Fikhakh al Ra’iha - Yousef Al-Mohaimeed (2003)

Het koninkrijk waar alleen de eigen inwoners recht hebben op lichamelijke integriteit en zelfbeschikking. In 'Wolves of the Crescent Moon' (2007) schetst de Saudische auteur Yousef Al-Mohaimeed een gitzwart beeld van verschillende generaties tot slaaf gemaakten. Rode draad is de beslissing van bedoeïene Turad op een busstation: neemt hij een bus weg uit hoofdstad Riyad, of blijft hij de vernederingen en het armoedige bestaan van een dienaar in het centrum van de macht? De vondst van een officieel document over een ten vondeling gelegde baby - een wees, net als hij - roept een koortsdroom op van traumatische herinneringen. Een woestijnparabel waarin Turad tot de dood vecht met de struikrover Nahar en de twee een mannenverbond sluiten wanneer ze hun onverbiddelijke doodstrijd overleven. Maar hun leven vol criminaliteit en wolvenjacht brengt de nieuwe vrienden in een situatie waar ze het recht wordt afgenomen op een eerlijk gevecht. En dan is er het noodlottige verhaal van Amm Tawfiq, een oudere Soedanees die ooit werd ontvoerd uit zijn geboortedorp, wiens geslachtsdeel werd afgenomen als ultieme onderwerping aan zijn rijke lijfeigenaren. Voor de euneuch is zijn laatste restje man-zijn de waardigheid waarmee hij zichzelf omhoog wist te werken in het kastensysteem, maar zelfs als toezichter met verantwoordelijkheid blijft hij een speelbal in de macht van anderen. Met een knip van de vingers kan alles weer van hem afgepakt worden.

Op zichzelf vereist 'Wolves of the Crescent Moon' (2007) geen regiospecifieke voorkennis over Saudi-Arabië en de abominabele omgang met niet-inwoners in het koninkrijk. Het is ook inzichtelijk om eens een onderwerp als migrantenonderdrukking te bezien vanuit een niet-westers perspectief en over andere regio's dan West-Europa of de Verenigde Staten. Toch is het soms lastig om bepaalde metaforiek in het boek helemaal te begrijpen en eerlijk gezegd vond ik de expliciete hardheid te vaak een (overbodige) herhaling van zetten. Schrijver Yousef Al-Mohaimeed is niet van een subtiele spanningsopbouw of een onderhuidse psychologische gelaagdheid, maar strooit veelvuldig met grafische beschrijvingen van fysiek en seksueel geweld naar zijn personages. Wat ik kan waarderen aan de roman is dat het door de opzet leest als een broeierige luchtspiegeling in de woestijn. Turad's overpeinzing in het busstation verenigt namelijk verschillende tijdslijnen en vertelperspectieven met elkaar. En net als een fata morgana is het een zinsbegoocheling dat een individu kan breken met een ontmenselijkend systeem waar mensen worden uitgedrukt in functionaliteit, bezit en waarde. Misschien heeft hoofdpersonage Turad nooit een werkelijke keuze gehad!?