Condities - Thomas Heerma van Voss (2020)

De boeken van Thomas Heerma van Voss kenmerken zich door een gevoel van onvermijdelijkheid. Iets dat niet alleen in de personages zit, maar ook in de taal - nauwkeurig en toch heel natuurlijk - die de verhalen vanzelfsprekend voortstuwt. In Condities is dat niet anders.

Vincent Pek is een man van bescheiden ambities, een schrijver die van de pen kan leven en samenwoont met zijn vriendin. Toch is er genoeg mis; met zijn schrijven, met zijn relatie. Dat leidt tot twee interessante spanningsvelden: enerzijds het kiezen tussen vlakke verhalen die hem nooit uit de marges van de literatuur zullen trekken, en het schrijven van een autobiografisch gedragen verhaal (een genre dat Pek veracht) dat volgens zijn uitgever ongetwijfeld tot succes zal leiden. Anderzijds is Peks leven ontwricht door zijn ziekte, wat uiteraard zijn weerslag heeft op zijn relatie, maar gaandeweg het boek zeker niet de enige factor blijkt. Zo gaat Condities meer over de omgang met een chronische ziekte dan om de ziekte zelf, waarbij niet alleen wordt onderzocht hoe een ziekte een mens kan veranderen, maar ook hoe bepaalde karaktertrekken er juist door worden gevoed.

Condities is als geheel niet te zwaarmoedig, doordat het steeds gemankeerdere heden wordt afgewisseld met het hoopvolle verleden, en enkele kleurrijke personages voor ontspanning zorgen. Een sterk boek.

Ik heb de derde persoon gelezen van Thomas Heerma van Voss en dat was best een goed boek en smaakt ook wel naar meer maar het was zeker ook niet heel verslavend moet ik zeggen. Van Voss is wel een goed schrijver en hij is behoorlijk productief maar in zijn algemeenheid hoor je nooit iets van hem of zijn boeken. Hij zit nooit aan een talkshowtafel of iets dergelijks. Weet iemand waarom dat zo is? Waarom hoor ik wel meerdere keren iets over het seksdagboek van Heleen van Royen. Heel modern boek van een moderne vrouw maar hoor ik nooit iets van van Voss die toch wel probeert om boeiende boeken te schrijven. Het is lang geleden dat ik de derde persoon heb gelezen maar dat boek ging toch wel over eenzaamheid. Iets wat iedereen ervaart op zijn eigen manier. Zou het komen door het onderwerp? Is Thomas misschien heel saai in het echte leven? Kiest hij er zelf voor om niet in de publiciteit te komen? Is het allemaal gewoon puur geluk of je wel of niet bekend wordt? Ik vraag me dit altijd af. Niet zozeer puur voor Thomas maar in zijn algemeenheid. Waarom wordt de een vaker gevraagd dan de ander? Want het heeft direct invloed op verkoop. Je kan het risico niet nemen om de mysterieuze schrijver te zijn die niet de spotlicht opzoekt. Iemand die hier een antwoord op heeft? Misschien is er geen antwoord op hierop en valt het allemaal onder geluk. De een heeft meer geluk dan de ander en dat is het.

Combi van de juiste reten likken en op tv goed overkomen. Als je het lamme kringetje BN'ers ziet wat doorlopend en tot vervelens toe overal aan mogen schuiven zijn dat er schijnbaar niet zo veel want het zijn wel erg vaak dezelfde ijdeltuiten die hun mediageilheid mogen komen bevredigen. Daarnaast worden schrijvers vaak gezien als niet mediageniek, vandaar dat DWDD vooral aandacht besteed aan boeken met hun boekenpanel. Tenzij een vriendje weer eens een boek heeft geschreven. Of Peter R De Vries.

Maar laten we eerlijk zijn, is het zo interessant om een schrijver over een nieuw boek te horen/zien praten op tv?

Ik bedoel hiermee ook wel dat publiciteit en verkoop met boeken met elkaar samenhangt. Datgene wat gepresenteerd wordt, verkoopt ook. Het lijkt er wel op dat Brusselmans en Grunberg wel vaak op tv komen en die boeken verkopen dan ook. Dat is wel een soort wisselwerking. Maar zodoende kun je als nieuwe schrijver ook vrij weinig kansen maken als je niet al een gevestigde naam bent of een seksslaaf wordt van de incestueuze, corrupte talkshows.

