Het Behouden Huis - Willem Frederik Hermans (1951)

"Ik ben de tweede wereldoorlog", snauwde Hermans. Zelden zo iemand genadeloos eerlijk weten schrijven over de geestkronkels van het mensbeest. Akkoord, hij trok af en toe met bemodderde laarzen door het letterenland. Akkoord, nuance was hem vreemd. Akkoord, op veel mededogen dienden zijn personages niet te rekenen behalve Paula in Au Pair (alhoewel).

Er heerst verwarring ... de taal is daarvoor verantwoordelijk. Zo wordt hier het hoofdpersonage bij aanvang van het boek quasi verstikt door de talloze "vreemde" talen die over hem gestort worden, terwijl hij vecht voor zijn leven . Wat vermag een mens in zo'n situatie? Vluchten, je terugplooien op jezelf. De realiteit ontkennen, zeg maar.

Het (on)gemeen grappige hier zijn de gruweldaden die het hoofdpersonage doet om zijn onschuld te vrijwaren. En vooral: de knullige manier waarop hij aan het moorden slaat. Geen efficiënte moordmachine, eerder een klungelende, trillende "brave" soldaat .

Maar wat ik me vooral herinner, is het gevoel dat deze novelle met talloos schrijfplezier in elkaar werd geschroefd. Ellende mag best, zolang het maar het nodige plezier gebracht wordt

Niet echt mijn boek. De schrijfstijl vond ik vrij matig en het verhaal, opzich interessant, had naar mijn mening beter uitgewerkt kunnen worden.

2.5*

Lang geleden gelezen voor school (boekenlijst). Het boek is als een soort van samenvatting geschreven. Kort maar krachtig. Het deed mij als lezer wel wat. Chaos, vluchten, wanhoop.....

-3-

Heel redelijk kort verhaal van Hermans. Allereerst is het prettig geschreven. het leest makkelijk weg, en toch heeft Hermans niet de meest makkelijke zinnen. Goed schrijver, maar dat wist ik al na eerder werk van hem.
Inhoudelijk is dit ook een mooi werkje, enkel het einde was mij wat bevreemdend. Misschien is dit de bedoeling, misschien totaal niet, maar het deed wel afbreuk aan de rest van het verhaal. In weinig woorden weet hij daar de gruwelen van de oorlog, van het als soldaat midden in de strijd leven, te beschrijven. Redelijk beeldend en goor haast soms.

Het contrast tussen het begin van het boek (vredig, bij vlagen paradijselijk) en het eind (gruwelijk) weet Hermans - met behulp van prettig leesbare, mooie zinnen - heel aardig uit te werken. Bovendien krijgt de lezer een aangrijpend beeld van hoe soldaten zich in oorlogen staande houden.

Opgenomen in de bundel PARANOIA, een meesterlijk en verontrustend en ontluisterend boek waarin aangenaam vertier ver te zoeken is en provocatie en vervreemding op elke bladzijde op de loer licht.

Voer voor iedereen die in literatuur meer zoekt dan alleen entertainment - en die zowel allegorisch als overdrachtelijk bij de keel gegrepen wil worden.

Schitterend hoe Hermans in zo'n beknopt werkje zoveel naar voren laat komen: de droeve ondergang van het pand, de illusie van het huis als rustpunt in de chaos, de grens tussen goed (de partizanen) en kwaad (de Duitsers) die in de praktijk toch niet zo simpel ligt.

Een boekje dat ik weliswaar binnen één à anderhalf uur uit had gelezen, maar dat me desalniettemin nog wel even bij zal blijven dankzij de mooie stijl en de, soms haast surrealistische, gebeurtenissen en zo voor mij een waardige introductie tot W.F. Hermans vormt.

Tja, het zal wel vloeken in de kerk zijn maar ik vond dit echt niet veel meer dan een doorsnee boekenweekgeschenk. Het spoort mij ook absoluut niet aan om op korte termijn een ander werk van Hermans ter hand te nemen.

