The Elephant Vanishes - Haruki Murakami (1993)

Een beetje een tegenvaller dit. Er gebeuren een hoop vreemde en gekke dingen, maar veel effect heeft het niet. Ik stond erbij en keek ernaar. Het ontbrak aan sfeer. Alleen dat verhaal over die dansende dwerg was erg leuk met erg gore scene. Qua stijl vond ik het maar matig. Soms erg vreemde vergelijking die je soms wel twee keer moest lezen om ze te snappen. De leukste was nog 'ik schudde mijn hoofd, zoals je een colablikje schudt om te zien of er nog iets in zit', maar dat was natuurlijk veel te weinig voor een heel boek.

Kleine drie sterren.

De bundel bevat toch weer een aantal sterke verhalen, met "De dansende dwerg" als absoluut hoogtepunt. Murakami slaagt er opnieuw in droom en realiteit perfect te combineren in zijn werk. Het titelverhaal (De Olifant verdwijnt) vond ik dan weer het zwakste, ik kon de symboliek hier niet echt vatten, wat mij in de andere verhaaltjes beter lukte. Toch weer geslaagd!

Het boekenjaar 2011 ben ik begonnen met zes korte verhalen van Haruki Murakami. Het mooiste verhaal vond ik het verhaal wat ging over een man die in een fabriek werkt waar ze olifanten maken. Of eigenlijk olifanten verdunnen. Van één olifant maken ze vijf nieuwe. (En de olifant merkt er niks van en de mens ook niet, aldus Murakami). Deze man wil indruk maken op een mooie collega en laat een dansende dwerg toe tot zijn lichaam. Zelf ben ik gek op verhalen over dansende dwergen, dus ik trof het maar weer.

Het titelverhaal is sterk genoeg, net als 'Schuurtjes in brand steken' met een uiterst suggestief en gruwelijke ontknoping.
'TV People' is voor driekwart fascinerend maar bloedt uiteindelijk dood zonder noemenswaardige 'pay off'' voor de lezer.

Murakami's grootste manco (vind ik na het lezen van zijn zesde boek hier) de overdaad aan onzinnige vergelijkingen. Zo vindt je in het openingsverhaal over de broodjesroof:
"We leidden allebei een verschrikkelijk druk leven, zo gecompliceerd als een druipsteengrot..."
en
"De tijd was log en zwaar en duister, als een zinklood dat door een vis is opgeslokt."
en
"In de asbak lagen zes lipjes, als de schubben van een zeemeermin."
en ook
"Op de achterbank lag, als een lange, verstijfde vis, een automatisch Remington-jachtgeweer..."
Etc. etc.

Deze onzinnige toevoegingen zijn schijnbaar bedoeld als een soort uitleg van de situatie maar dat heeft een goede schrijver als Murakami echt niet nodig.
Hij zou wat meer naar zijn grote voorbeeld Raymond Carver moeten kijken, die met zijn uiterst summiere, onopgesmukte stijl, des te meer effect teweeg brengt op de lezer.

Ben zeker benieuwd naar Na de aardbeving om te zien hoe M's stijl van korte verhalen ontwikkeld is.
.

De originele publicatie The elephant vanishes is in Nederland opgedeeld in twee boeken: De olifant verdwijnt en Kangoeroecorrespondentie. Vandaar ook dat laatstgenoemd boek niet apart op deze site vermeld staat.
Het is duidelijk dat het korte verhaal niet Murakami's sterkste kant is. Er zitten me in Kangoeroecorrespondentie teveel niemendalletjes. Murakami's humor, die wel werkt in zijn romans, komt hier nooit goed uit de verf.
Het zijn dan ook de paar verhalen met een meer serieuzere ondertoon die eruit springen. 'Het laatste gazon van de middag' bijvoorbeeld, heeft een broeierige onderhuidse sfeer die een bepaalde climax belooft. Die climax blijft uit maar wonderlijk genoeg maakt dat het verhaal alleen maar sterker.
In de andere verhalenbundels van M. zijn het ook de meer ernstigere verhalen die het beste zijn, zie daarvoor 'Schuurtjes in brand steken' (uit De olifant verdwijnt) of 'Landschap met strijkijzer' en 'Gods kinderen dansen allemaal' (uit Na de aardbeving).
Deze verhalen ademen een meer introspectieve, volwassenere sfeer en daar is M. dan toch schijnbaar goed in.

Met 'De Olifant Verdwijnt' doet Murakami het weer: op geniale wijze slaagt hij erin de droomwereld en realiteit te verbinden. De hoofdpersonages komen telkens in de meest bizarre verhalen terecht en Murakami gebruikt zijn geweldige gave om deze absurde gebeurtenissen als alledaagse zaken te laten overkomen. 5 gekke kortverhalen die aan de hand van allerlei metaforen de eenzaamheid van ieder mens beschrijven. Na zovele geniale boeken van deze auteur gelezen te hebben ben ik er nog steeds van overtuigd dat hij me elke keer opnieuw zal kunnen verbazen.

Toch wel wat tegenvallend, vind de kwaliteit van de verhalen nogal wisselend.. The Dancing Dwarf is veruit mijn favoriet. De rest is mij amper bijgebleven.

Het korte verhaal 'Barn Burning' uit deze bundel van Haruki Murakami is op zich al gebaseerd op een gelijknamig kort verhaal uit 1939, voor het eerst verschenen in Harper's Magazine, van William Faulkner.

De Koreaanse regisseur Lee Chang-dong heeft het verhaal van Murakami op zijn beurt weer als uitgangspunt genomen voor:
Beoning (2018) - MovieMeter.nl
Er komen veel goede films uit die regio. De film uit 2018 van Lee Chang-dong krijgt goede kritieken.

Ik heb de film al gezien. Zeker de moeite!

Fijne bundel met veel typische Murakami-motieven. Het beste verhaal vind ik Slaap, over een vrouw die nachtenlang niet kan slapen en dan maar Anna Karenina gaat lezen.

De olifant verdwijnt – Haruki Murakami | Lalagè leest - lalageleest.nl