen het dan ook om wat uitgebreider uitgewerkt te worden, al is het interessant om te zien dat veel van zijn ideeën (zoals 'God is dood') hier zijn oorsprong vonden. Ik verwacht dan ook veel van Beyond Good and Evil en Thus Spoke Zarathustra, waar hij dieper hierop in gaat.

Concepten als 'de eeuwige wederkeer' en 'de dood van God' zijn niet door Nietzsche uitgevonden: de eerste is een oud, stoïcijns concept en het tweede komt uit de christelijke theologie en speelde ook bij bv. Hegel al een hoofdrol. Wat Nietzsche kenmerkt is zijn 'postmodern' hergebruik van oude concepten die een nieuwe betekenis krijgen en zelfs op de kop gezet worden (waarmee hij in zekere zin ook het christendom imiteert die de oude religies 'hergebruikt' en op de kop zet).