Dat kan je bij alles wel zeggen natuurlijk wat op tv komt...

Mijn indruk is dat je als Nederlandse schrijver behoorlijk veel kans krijgt op media-aandacht. Misschien niet altijd in DWDD (hoewel je natuurlijk bij de selectie van boek van de maand kan zitten), maar daar is het televisie-format nu eenmaal ook niet erg geschikt voor en daarnaast is het pluggen van nieuwe producten (want daar komt het dan wel op neer) doorgaans niet zo interessant, of het nu Grunberg is of Heerma van Voss.

En in dit boek stuit ik zowaar op een rolletje voor BoekMeter! (Met speciale vermelding voor slowgaze.) Is dat een primeur of speelt dit forum in andere boeken al een rol?

Volgens mij had hij moviemeter al wel eens genoemd, in die verhalenbundel van hem.

Dat klinkt alweer enthousiast, mjk87. In die verhalenbundel van hem komt 'Filmmeter' voor, als ik het me goed herinner.

Ja, ik zat het even terug te kijken daarna. Had in m’n review ook dat genoemd. Ik schrik er eerder van dat dat al 6 jaar terug.

Dit boek lijkt me, gezien de plot, overigens typisch zo’n werk zoals zoveel hedendaagse Nederlandse literatuur (iemand ook met een ziektebeeld) waar ik een bloedhekel aan heb. Deze sla ik maar over

Over die verhouding tussen Condities en andere Nederlandse literatuur schreef De Volkskrant dit weekend een interessant stuk (waar ik het mee eens ben): Privacy settings - volkskrant.nl

Voor dhr. Slowgaze is het in elk geval een primeur.


En vergeet ook niet de belangrijke rol die MusicMeter speelt in een van de mooiste essays in Plaatsvervangers.

Wat een ontzettend mooi boek. Ik ben al langer een bewonderaar van het werk van Thomas Heerma van Voss, maar met ‘Condities’ heeft hij zichzelf overtroffen. Dit hoofdpersonage staat wat meer open voor de wereld dan eerdere Heerma van Voss-personages, wat ik fijn vond, en gelukkig niet ten koste gaat van de beklemmende, dwingende sfeer en toon.
Bij het te beschrijven van ‘Condities’ liggen de clichés een beetje op de loer – ook omdat het fraaie personage de uitgever (wat een onuitstaanbaar type!) die zelf steeds van stal haalt. Sowieso knap, die mengeling van ernstige (ziekte)beschrijvingen met de lagen over schrijven zelf, die echt iets toevoegen. ‘Condities’ is behalve een roman over ziekte óók een roman over hoe je een verhaal kunt of moet vertellen, via welk perspectief, en hoe je je als kunstenaar moet verhouden tot je eigen pijn en privésores, en vervolgens tot de publieke ruimte.
Het lijkt al met al zo’n Russisch poppetje, schrijver met chronische aandoening schrijft over schrijver met aandoening, die schrijft over aandoening. En toch wordt er geen suf spelletje met de lezer gespeeld. Het allerbeste vond ik de beschrijvingen van de chronische ziekte, de impact, de schaamte, het moeilijke contact, en tussendoor steeds Peks eigen reflecties: wat die Crohn met zijn zelfbeeld doet (van ‘Vincent’ naar ‘Pek’), hoe het zijn dagelijks leven beïnvloedt (de medicijnen, het eten, de onvoorspelbaarheid van de pijn), het effect op zijn schrijverschap (iets om op te kapitaliseren of niet), op zijn liefdesleven (wat doet zo’n levenslustige vrouw met zo’n wisselvallige man, in zijn eigen idee) En wat hij als drijfveer aanvoert, dat schrijven over ziekte hem controle verleent die hij in dagelijks leven niet heeft, dat ontroerde me zeer.
Toen ik ‘Tonio’ las dacht ik halverwege: zo moet het dus voelen om een kind te hebben verloren. Bij ‘Condities’ dacht ik: dus zo is het om als chronisch patiënt door het leven te gaan.

