Solenoid - Mircea Cărtărescu (2015)

Toegevoegd... nice! Weet jij soms wat over een vertaling die eraan zit te komen Sol1? Dat zou mijn dag echt maken

Je zou kunnen zeggen dat er beweging in zit: het boek is eind 2015 in Roemenië uitgekomen, terwijl de Spaanse en Catalaanse vertalingen er eind 2017 lagen en er nu in 2019 Franse, Zweedse en Duitse vertalingen bij zijn gekomen. Maar misschien mis ik dan één of enkele. Nederland loopt helaas wel vaker achter met vertalingen.

Het boek heeft in ieder geval in 2016 de prijs van de Roemeense Schrijversunie gewonnen en in 2018 de Spaanse Formentor prijs.

Mircea Cărtărescu heeft zich bij zijn roman onder andere gebaseerd op fragmenten die de afgelopen twintig jaar zijn geschreven, op essays en verhaaltjes over zijn droomachtige leven en op allerlei studies.

Vreemde anekdote over zijn schrijverschap: als puber kende hij de teksten van de eerste songs van de Beatles, de Rolling Stones en Pink Floyd uit zijn hoofd. Hij stelde daarover lachend in een interview dat hij zijn roeping als rockster heeft gemist (gelukkig maar voor de literatuur) en de schade heeft ingehaald door een dertigtal teksten van Leonard Cohen te vertalen en publiceren. Die publicatie(s) kan (of kunnen) dus onverwacht ergens opduiken in een bibliografie.

Ik lees net dat de vaste Nederlandse vertaler van Mircea Cartarescu, Jan Willem Bos, subsidie heeft ontvangen om dit boek te vertalen. Ik maakte letterlijk een vreugdesprong. Check it out!

Dode link, jammer want ik wil die vreugdesprong van je wel eens zien Geerard.

Gezien de loutere omvang van het werk, zal het vermoedelijk eerder je week gaan maken. Vertaler Jan Willem Bos gaat hier door de gedachtewereld van Mircea Cărtărescu wel een hele vertaalkluif aan hebben.

Ben er even achteraan gegaan. De verwachting is een publicatie in het najaar van 2021. Sneller dan ik verwachtte. Bring-IT-on

Link is gefixt.

Dat is sowieso een bijzonder interessante lijst. Bofkonten zijn we.

Verwacht op 5 mei 2022.

Genoteerd!

Vertraagd. Nieuwe verschijningsdatum is 1 september dit jaar.

Nu de andere prioriteiten zijn afgevinkt, kunnen we eindelijk beginnen met dit kolossale bouwwerk. 50 pagina's verder en het is weer genieten geblazen:

Wow, imposante kennismaking met Cărtărescu. Uitdagend, en toch ook verrassend toegankelijk. Een prachtige samensmelting van de grauwe werkelijkheid van Boekarest, en de surrealistische, fantastische elementen.

Nu wil ik meteen ook alles van deze Roemeen lezen, zéker de Orbitor trilogie (waarvan deel 1 helaas niet meer in print is, dus op naar Boekwinkeltjes).

Welkom bij de fanclub BobdH. Ik ben blij dat er weer een Cartarescu fan bij is. Ik verbaas me dat er zo weinig animo voor deze schrijver is op Boekmeter. Ik lees weleens over schrijvers dat ze pas vele jaren na hun belangrijkste werken onthaald worden door de literatuur fans, soms zelfs pas na hun overlijden. Ik stel me zo voor dat dit ook met Mircea Cartarescu gaat gebeuren. Nu nog een schrijver die veelal gemeden wordt door de grootte van zijn boeken en de waanzinnig originele literatuur die daarin verscholen zit, maar ooit wordt hij in een adem genoemd met Dostojevski, Kafka, Borges en Mann. Okay, dat is nu al zo, maar nog mondjesmaat. En mocht ik het mis hebben, dan vraag ik me af hoeveel van dit soort waanzinnige literatuur in de vergetelheid is geraakt, niet meer of zelfs nooit is vertaald, en daarom nooit meer gelezen zal worden. Zo kwam ik laatst dit boek tegen. Nog nooit van deze schrijver gehoord en nu blijkt dit misschien wel een meesterwerk van ongekende proporties te zijn. We gaan het zien.

