Tiempos Recios - Mario Vargas Llosa (2019)

Hoe één multinational talloze levens verwoestte - NRC In zijn nieuwe roman geeft de Peruaanse schrijver een gruwelijke periode uit de Midden-Amerikaanse geschiedenis een menselijker gezicht. ***

Mario Vargas Llosa schrijft hier eigenlijk hetzelfde boek als negentien jaar ervoor met Het feest van de bok. Dit keer dan niet over de dictatuur van Trujillo maar over de coupe in Guatemala in de jaren 50. Een coupe die gepland en gesteund werd door de CIA, de Amerikaanse politiek en pers plus uiteraard door United Fruit. Het zou de ontwikkeling van Guatemala decennia lang tegenhouden en een polariserend, negatief effect hebben op de rest van Latijns-Amerika. Behoudens het eerste en laatste hoofdstuk, bedient de verteller zich van een zeer neutrale toon. Ook over de personages wordt geen oordeel uitgesproken. Je ziet ze vanuit verschillende invalshoeken. Een oude bekende is Johnny Abbes García, het hoofd van de veiligheidsdiensten van Trujillo in Het feest van de bok, één van de vele afschuwelijke figuren die Vargas Llosa de vergetelheid niet gunt. Als roman stelt het wat teleur, vergeleken met ander werk van de Nobelprijswinnaar, en ook ontbreekt het aan een climax. De structuur van hoofdstukken die telkens in afwisseling één van de personages volgen, voegt hier niet gek veel toe, behalve een palet bieden van volledigheid. Ik vond Bittere tijden weliswaar gedegen maar een beetje mat. Vooral de geschiedenis zelf wekt de interesse.

PS. Mooie coverafbeelding trouwens, die aansluit bij de Maya cultuur, waarin de slang en de jaguar het hele dierenrijk representeren maar ook staan voor dag en nacht (en daarmee voor dualiteit in algemene zin). De originele schildering is te vinden in het Antropologisch museum van Mexico-stad.