Ourod: Autopsie Culturelle des Monstres en Russie - Annick Morard (2020)

Frans
Historisch / Kunst en Cultuur

302 pagina's
Eerste druk: La Baconnière, Chêne-Bourg (Zwitserland)

Dit essay van de Zwitserse universitair onderzoekster Annick Morard betreft de eerste grote studie van monsters en het monsterlijke in Rusland en onthult daarvan de historische, culturele en literaire bronnen. Het beschrijft afwisselend de termen die de Russen voor ‘hun’ monsters gebruiken, waarvan ‘Ourod’ er één is, de mythen en legendes die de avonturen van de monsters weergeven, de menselijke verbeelding die de visuele contouren van de monsters bepaalt en de gebeurtenissen die zich op hun weg afspelen. Drie belangrijke momenten onthullen de symbolische kracht van monsters in Rusland. In de achttiende eeuw stelde de Kunstkamera, beschouwd als het eerste Russische museum, anatomische monsters ten toon, levend of in potten; naast exotische dieren en wetenschappelijke en technische ontdekkingen. In de negentiende eeuw werden wezens met een lichaamsbouw die als monsterlijk werd beschouwd tentoongesteld op populaire beurzen en op andere plaatsen van amusement, waarmee de stadscultuur van die tijd wordt gemarkeerd. Aan het begin van de twintigste eeuw, met de razendsnelle ontwikkeling van medicijnen en de levenswetenschappen, veranderde de blik op monsters tenslotte opnieuw: het scalpel van chirurgen bood de mogelijkheid om oude monsters te behandelen en nieuwe te maken. De auteur richt zich verder op cruciale jaren in de culturele en sociale geschiedenis van Rusland, namelijk op de eerste circa dertig of meer jaren van de twintigste eeuw, waarin dit monsterlijke verleden opnieuw een diepgaande betekenis krijgt. Welke rol speelden de monsters ten opzichte van de ‘nieuwe man’ en de ‘vrouw van morgen’ op het moment waarop er in Rusland een nieuwe samenleving werd opgebouwd en het verleden werd schoongeveegd? Om deze vraag te beantwoorden, onderzoekt de auteur verschillende teksten van de Russische schrijvers Aleksander Beljajev, Michail Boelgakov, Marietta Schaginjan, Vladimir Majakovski, Michael Osorgin, Andrej Platonov, Andrej Sobol, Aleksander Tsjajanov, Joeri Tynjanov of nog Jevgeni Zamjatin. De extreme diversiteit aan monsters die blijkt uit de literatuur van die tijd, werpt nieuw licht op de complexiteit van de relatie met ‘de Ander’ in het Rusland van zowel gisteren als vandaag.