PS: ik denk dat we nog wel wat inspiratie uit elkaars top 10 kunnen halen

Wordt toegevoegd (als het goed gaat...)

Ha Geerard, dank u! Er is inderdaad niet heel veel animo voor Mircea hier, al denk ik dat dit komt omdat hij niet direct een heel (conventioneel) toegankelijke auteur is. Ten eerste omdat zijn werk hier al door diversen 'onleesbaar' is genoemd (al vond ik dat in Solenoïde goed meevallen - meer filosofische segmenten worden goed afgewisseld door verhaalgedreven delen, maar misschien is dat anders in de Orbitor trilogie, waarbij het gezegd werd). Ook op Goodreads is het niet direct een veelgelezen auteur, als ik zo naar het aantal stemmen kijk.

Maar ook omdat alleen zijn 'grote werken' (lees: dikke boeken) vertaald zijn uitgebracht door de Bezige Bij. Je moet dan ook meteen €35 of meer neerleggen voor een dikke pil, en ik merkte bij mezelf dat dit wel een drempel was waar ik overheen moest voor een auteur die ik nog niet kende. Uiteindelijk heb ik besloten het avontuur aan te gaan, maar ik was mij danig bewust dat €45 uitgeven aan een boek veel geld was als zou blijken dat ik het niet mooi vond. Achteraf heel blij mee, want wat was het 't waard!

Het zou al veel helpen als De Bezige Bij ook zijn minder omvangrijke werken in vertaling op de markt zou brengen, zodat je laagdrempeliger kennis met hem kunt maken. Zoals Travesti, zoals ik daar van jou las, een 162 pagina's tellende introductie op de Orbitor trilogie (natuurlijk helpt het ook niet dat ze 2 boeken van die trilogie in print hebben, maar het eerste deel niet - zo zullen weinig mensen hier nog aan beginnen).

Ondertussen heb ik de engelse vertaling van Nostalgia in huis gehaald, waar ik aan ga beginnen zodra ik de nieuwe Alan Moore uit heb, en zag ik jou bij een andere titel Jeugd Zonder Jeugd noemen, die ik nu ook op mijn leeslijst heb gegooid. Dank u!

En over mijn Top 10, haha, ik moet eerlijk bekennen dat ik die al in geen 5 jaar meer aangepast heb, dus reken me er niet op af. Ik zit vaker op Goodreads, dan dat ik hier zit .

Een herprint van Travesti zie ik niet zo snel gebeuren, gezien de populariteit van deze auteur. Ik denk zelfs dat Solenoide nooit het levenslicht had gezien als vaste vertaler Jan Willen Bos niet de Martinus Nijhoff vertaalprijs had gewonnen voor de Orbitor trilogie. Ik ben dan ook benieuwd of Cartarescu's meest recente boek Melancolia, dat ook op Boekmeter staat zie ik (dank je Sol1), ook nog vertaald gaat worden. Als ik dit boek uit heb gelezen, zal ik het een keer navragen bij de vertaler.

De Wetenden zal je inderdaad wel kunnen vinden op boekwinkeltjes en die ga je he-le-maal geweldig vinden als ik nu afga op de eerste 200 blz van Solenoide, maar Travesti wordt misschien wel een probleem. Mocht je na de hele Orbitor trilogie en Nostalgia nog steeds zin hebben in meer en is het nog steeds niet gelukt het boek ergens op de kop te tikken, dan kan ik Travesti naar je toesturen om te lezen (of je kan deze gewoon ophalen, aangezien je net als ik in Utrecht woont zie ik). Laat maar weten. De volgorde waarin je al deze boeken leest maakt verder niet zoveel uit.

Ik ben natuurlijk wel benieuwd naar de update die je je top 10 nu zou geven na 5 jaar extra leeservaring, voor nog meer inspiratie Als je dat wilt delen, graag (kan ook via een PM). .

PS: jeugd zonder jeugd vond ik uiteindelijk okay, niet geweldig.