Knap boek. Ik houd enorm van metaverhalen (in tegenstelling tot Akyol ) dus een verhaal van een schrijver met ziekte over een schrijver met ziekte over iemand met ziekte sprak me meteen aan. Wordt wat mij betreft ook heel goed gedaan met soms een fijne ironische ondertoon. Maar voor mij zat de grote kracht van dit boek hem in de rake beschrijvingen van het ongemak dat Pek ervaart in sociale situaties. Zo vond ik het etentje bij zijn schoonouders echt fantastisch beschreven, maar ook de keer dat Pek en Jana elkaar terugzien kwam ontzettend sterk over. Verder ben ik het compleet met mijn voorganger eens dat heel invoelbaar gemaakt wordt hoe het is om te leven met een chronische ziekte. Op het laatst zat ik toch best wel met een knoop in mijn maag te lezen en had ik echt enorm met Pek te doen. Ja, dit gaat wel een van mijn favorieten van 2020 worden.

Een chronische ziekte verandert je leven. Misschien verandert het niet eens zozeer de persoon die je diep van binnen bent, maar werpt het alleen de schijnwerpers op een aantal karaktereigenschappen die afhankelijk van de ziekte in meer of mindere mate naar voren komen. Als Vincent Pek, hoofdpersoon in Condities, de diagnose ziekte van Crohn heeft zet het zijn leven op de kop. Hoeveel impact een dergelijke ziekte op iemands leven kan hebben is pas te begrijpen door het zelf te ondergaan en wordt invoelbaar door het lezen van dit boek. Af en toe onsmakelijk rauwe poepverhalen die me af en toe deden afvragen waarom ik tijdens mijn lunch of een avondlijke snack eigenlijk door bleef lezen.

Behalve het beschrijven van de ziekte springt ook de vierdimensionale vertelling eruit. De schrijver schrijft over een schrijver die zoekt naar succes na zijn jaren geleden verschenen laatste werken. De zieke schrijver die, na aansporing van de uitgever, besluit om zijn ziektebeelden realistisch in een nieuwe roman te beschrijven. De schrijver die recensies van het uitgegeven boek opzoekt op websites als Boekmeter. Het geeft een geslaagde, dubbele lading aan het boek.

Thomas Heerma van Voss heeft een mooi boek geschreven. Een boek dat ik maar niet weg kon leggen. Laat ik het hierbij laten voordat ik ook ooit in één van zijn boeken opduik.

Heel sterk! Vond vooral de opbouw mooi. Een wurgkoord dat alsmaar strakker om je nek komt te zitten.

Ik volg Thomas Heerma van Voss al vanaf zijn debuut De Allestafel.
Eerlijk gezegd is het voor mij als lezer niet zo belangrijk of een gewaardeerd auteur, en dat is THvV voor mij zeer zeker, kennelijk minder bij Beau of Jinek of wie dan ook aan tafel zit. Evenmin wil ik een gooi doen naar oorzaken, temeer omdat ik minimaal naar dit soort programma’s kijk.
Mij interesseert vooral wat hij schrijft en eventuele artikelen of nominaties. Zoals een nominatie voor de Biesheuvelprijs voor zijn verhalenbundel De derde persoon. Zijn essaybundel Plaatsvervangers was genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs.
Dat hij ook nog eens voor De Groene Amsterdammer schrijft lijkt me eveneens van betekenis ... zegt deze user uit Maassluis ...

Hier geven Thomas en broer Daan hun mening o.a. over de rol van de media: DPG Media Privacy Gate - trouw.nl; 'Een schrijver op tv verliest een deel van zijn gezag' .

Mja, ik weet niet of dit allemaal hier moet, maar volgens mij moet een schrijver in praatprogramma's niet over z'n eigen recente werk gaan praten. Dat is pluggen en als je gaat pluggen dan ben je een verkoper geworden, geen kunstenaar. Als schrijver kan je wel komen praten over andermans werk. Dan hou je ook automatisch gezag. Verder zouden er veel vaker vertalers of hoogleraren in een taal(gebied) of literatuurwetenschappers uitgenodigd moeten worden om over een schrijver of het oeuvre van een schrijver (of desnoods een boek) te praten op televisie.

Maar dat laatste gebeurt, helaas, zeer zelden en gaat vermoedelijk nog minder gebeuren in de toekomst. Daarnaast kun je je afvragen of het pr se erg is dat een schrijver eventjes een verkoper is en geen kunstenaar, toch?

