Addio Fantasmi - Nadia Terranova (2018)
Alternatieve titel: Afscheid van de Geesten
Italiaans
Psychologisch / Sociaal
202 pagina's
Eerste druk: Einaudi,
Turijn (Italië)
In ‘Afscheid van de geesten’ is de stad Messina in het noordoosten van Sicilië de geboorteplaats van Ida. Ze keert ernaar terug om haar moeder te helpen met het appartement op te ruimen, waar ze haar hele jeugd heeft doorgebracht. Het werk begint op het dakterras. Ida is zesendertig jaar oud, leidt haar leven in Rome, heeft een man, maar het verleden heeft er juist dit moment voor gekozen om weer naar boven te komen. Het is drieëntwintig jaar geleden, dat haar vader is verdwenen; het is drieëntwintig jaar na die bewuste ochtend waarop een man, die werd verteerd door een depressie, zijn huis verliet zonder iets achter te laten; het is drieëntwintig jaar geleden dat zijn lichaam als in de natuur is opgegaan en verdwenen, zijn naam taboe werd, zijn herinneringen naar voren leken te komen en hen leken te achtervolgen in de vorm van de vochtplekken die op de muren verschenen. Alleen met de geesten van het huis, zal Ida een manier moeten vinden om de betovering te doorbreken, zodat haar vader eindelijk het toneel kan verlaten.
Ida keert vanuit Rome terug naar haar ouderlijk huis in Sicilië, en in dit geval alles behalve een 'thuis', waar ze haar moeder moet helpen het huis op orde te brengen. Uiteraard staat het opruimen van het huis symbool voor het verwerken van vroeger opgelopen trauma's en onverwerkte pijn, en wanneer ik een wat minder element moet aanwijzen dan is het ook dat het er allemaal wat dik op ligt (en daarmee wat voorspelbaar wordt). Gelukkig wordt het proces dat Ida doorloopt op schitterende wijze beschreven waarbij ik geregeld paragrafen meermaals las enkel vanwege het rijke taalgebruik.
Addio Fantasmi staat bol van de symboliek en metaforen waardoor Ida heel dichtbij de lezer staat maar ook van veraf te observeren valt. Als lezer werd ik dan ook constant gedwongen om me te identificeren met de gedachten, acties en uitspraken van de karakters om ze vervolgens koeltjes te analyseren en beoordelen (of moet ik zeggen 'veroordelen'). Dit maakte het een uitputtingsslag want Terranova vraagt nogal wat van de lezer. Tel daarbij op dat het verhaal zelf eigenlijk in de basis bijzonder clichématig is, en je weet gewoon niet meer waar je aan toe bent...... en is dat niet precies wat Ida ook moet doormaken? Haar verleden laat haar niet los, of is het juist zo dat ze haar verleden zo ver heeft losgelaten dat ze er nu niet meer mee in contact kan komen? Ze heeft niets aan haar moeder, of is haar moeder eigenlijk de enige persoon die écht weet wat ze meemaakt?
De twijfel is verlammend, liefde bestaat niet, familie is een noodzakelijk kwaad. Ida is verscheurd en ik met haar. Schitterend. Ruime 4*