De prijs voor zijn vertaalwerken zal inderdaad zeker meegeholpen hebben, alsmede denk ik ook de reputatie van Solenoïde als zijn beste werk (als ik althans op de achterkanttekst af ga - ik vermoed zelf dat de Orbitor trilogie zijn magnum opus is?). Ik denk ook dat we niet veel meer kunnen verwachten van de Nederlandse vertalingen, maar is het teveel gevraagd om van de Britten nog een extra vertaling te krijgen? Ik bedoel, ook daar komt de Engelse vertaling van Solenoide deze maand uit. Fingers crossed…

Ik moet trouwens zeggen dat de relatieve onbekendheid van Cârtârescu er ook voor zorgde dat ik niet te lang recensies kon researchen (alle recensies waren toch in het Roemeens en Spaans), en niet anders kon dan redelijk ‘blind’ het boek in gaan, wat ik ook wel mooi vond. Ik wil dan ook niet meer van de Orbitor boeken weten dan wat ik nu al weet en ook daar zo blind mogelijk in gaan. Kortom, een nieuwe auteur ontdekken die zo niche is heeft ook wel wat.

Bedankt voor het aanbieden van Travestie ter lening! Ik ga voor nu rustig mijn weg banen door zijn vrij beschikbare werk en kijk enorm uit naar de Orbitor trilogie (al ben ik er ook een beetje bang voor - mijn verwachtingen zijn nu torenhoog en ik hoop van harte dat ze worden ingelost). Ik wil niet te snel alles van Cârtârescu er doorheen jagen, zeker gezien ik nog maar 4 werken van hem kan lezen.

Ik ben heel benieuwd wat jouw uiteindelijke oordeel over Solenoïde gaat zijn, en hoe het zich verhoudt tot de trilogie!

Ha Geerard, ik zag toevallig dat je gestemd hebt, en het viel mij ook op dat je 4*, hoewel zeker niet laag, een van je laagste cijfers voor een boek van Cărtărescu is. Zin om je cijfer iets toe te lichten?

Zeker dat ik dat wil toelichten! Voor mij was dit een wisselende Cartarescu. In veel van de hoofdstukken werd ik compleet weggeblazen, in andere ervoer ik een dertien-in-een-dozijn boek. Dat had ik volgens mij voornamelijk bij de droomopsommingen en de verhalen over een paar van de docenten. Ik denk dat ik wel begrijp waarom dit als het grote meesterwerk van de schrijver wordt gezien. Al lijkt het na 500 pagina’s nog niet zo duidelijk en begin je je af te vragen waar al die onsamenhangende verhalen toe leiden, alle hoofdstukken staan uiteindelijk in dienst van het verhaal en de boodschap die erin zit. Alle losse schrijfsels hangen veel meer samen dan in zijn eerdere boeken en de uitstapjes uit de realiteit waren functioneler voor het plot. Wat ik miste waren juist meer van die uitstapjes, die in de Orbitor veelvuldiger voorkomen en langduriger zijn. Ik denk dat dit voor veel mensen een welkome verandering is omdat er een betere balans is en alles minder afschrikt. Niet dat het daarmee toegankelijk wordt, maar ik miste toch wel wat van de gekte en ontsporingen waar ik op gehoopt had. Misschien heeft het ook te maken met dat ik zijn eerdere boeken al gelezen had, die in thematiek, stijl en ideeën zeer veel gelijkenissen vertonen. Zelfs zoveel dat je het idee hebt dat Solenoide simpelweg een continuering van zijn vorige boeken is. Ik vond het plot ook wat minder interessant doordat het een aardig science fiction gehalte heeft met de 4de dimensie als prominent onderwerp. De Orbitor trilogie heeft meer een historische inslag en dat spreekt mij veel meer aan (verleden over toekomst). Het einde (van de zoektocht) vond ik wel verrassend. In plaats van het zwartgallige dat ik had verwacht, was het eigenlijk heel hoopvol en liefdevol. Dat vond ik mooi, maar misschien daardoor ook… saaier. Bij Orbitor heb ik het laatste boek echt verslonden terwijl hier het kaarslichtje rustig uit flikkerde. Dat gezegd hebbende vind ik Mircea Cartarescu een unieke geest die hier wederom iets ongekends presteert. De observaties die hij maakt, de vergelijkingen waardoor je de werkelijkheid vanuit nieuwe perspectieven gaat zien, de groteske scenes die hij neerzet, en de wijze waarop al die denkbeelden verweven worden in een totaalroman vind ik wonderbaarlijk. Regelmatig heb ik hele bladzijden via de whazzap voice recorder met vrienden gedeeld omdat ik zo verrast was van de uitzinnige originaliteit. Het blijft een van mijn favoriete schrijvers die ik nog vaak hoop te herlezen. Nu door met de Essays van Montaigne, nonviolent communication van Rosenberg en The Master and his Emissary van Mcgilchrist

Is het je trouwens opgevallen hoeveel inspiratie dit boek geeft om nieuw leesmateriaal te ontdekken... Zoveel mooie voorbeelden van schrijvers en boeken worden er gegeven!