Het is op zich niet erg, behalve dan dat 'het boek' het zoveelste entertainment-itempje geworden is, maar dan moet je ook niet raar opkijken dat je je gezag kwijt bent. En interessante televisie levert het vrijwel nooit op, of je moet een handige Harry als Herman Brusselmans zijn.

Dat boekenprogramma van Van Dis als DWDD-subitem vond ik overigens wel sterk. Daar lag de focus ook niet op een recent uitgekomen boek maar op de schrijver en diens oeuvre. Met een interviewer die kennis van zaken heeft.

Van Dis doet het bij mij ook vaak goed (op tv, want het eerste boek van zijn hand moet ik nog lezen... ).

Grappig dat ik nu net dit fragment in Condities lees:

Onlangs hoorde hij, tijdens een van de spaarzame keren dat hij televisie keek, een Vlaamse schrijfster zeggen dat zwijgen nog nooit iemand heeft geholpen, dat mensen erbij gebaat zijn dat we overal over praten. Een misvatting. Als iets genezend kan werken is het stilte. Zolang niemand kennis heeft van je geschiedenis kan niemand er in poeren.

Als lezer denk ik dan meteen, oja, dat is vast die schrijfster, ruim vertegenwoordigd aan tafel bij die of gene. Àls het al de Vlaamse schrijfster in mijn gedachten betreft, voor mij zijn haar optredens, laten we het toch maar zo noemen, niet persé helpend haar werk te lezen. Sterker, wat ik er zelf van meekreeg met betrekking tot haar laatste boeken was helpend af te haken waar ik eerder haar werk graag oppakte.

Natuurlijk is de schrijver onder ander wat hij schrijft.

Er is enerzijds wat mij betreft niets mis mee dat schrijvers af en toe verkopers zijn, anderzijds hou ik meer van de stilte om een schrijver heen. Zoals Vincent Pek, in Condities eveneens auteur, van zíjn stilte houdt.

Wat is iedereen positief over dit boek; heel verrassend want dit boek is natuurlijk VEEL TE LANG! Pas bij deel 2 komt de snelheid er een beetje in, maar dan zitten we al op bladzijde 300. Bij deel 1 konden de hoofdstukken uit het verleden (met onder andere dat gezeur over Jana!) me totaal niet boeien en de onderwerpen uit het heden worden vaak veel te uitgebreid beschreven. Dus om en om een aardig langdradig hoofdstuk en dan weer een oninteressant hoofdstuk. Alleen het hoofdstuk waar de diagnose gesteld wordt en het hoofdstuk daarna boeit.
Maar zoals gezegd bij deel 2 komt de snelheid erin en bleef ik toch wel doorlezen en was benieuwd naar de afloop. De tragische passages zijn wel heel mooi schrijnend en het is qua stijl ook best goed beschreven. Ik begreep overigens niet de titel van deel 2, maar dat zal aan mij liggen. Door de gedetailleerde beschrijvingen kom je heel dicht bij de gebeurtenissen.
Toch kom ik niet verder dan 3* aangezien wat mij betreft heel makkelijk 200 bladzijden geschrapt hadden kunnen worden.

superfreak
Ik lees Condities op mijn e-reader, de instelling staat daarbij op 894 pagina’s, ikben net bij deel 2 aanbeland (pagina 622) na enkele pagina’s drong de perspectiefwisseling tot me door ... dat leest echt anders ... las het misschien daarom prettiger? Althans zo interpreteer ik je recensie.

Ik zal me verder nog even van mijn mening onthouden totdat ik heel het boek uitheb ...

Antiheld

Thomas Heerma van Voss schrijft in Condities via de auteur Vincent Pek in het boek ‘De Diagnose’ over de wederwaardigheden van Gregor. Zowel Vincent als Gregor delen dezelfde fysieke aandoening, de ziekte van Crohn, ofwel een chronische ontstekingsziekte van de darm. Een recensent van ‘De Diagnose’ zal Gregor een antiheld noemen.

Ooit, toen ik het debuut van THvV las, viel ik van mijn stoel: dat zo’n jonge auteur me de binnenwereld van de protagonist in kon slepen was op zijn minst opmerkelijk. Van zijn tweede roman was ik eveneens onder de indruk. Misschien komt THvV het best tot zijn recht wanneer hij romans schrijft, want na een wat mij betreft minder geslaagde vehalenbundel ging ik bij de eerste pagina’s van Condities rechterop in mijn stoel zitten, wat was er met THvV gebeurd? Enerzijds was de stijl van THvV nog heel herkenbaar, zozeer dat het leek of de protagonisten uit de eerste en tweede roman èn Condities familie van elkaar zijn. Anderzijds is Condities een totaal ander boek, de opzet van dit verhaal heeft meerdere verhaallijnen, ze wisselen elkaar af; er zijn meerdere thema’s.

