Tree and Leaf - J.R.R. Tolkien (1964)

Leaf by Niggle is het laatste verhaal uit de Sprookjes omnibus en het is meteen ook een anti-climax. Niet meteen iets waar Tolkien zelf aan kan doen, maar blijkbaar is er besloten door de uitgeverij om enkel Leaf by Niggle in de omnibus te drukken en het andere verhaal, On Fairy Stories, er gewoon uit te laten. Vandaar dus wel een recensie voor Leaf By Niggle, maar geen algemene score omdat ik dus maar de helft van het boek heb gelezen. En eerlijk gezegd, het niveau van Leaf by Niggle is niet hoog genoeg om actief op zoek te gaan naar de rest.

Ik denk dat het verhaal ook maar pakweg een derde is van het totaalplaatje en Tolkien introduceert een schilder die eigenlijk enkel goed is in bladeren van een boom schilderen. Dat krijgt echter op den duur een soort van Brazil/Brave New World vibe die uiteindelijk resulteert in een symboliek rond leven (Niggle die zoveel mogelijk nog wilt klaarkrijgen vooraleer hij op reis vertrekt), dood (de feitelijke reis) en het hiernamaals (Niggle die uiteindelijk in de omgeving terecht komt die hij al die jaren schilderde). Klinkt interessant op papier, maar de uitwerking is wat saai eigenlijk. Ik vind het op zich wel leuk dat Tolkien het eens over een compleet andere boeg heeft willen gooien, maar ik lees toch liever zijn meer fantasy gerichte verhalen. Net zoals bij Smith of Wootton Major had dit verhaal dan ook beter tot zijn recht gekomen mocht het net iets meer uitgewerkt zijn. Nu is het pakweg een goede 30 pagina's en dat is simpelweg te weinig voor iets dat vol steekt met symboliek zoals dit.

Tolkien schreef dit trouwens in het begin van zijn carrière (rond 1938-1939) en het verhaal werd voor het eerst gepubliceerd in Dublin Review in januari 1945. Verwacht dus ook niet de stijl die Tolkien zich later eigen zou maken. Soit, beetje anti-climax dus dat ik geen volledige versie in bezit heb maar sowieso zijn er betere kortverhalen van de hand van Tolkien te vinden.

3*

Zeer gewichtig essay om mee te openen over wat volgens de auteur een waar en authentiek sprookje moet en niet mag zijn, gevolgd door een sprookje van eigen hand waar niet veel magie van uitgaat, maar eerder saai en gekunsteld overkomt. Alle grote theorieën ten spijt, schijnt het sprookjesgenre niet echt aan Tolkien besteed te zijn geweest. En ik ben nota bene óók geen liefhebber van de Grimm-, Andersen- en Disney-sprookjesversies, hoor. Het moeten helemaal geen naïeve pseudo-kinderlijke verhaaltjes voor het slapengaan zijn, maar wat Tolkien hier probeert, getuigt voor mij wel van een gebrek aanvoeling met de magie van de sprookjes waar hij in het essay zo op hamert.