Dank u voor deze uitgebreide bespreking! Ik moet zeggen dat ik herken wat je zegt op verschillende vlakken - het onsamenhangende, het niet afronden van bepaalde verhaallijnen - maar ik was bereid met mijn 4.5* om een oogje dicht te knijpen, ook omdat ik zo overweldigd was door de rijkdom van wat hij in de roman neerzet. Het is een ideeënroman in de eerste plaats, em het werkt best als een aaneenschakeling van verhalen en impressies, waarbij ik de beschrijving van de dromen vond bijdragen aan de hallucinante sfeer.

Het science-fiction element verraste mij aangenaam omdat het zo in dienst staat van de filosofische bespiegelingen (de concierge die ontvoerd werd door aliens had bijvoorbeeld heel makkelijk banaal kunnen worden, maar zijn teleurstelling dat hij niets kon leren van de wezens, dat de wezens hem niet uitvroegen over de menselijke ervaring... in handen van Mircea werd het toch verheven tot iets triestige, en iets dat thematisch een plek vond in de roman). Ik houd erg van magisch realisme, maar ik had het nog niet zo toegepast zien worden op sci-fi elementen i.p.v. fantasie (het doet mij nog het meest denken aan Against the Day van Thomas Pynchon, een roman die ik ook fantastisch vind).

Ik begin ook te begrijpen wat je zegt over het terugkeren van thema's uit eerdere boeken. Dat was dan mijn grote voordeel, dat Solenoïde mijn eerste Cartarescu was, en ik vervolgens bij Nostalgia pas begon te merken hoe hij op dezelfde thema's terugkeert (wat ik in dit geval bij Nostalgia heb afgestraft met een lagere beoordeling van 4*, maar wat eigenlijk niet eerlijk is en simpelweg samenhangt met mijn volgorde van lezen).



Ja zeker! Dat hij zo vaak Dostoyevski aanhaalt was een van de redenen dat ik eindelijk begonnen ben in De Gebroeders Karamazov, en ik geloof dat hij ook Thomas Mann aanhaalt in Nostalgia. Dus die staat nu ook op mijn leeslijst, alvorens ik aan de Orbitor begin.

Ik zit de laatste dagen meer en meer met het voorgevoel dat de Nobelprijs dit jaar wel eens voor hem zou kunnen zijn (ondanks dat ik helaas nog niets van hem heb gelezen). Dat indachtig las ik gisteren de eerste anderhalve pagina van dit boek, en ik moet wel zeggen dat het je onmiddellijk bij blijft. Het is heel tastbaar geschreven, ook al ging het dan maar over luizen en bedwantsen. Maar tegelijk bevat het ook poëzie/melancholie, met het fragment van het laken dat als kind over hem valt in bed.

Spijtig dat ik zo'n trage lezer ben, zeker nu dit andermaal een dikke pil is die erbij op de leeslijst komt.

https://m.youtube.com/watch?v=XaH411mqw5E&pp=ygUYTWlyY2VhIGNhcnRhcmVzY3UgcmV2aWV3

Na dit interview te beluisteren is het de man des te meer gegund

Ik zit ook uit te kijken naar de Nobelprijs voor de literatuur, maar had er nog niet aan gedacht dat Mircea weleens de begunstigde zou kunnen zijn - hoezeer ik het hem ook gun! Zijn mix van Roemeense cultuur en historie en mythologische elementen zorgen voor fantastische literatuur, maar ik vrees dat hij te onbekend is voor de Nobel.

Ik heb inmiddels bijna al zijn vertaalde werken gelezen (alleen Het Onmetelijke Mausoleum nog, waar ik enorm naar uitkijk) en ik zou het fantastisch vinden als hij hem zou krijgen (al was het maar omdat het dan nog aannemelijker zou zijn dat méér van zijn boeken vertaald zullen worden).