Hierbij boeit mij de verhaallijn over een jeugdvriendin het minst, of misschien is dat omdat deze hoofdstukken in tegenstelling tot de rest van Condities minder levensecht, minder doorleefd en gerijpt op mij overkomen.
Ik vind het verloop rondom de ziekte van Crohn knap beschreven: dat iemand vrij lang gevarieerd over onder andere ziekenhuisonderzoeken, over poep, krampen, zuur geurende scheten kan schrijven zonder dat het me verveelt vind ik knap.
En dan ineens, dient zich later in Condities een m.i. gedurfde verhaalwending aan: Pek loopt een spermabank binnen. Spermabank?! Deze extra verhaallijn geeft naast de perspectiefwisseling van deel één van het boek naar deel twee een m.i. interessante dynamiek.

Al met al is Condities wat mij betreft spannender dan eerder werk, ik kan moeilijk stoppen met lezen. Relevant en naturel verweeft THvV de dilemma’s van een auteur in het geheel, hij werpt de worsteling van Vincent Pek m.b.t. fictief of autobiografisch schrijven op, de rol van Peks uitgever, boekensites. Het verschil tussen Peks binnen- en buiten wereld wordt almaar zichtbaarder.
Is een televisie-interview wel een goed idee?

Dan denkt Vincent Pek: wat heb ik de laatste tijd voor onwenselijks binnen in mijzelf aangewakkerd? Terugtrekken, fluister ik mezelf toe. Terugtrekken voor je omvalt of onbedoeld alle aandacht trekt ...
Nadat hij voorts een paar seconden van verlossing ervaart: alles in zijn lijf was heel even ontspannen totdat het tot hem doordrong dat hij zijn lijf en badkamer heeft ondergepoept, voel ik plaatsvervangend zijn schaamte.
Als de tweeëndertig jarige Pek kort hierna een twintig jaar oude pyjamabroek met Batman-logo op de knieën aantrekt vlieg ik door de pagina’s met hem mee, naar de laatste bladzijde.

4*

Ik snap je zorgen niet. In een wereld waar analfabetisme stijgt en steeds minder mensen lezen ga jij je druk maken of een schrijver zijn eigen boek aan het pluggen is. Het tij zal ook niet keren. Het zal niet gebeuren dat mensen meer gaan lezen. Onmogelijk. Dus ik denk niet dat het heel belangrijk is of een schrijver aan het pluggen is. Iemand die aan het pluggen is, kan ook een kunstenaar ineen zijn natuurlijk. Dit slaat ook weer nergens op. En schrijvers hebben absoluut geen gezag. Maar waar het mij omgaat is het promotie van het boek of schrijver zodat meer mensen een boek oppakken. Jij maakt je zorgen om commercie? Laat dat varen alsjeblieft.

Ten eerste maak ik me niet druk en ten tweede reageer ik op een uitspraak van de broertjes Heerma van Voss, waarin ze zeggen dat een schrijver op tv een deel van zijn gezag verliest. Ik geef mijn mening waarom dat zo is.

Vorige week viel ik in het nieuwe boekenprogramma Brommer op zee en dat vind ik wel goed gemaakt, moet ik zeggen. (Maar niet zodanig dat ik een hele uitzending ga zitten kijken.)

Als het om een film of serie gaat of muziek dan bestaat deze discussie niet en dan is er geen probleem als een filmmaker of acteur praat over zijn eigen project. Het is alsof de wereld der letteren verdrinkt in zijn eigen pretenties. Als Femke Louise ervoor moet zorgen dat jongeren moeten gaan lezen dan kunnen we net zo goed alle boeken in de fik steken. Het is 5 voor 12 maar toch is er en blijft er een vorm van snobisme over als het gaat om het boek (dat niet echt relevant is) wat weer mensen weerhoudt om te gaan lezen. Waarom is een schrijver die over zijn boek praat anders dan een acteur die over zijn serie praat?