Ieder het zijne - maar dan mis je wel juweeltjes als Nooit meer slapen of de veelzijdige bundel Paranoia (waar Het behouden huis onderdeel van uitmaakt.)

Edit: @ centurion81: ik zie aan je persoonlijke top 10 dat je graag 'fantasierijke' boeken leest. Misschien is Hermans' kort verhaal 'Manuscript in een kliniek gevonden' dan iets voor jou (ook te vinden in het mijns insziens zeer sterke Paranoia), of de krankzinnige, volledig losgeslagen roman De God denkbaar denkbaar de God??

'Manuscript in een kliniek gevonden' is naar mijn mening nog een slag beter dan dit korte verhaal. Een wreed en beeldscherp meesterwerkje.

Dank je wel voor je advies, zal het eens bekijken!

De Nederlandse Wikipedia-pagina (Klik HIer) vat deze novelle overzichtelijk samen en op een manier waar ik grotendeels vrede mee heb. Zelf heb ik het pas 1 maal gelezen maar nu ik voorgaande pagina verslonden heb doorzie ik de dubbele bodems die ik in eerste instantie over het hoofd heb gezien, daarmede de weergaloze diepgang, wellicht omdat ik dat van een (Nederlandse) schrijver, en in die tijd, die niet verwacht had...gewoon naïviteit van mijn kant. Deze novelle doet in zijn complexiteit niet onder voor een boek als "Lolita" van Nabokov of "De Vreemdeling" van Albert Camus. Eerst dacht ik nog dat lezers soms fata morgana's zien in boeken, er te veel achter zochten....dit boek echter laat zien dat schrijvers moedwillig dubbele bodems aanleggen en dondersgoed weet hebben (soms de vermoorde onschuld spelen) van die complexe gelaagdheid maar er ongevraagd simpelweg niet over uit de school klappen.

De mus die een "Gulden van Gips" achterliet is misschien wel de meeste frappante zinsnede in dit werk - het is voor tweeërlei uitleg vatbaar. Ik heb er zo mijn eigen gedachten over.

Vooralsnog heb ik in bovenstaande berichten bij de posters niet de (compleet) ingehangen tegenwoordigheid van geest kunnen ontwaren die dit boek tussen de regels door leest op alle fronten - dat is ook bijna onmogelijk door de kwantiteit aan kwaliteit geperst in zo'n fijn geconcentreerd en klein kluwen van woorden - het is net of het boek letterlijk door hen woord voor woord geïnterpreteerd wordt. "ik heb dat boek gelezen omdat ik elk woord gelezen heb dat in het boek stond". Dat is de doodsteek voor de hermeneutiek (het begrijpend lezen van een tekst) en misschien ook wel het symptoom, heden ten dage, van te weinig concentratievermogen bij de steeds meer afgeleide geest (mobieltjes, computers, drukte). Als ze zouden begrijpen hoe knap dit in elkaar gepuzzeld is zouden ze het niet wegzetten, in de "VWO-leeslijst marge" parkeren, als een middelmatig boekenweek-geschenk.....had het maar een boekenweek-geschenk geweest.

Het is een existentialistisch spiegelhuis op en top, want een boek is pas echt goed als je het door een onwetende laat lezen (zonder hem hierbij te wijzen op de gelaagdheid) en deze het nog altijd een degelijk boek vond op het meest oppervlakkige niveau van interpretatie. Een soort van toverbal of m&m die in je hand niet smelt maar als je hem eenmaal proeft op je tong smelt en zich in alle hoedanigheden van de regenboog-humaniora laat kennen. Je moet er gewoon wat meer moeite voor doen dan de gemiddelde Ludlum's.

Mijn eerste kennismaking met een werk van Hermans en ik ben zeer aangenaam verrast. Prachtig grauw verhaal dat bol staat van de metaforen en symboliek. Ik zet meteen een ander boek van Hermans op mijn 'te lezen lijst'.

Persoonlijk vind ik "Onder professoren" zijn beste. Een vrijblijvende tip.