Prowadź Swój Pług przez Kości Umarłych - Olga Tokarczuk (2009)

Na de toekenning van de Nobelprijs afgelopen jaar stond Olga Tokarczuk op mijn lijstje om te lezen. Uitgeverij de Geus is haar eerdere boeken nu opnieuw aan het uitgeven. 'Jaag Je Ploeg over de Botten van de Doden' speelt in een afgelopen dorpje op de grens van Polen en Tsjechië. Het boek begint als hoofdpersoon Janina Dusjenko door haar buurman wordt gewekt dat een dorpsbewoner dood is aangetroffen in zijn huis. Vervolgens ontvouwt zich een verhaal waarin steeds meer moorden worden gepleegd.

Hoewel er dus een soort whodunnit verhaal verteld wordt, gaat het boek vooral over dierenrechten en dierenleed. Janina trekt zich het lot van dieren erg aan en gaat regelmatig naar de politie om aangifte te doen van dierenleed. Ook vertaalt ze met een vriend gedichten van William Blake. Niet toevallig natuurlijk, want van Blake is bekend dat ook hij opkwam voor dierenrechten. Ook de gebeurtenissen verwijzen naar het bewustzijn en de kracht van de natuur, zoals Janina's interesse in het astrologie, het bezoek van de bioloog die kevers bestudeert en hoe de huizen in het dorp iedere winter aftakelen door natuurgeweld.

Het boek leest vlot, maar heeft uiteindelijk te weinig diepgang of spanning. Al na 80 pagina's wist ik wel wie de moorden gepleegd had en het verhaal van het dierenleed ligt er erg dik bovenop en geeft weinig nieuwe inzichten. Daarmee is het boek niet meer dan een vermakelijk tussendoortje, vooral ook door de humoristische schrijfstijl en de mooie karakters die ze schetsts. Vooralsnog zet ik het maar op 3,5*, maar dat kan goed binnenkort 3* worden. Hopelijk zijn de andere boeken van Tokarczuk interessanter, want anders is die Nobelprijs mij nog even een raadsel...

Het boek leest vlot en ze schrijft soms leuke observaties. Mij sprak het tempo van het boek ook aan, een mengeling van gezapigheid om dan te merken dat er veel tijd voorbij was gegaan. Of ik nu vind of het boek de boodschap subtiel brengt, daar ben ik nog niet uit. Dan toch wat teveel aan de oppervlakte gebleven over het thema? In elk geval worden in het boek enkele interessante ideetjes opgeworpen over dieren en rechten. Of dit boek nu een Nobelprijs waard is, laat ik in het midden, en dat zegt waarschijnlijk ook iets.

Eens met Enola.be.

Sinds Olga Tokarczuk de Nobelprijs voor de Literatuur won, wilde ik al wat van haar lezen. Heb lang zitten twijfelen tussen De Rustelozen en Jaag Je Ploeg over de Botten van de Doden. Uiteindelijk voor de tweede gegaan en ik ben onder de indruk.

We kruipen in het hoofd van een excentrieke zestiger die betrokken raakt bij een moordmysterie wanneer buurtgenoten op mysterieuze wijze overlijden. Ga dit niet lezen als een thriller, want de moorden en het zoeken naar de moordenaar is slechts bijzaak. Hoofdzaak is de psychologie van het hoofdpersonage.

En dat hoofdpersonage is een van de leukste waarover ik heb gelezen. Ze heeft zo'n unieke, grappige kijk op de wereld om haar heen dat het heerlijk toeven is in haar hoofd. Er zijn heel veel heel grappige passages te vinden in het boek en ze is absoluut mijn spirit animal geworden.

Het boek bevat ook de nodige maatschappijkritiek. De roman lijkt een groot pleidooi voor dierenwelzijn en het zorgen voor de wereld om je heen te zijn. Vond het wel erg overtuigend moet ik zeggen, vooral omdat het in de stijl van hoofdpersonage Janina wordt gebracht: lichtvoetig, met veel humor, maar tegelijkertijd met ernst en urgentie.

Zeer te spreken over mijn kennismaking met Tokarczuk. Het boek bevat een heel aantal memorabele passages en ik zal me deze roman herinneren als hartverwarmend, grappig en met een krachtige boodschap.

Videorecensie

Diepgaande ideeën over dierenrechten heb ik nergens kunnen vinden, het blijft allemaal vrij oppervlakkig. Dan kom ik op Facebook, waar veel van mijn vrienden dierenactivist zijn, dikwijls veel mooiere gedachtenspinsels tegen over dit onderwerp. Wat Kundera erover schrijft in De Ondraaglijke Lichtheid is ook vele malen diepzinniger.
Het boek begon veelbelovend, hoewel de schrijfstijl me niet echt beviel, op een of andere manier lopen de zinnen niet vlot. Dan blijkt het allemaal niet zo interessant als ik gehoopt had en gaat het geleidelijk aan bergafwaarts voor mij. De passage dat ze een tirade afsteekt op het politiebureau vond ik ronduit belabberd en te veel pathos. Pas aan het einde, de laatste pakweg 50 bladzijdes, werd het naar mijn gevoel weer beter. De vergelijking van jachttorens met wachttorens in concentratiekampen vond ik erg mooi.
Hoewel ik het volledig met haar eens ben en ook haar acties ten volle begrijp, kon ik maar niet echt verliefd raken, te dik aangezet, te bedacht.. ik weet het niet, moeilijk te omschrijven. Op een gegeven moment heeft ze het over een 'donsjack', hoop maar dat ze synthetische dons bedoelt.
Wanneer ze weer eens op het politiebureau zit om melding te doen van stroperij vraagt ze de commandant naar zijn sterrenbeeld, omdat ze wil weten wat ze in de kuip heeft. Iets wat een 'normaal' mens nooit zou doen natuurlijk. Is dat dan misschien de definitie van waanzin, dat in wezen iedereen gek is, maar dat een gek gewoon gek durft te zijn en een 'niet-gek' niet?

⭐⭐⭐1/2

De moorden zijn belangrijke gebeurtenissen, maar dit boek is absoluut geen thriller. Het vraagt om aandachtig lezen en het gaat vooral over de belevingswereld van de hoofdpersoon, waar ik helemaal in meega. Mevrouw Duszejko vindt het al vreselijk dat er op allerlei wilde dieren wordt geschoten, maar dat haar eigen honden er nu de dupe van zijn geworden is onverteerbaar. Haar filosofische gedachten vind ik vaak raak.

De stijl van dit boek hoort helemaal bij deze hoofdpersoon en Olga Tokarczuk zou weleens zo'n geweldige schrijver kunnen zijn die telkens met iets totaal anders komt.

Jaag je ploeg over de botten van de doden – Olga Tokarczuk | Lalagè leest - lalageleest.nl