En ik kan je het van harte aanbevelen om zijn boeken te lezen, waarbij ik Solenoïde nog steeds zijn meest indrukwekkende vind. Maar mocht je ook in het engels lezen, dan is zijn Nostalgia (uitgegeven door Penguin bij hun modern classics) met slechts 289 pagina's misschien ook een goede instapper? Dat boek heeft veel van zijn gebruikelijke thema's, maar is iets toegankelijker. En het verhaal waarmee het boek begint is waanzinnig!

Ik ben wel benieuwd hoe je hem op het spoor bent gekomen, en waarom je hem zo ongelezen zou voordragen voor de Nobel?

Fijne reactie BobdH! Ik waardeer de enthousiaste tips zeer! Ik lees wel eens in het Engels, maar hier en daar mis ik dan toch nog wel wat. Bij Vonnegut lees ik bijvoorbeeld graag in zijn moedertaal omdat het wel erg vlot weghapt, maar in de 'zwaardere' literaire taal zouden er dan soms toch nog wat teveel fijnzinnigheden aan mij voorbij gaan misschien. Maar ik wil Nostalgia zeker proberen!

Wat mijn voorspelling betreft: Hij lijkt wel in het profiel te passen. Geen gigantisch grote naam zoals Murakami of Rushdi (ik geloof dat ik een comitélid ooit heb horen zeggen dat ze ook wel graag de carrière van een schrijver een duwtje in de rug willen geven, en dat bij giga verkopende schrijvers dus niet echt meer nodig is), maar wel erg gewaardeerd in literaire kringen. Al een behoorlijk oeuvre bijeen geschreven, maar ook weer niet iemand die al 40 jaar bekend staat als literaire vaste waarde waardoor je denkt dat het er nu ook wel niet meer van zal komen (zoals bij Kundera bv.). Er werd ook nog nooit iemand die in het Roemeens schrijft bekroond (Herta Müller schrijft in het Duits), en Oost-Europa bracht al veel grote schrijvers voor.
Hij lijkt me dus ook wel bekend genoeg maar ook weer niet té bekend (denk ook niet dat bekendheid per sé een criterium is, als je kijkt naar Gurnah en Glück, toch namen met een minder groot publiek tot dan toe).

En door de dingen in mijn vorig bericht voel ik wel waardering voor hem.
Dus ben benieuwd

Ohja, kleine aanvulling: Ik ben hem al een hele tijd geleden op het spoor gekomen door het fantastische boekmeter natuurlijk!

Bedankt voor je toelichting! Het viel mij trouwens op dat ook op Reddit een aantal gebruikers Mircea noemden als potentiële begunstigde, dus je was niet de enige!

Ik ben overigens zeer tevreden met Jon Fosse, een andere nieuwe favoriet van mij (maar stiekem was Mircea fijner geweest, omdat hij meer onvertaald werk heeft waarvoor de Nobel een extra aanleiding was geweest om dat te vertalen).

Hou je het qua aanbeveling toch nog op Nostalgia, of zou je nu het moment grijpen en me iets van Fosse in de plaats aanraden?

Het een sluit het ander niet uit, hè . Als je aan Fosse wilt beginnen, dan zou ik aanraden om Aliss by the Fire te lezen. Een korte novelle, maar bevat al Jon Fosse’s schrijfstijl technieken.

Jon Fosse heeft het niet gered bij mij. Ik heb 2 boeken gelezen en telkens gebeurde het dat ik de eerste 50 bladzijden helemaal opgezogen werd door zijn proza om het vervolgens steeds saaier te gaan vinden door het repeterende 'trucje' dat hij toepast. Het voelde alsof ik het hele boek gelezen had na 50 pagina's omdat er niet veel nieuws meer gebeurde in mijn ervaring.

Wat betreft Mircea Cartarescu, als je een relatief toegankelijk boek wil dan is mijn suggestie Travestie. Die is er wel in het Nederlands en daar zit alles in wat hij later nog grootser toepaste. Ik vind Nostalgia echt te moeilijk als startboek als je net als ik het niet fijn vindt om belangrijke details te missen door dat je niet alle woorden kent. Ik moest echt veel woorden opzoeken in dit boek, maar geen idee hoe jouw Engels is natuurlijk

Tof trouwens dat er nu meer van zijn boeken zijn toegevoegd op Boekmeter. Ik ga binnenkort maar even op onderzoek uit of we nog wat kunnen verwachten in een Nederlandse vertaling.