Exit Ghost - Philip Roth (2007)

Sluitstuk van de Zuckerman reeks.

Roth introduceerde zijn alter ego Nathan Zuckerman, de protagonist in Exit Geest, voor het eerst in 'The Ghost Writer'(1979). De titel 'Exit Geest' haalde hij uit een regieaanwijzing bij Shakespeares 'Macbeth' en hiermee wilde hij refereren naar de geest die zich langzaam voorbereid op het einde. De noodzaak tot afzondering, als we onze geest krachtig en gezond willen houden, de drang naar zelfbehoud en het recht op een waardige behandeling, ook postuum...dat zijn de centrale thema's in deze schitterende, meeslepende en humane roman.

Citaat: "Zodra je je begeeft in de ideologische simplificaties en het biografische minimalisme van de cultuurjournalistiek, gaat het wezen van het kunstwerk verloren, meer bepaald van literatuur in niet-fictionele vorm".

Exit Geest is een zeer rijk geschakeerd meesterwerk en een krachtig pleidooi voor de literatuur, binnen de literatuur.

Vooral de scene met het terugzien van het meise dat op Anne Frank leek en nu een oude zieke vrouw is geworden is erg sterk.

Typische Roth over een incontinente bejaarde man, die na jaren afstand te hebben genomen van alles door in een hutje te wonen in het bos, terugkeert naar het New York van 2004. Hij observeert hoe de intellectuele elite zich opwindt over een mogelijke tweede termijn van Bush. Daarnaast wordt hij geconfronteerd met een jongeman die - geheel tegen zijn zin in - een boek wil schrijven over de auteur die hij ooit als voorbeeld heeft genomen voor eigen werk. Niet makkelijk door de behoorlijk intellectuele lading, maar zeker de moeite waard als je daar doorheen kunt bijten.

The Human Stain sprak mij persoonlijk iets meer aan. Dat hele terugkoppelen naar die gestorven schrijver deed mij niet zoveel.

Misschien is Roth gewoon niet helemaal mijn schrijver, maar ik kon hier niet heel veel bijzonders in ontdekken: fijne, rustige schrijfstijl, zeker, en bij vlagen erg ontroerende passages, maar toch al met al een vrij geconstrueerd, langdradig verhaal dat ik terwijl ik het las al grotendeels vergat. 3*

Heb dit boek nu in mijn handen, onwetend dat het een afsluiter was van een reeks. Kan ik gewoon beginnen aan dit boek om Roth een beetje te leren kennen of is dat niet aan te raden omdat je de eerdere delen gelezen moet hebben?

Dit was het eerste boek over Nathan Zuckerman dat ik las, ik kon het boek prima volgen. De Zuckermanreeks heeft voor zover ik weet geen 'groter' plot uitgesponnen over meerdere boeken. Zuckerman is gewoon het literaire alter ego van Roth waarmee hij andere verhalen en thema's aansnijdt, als je dus weet dat Zuckerman een oude, succesvolle, Joodse schrijver is weet je volgens mij genoeg.

Dit boek wordt wel als één van de mindere uit de reeks beschouwd, geloof ik. Maar dit boek is wel geschreven in de typische stijl van Roth en bovendien niet zo lang. Goed boek om kennis te maken met Roth dus.

Dit boek gaat over een ouder wordende man - het terugkerende alter ego van Roth - die merkt geen grip meer te hebben op het leven. Ok, en verder? Vrij weinig vrees ik.

We lezen dat de beste man na langdurige isolatie weer toenadering zoekt tot het leven. Deze confrontatie leidt onder meer tot een verliefdheid op een jonge, aantrekkelijke vrouw, die onbereikbaar voor hem is. Hij vreest dat de reputatie van een door hem bewonderde auteur te grabbel wordt gegooid door een brutale jongeman, op wiens respect hij ook niet kan rekenen. Verder vernemen we dat de hoofdfiguur aan incontinentie lijdt en impotent is door een prostaatoperatie.
Ik vond het bij vlagen ontroerend, maar toch ook soms tenenkrommend. Het is pijnlijk om getuige te zijn van een man die zijn grip op het leven probeert te herpakken, maar die daarin jammerlijk faalt.

Ik vond het boek deprimerend (wat op zich niets afdoet aan het boek), maar ook onbevredigend. Welke ontwikkeling ondergaat de hoofdpersoon in dit boek? (De voorgaande boeken in de 'Zuckerman-reeks' heb ik niet gelezen). Vanuit isolatie onderneemt de figuur een soort poging tot terugkeer, maar we zijn daarbij getuige van een ingezet verval, en niets lijkt het tij te kunnen keren. De pogingen die hij zelf onderneemt, lijken ook halfslachtig en weinig effectief. Dus zien we dan een man die ambivalent is ten aanzien van het/zijn leven, en zich dus eigenlijk reeds tussen leven en dood bevindt? Wellicht heeft Roth geprobeerd gestalte te geven aan deze impasse. Roth is daarin wel enigszins geslaagd, maar ik had graag meer inzicht gekregen in de motieven die ten grondslag liggen aan deze impasse. Wellicht is hier meer kennis vereist over voorgaande boeken in de 'Zuckerman' reeks, maar ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat het karakter wat stil staat, en ik krijg als lezer ook weinig grip op wat de drijfveren van de hoofdpersoon nu werkelijk zijn. Daardoor vond ik het onbevredigend.