Ted Kerkjes
Weer een erg fijn Ted van Lieshout-boek. Het is weer een uitbreiding van zijn universum: het is geestig, speels, interessant, en moeilijk in een hokje te stoppen, behalve Ted van Lieshouts eigen hokje. Hij is er weer in geslaagd iets te maken wat ik gewoon 'boek' moet noemen, omdat een ander begrip ('roman', 'essay') de lading niet dekt.
Het boek heeft wat weg van een brievenroman: het bestaat bijna volledig uit een e-mailcorrespondentie. Tegelijkertijd is een een soort "autofictie", omdat Ted van Lieshout (weer) speelt met zijn privéleven en reflecteert op de relatie tussen zijn gefictionaliseerde persoon en zijn persoonlijke leven. En tegelijkertijd zijn de mails essays over beeldende kunst (en specifiek naakt in de kunst), kunstgeschiedenis, maar ook over intimiteit, seksualiteit et cetera. En ondertussen speelt Van Lieshout ook hier weer een meta-spelletje: de correspondentie in het boek gaat namelijk ook over een boek dat hij graag wil maken over bloot in de kunst, maar dat maar niet van de grond komt. Het heeft allemaal iets ongrijpbaars, en ik vond het weer zeer fascinerend. Al kan ik me ook voorstellen dat het wel meerwaarde heeft als je bekend bent met Van Lieshouts werk.
Ook voor mensen die weinig weten over beeldende kunst, zoals ik, zijn de essay-achtige stukken (die volgens mij wel het merendeel van dit boek beslaan) over het algemeen wel boeiend, ook omdat veel kunstwerken fungeren als uitgangspunt voor een bredere discussie. Ik vond het ook geestig hoe zelfs in de kunsthistorische passages Van Lieshout speelt met fictie en realiteit. Verschillende keren speculeert hij over bepaalde zaken - bijvoorbeeld waarom een bepaald kunstwerk gecensureerd werd - maar dan ontkracht de contactpersoon weer zijn hypothese en wordt het voorgaande ontmaskerd als een verzinsel.
Tegelijkertijd gaat het ook over intimiteit: over naakt in de kunst, maar ook over seks en seksualiteit in het publieke debat. Op een abstract niveau is ook de correspondentie zélf thematisch aan intimiteit verbonden: de identiteit van de persoon met wie Van Lieshout mailt, is namelijk in nevelen gehuld. Hiermee thematiseert het boek ook hoe "problematisch" online identiteiten zijn: we presenteren onszelf online als een avatar, een gestileerde versie van onszelf, en we interacteren met andere avatars. Maar achter die avatars zitten wel degelijk echte mensen met een offline leven. Uiteraard is Van Lieshout nergens belerend, maar hij buit op een slimme manier de spanning uit die deze vorm van contact heeft.
De kunstpassages vond ik hier en daar wat teveel van het goede, maar ik vond het boek als geheel zeker weer een boeiende belevenis. Ik bewonder ook de wijze waarop Van Lieshout zichzelf telkens weer opnieuw uitvindt en radicale vormen kiest. Tegelijkertijd blijft Ted van Lieshout toch weer onmiskenbaar Ted van Lieshout.