M. Il Figlio del Secolo - Antonio Scurati (2018)

Bekroond met de Premio Strega 2019.

Op nummer 3 in volkskrant top 57 van 2019.

Wel, wel, wat een interessant boek. Ik zag Mussolini (verkeerdelijk uiteraard) als een wat te verwaarlozen schertsfiguur uit de geschiedenis, weggelachen door de nazi's, een wat clowneske 'fascist light', als er zal zoiets zou bestaan.

Daarom is het goed er eens wat beter op in te gaan. Dat doet Scurati door de je live mee te nemen in de actualiteit. Afwisselend met fragmenten en citaten waaruit hij zijn tekst creëerde hop je van gebeurtenis en ontwikkeling naar de volgende ontwikkeling. Je maakt he live mee en da's best opwindend. Ik ontdek de opportunistische, politiek handige Mussolini die zijn vuile, zeg maar 'smerige' werkjes vooral door zijn handlangers laat opknappen die terreur zaaien over heel het land om dan 'de oplossing' te bieden om een eind aan al dat 'noodzakelijk' geweld te bieden. Die knokploegen zijn vaak stumperds, aangevoerd door regelrechte smeerlappen.

Aanvankelijk is dat dat fascinerend om te lezen, maar door de aanpak, gaat het wel heel stroef vooruit. Met horten en stoten hakkel ik verder en de opeenvolging van namen wordt wel wat saai. Er komt maar geen vaart in en het lezen wordt steeds moeilijker. Jammer, want inhoudelijk is het allemaal prima, maar op de duur keek ik er een beetje tegenop dit boek ter hand te nemen.

Desondanks kijk ik wel uit naar de vervolgen… want er zouden nog 2 vervolgen moeten komen. Dat zal dan wellicht na deze 'opkomst' respectievelijk de 'triomf' en de 'teloorgang' worden… Alvast een happy end.

Zes jaren aan gebeurtenissen in ruim 800 pagina’s, waar ik zo’n half jaar over deed om doorheen te geraken. Gevoelsmatig leefde ik het tijdsbestek dus haast 1-op-1 mee, zo traag kruipt de tijd. Dat maakt op zich een bijzondere leeservaring, ook omdat Scuratti nooit vooruit loopt op de gebeurtenissen. In die zin is het, zoals de flap vermeldt, inderdaad een roman, en is de sensatie zoals Stefan Dias treffend zegt alsof je het live meemaakt. Analyse ontbreekt, M is een vrij neutraal verslag van de opkomst van het fascisme. Je voelt in die uitvergrote vorm als lezer daardoor des te sterker de ontwrichting van een toch al chaotisch land, de verwarring over wat er gaande is. Keerzijde is dat je jezelf na afloop afvraagt wat je nu precies wijzer bent geworden in die 800 pagina’s. Zelfs het titelpersonage is lange tijd een figurant en leren we nauwelijks kennen. Een gewaagde vorm, maar voor mij werkt het onvoldoende om me op het volgende deel te storten.

Zeer fraai geschreven reconstructie van de opkomst van het fascisme in Italië. In korte hoofdstukjes word je als lezer meegenomen naar alle relevante gebeurtenissen tussen 1919 en 1925, van de oprichting van een klein schurkengroepje in Milaan naar het moment dat Mussolini met een politieke list alle macht naar zich toe lijkt te trekken. Fascinerend om dat allemaal van zo dichtbij mee te maken. Erg actueel ook, de parallellen met de huidige tijd zijn niet moeilijk te zien. Het verwondert dan ook niet dat Scurati bedreigd en beveiligd wordt.