Ha, een heerlijk boek, om je kapot aan te ergeren!
Man man man. Goed, de boodschap is op zich aan mij wel besteed en ik ben het er ook helemaal mee eens. Jonathan Safran Foer laat zien dat het drastisch verminderen van het eten van dierlijke producten de belangrijkste stap is die elk individu kan en moet nemen om de schade door klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken. Hij argumenteert goed en komt met allerlei informatie en feitjes die op zich interessant en belangrijk zijn. Zijn idee is dat hij mensen moet overtuigen hun leefstijl aan te passen, dit zegt hij ook expliciet, en deze concrete en activistische boodschap heeft hij gemist in alles wat hij erover gelezen heeft.
Met dat doel zet hij vervolgens direct maar alle retorische middelen in die er bestaan, op elke pagina. Zijn meest gebruikte stijlmiddelen zijn de opsomming, de herhaling en de retorische vraag, de ene na de andere. Soms letterlijk een alinea vol. Daarnaast sleept hij er alles bij wat je kan verzinnen: ruimtevaart, de holocaust, zijn persoonlijke familiegeschiedenis, zelfmoordenaars, de civil rights movement, werkelijk alles, en hij doet dat op zo'n manier dat het in elk hoofdstuk lijkt alsof hij het boek daar begint. Dus hij introduceert een of andere zijstraat en werkt dan naar het hoofdonderwerp toe, en dan het volgende hoofdstuk opnieuw, en opnieuw.
Dan zijn er nog twee delen in het boek die éxtra ergerlijk zijn, namelijk deel II en deel IV (straks meer over die laatste). Deel II bestaat uit een puntsgewijze opsomming van feiten dan wel stellingen. Het doel hiervan lijkt me, ik kan alleen maar speculeren uiteraard, de lezer te voorzien van munitie om in toekomstige discussies wild om zich heen te kunnen slaan.
Even een zijstapje dan, want nog een stijlkenmerk van Safran Foer is de van de pot-gerukte vergelijking, en in het deel II dat ik nu bespreek kan je dit pareltje vinden: "Methane has 34 times the global warming potential [...] as CO2 does over a century. [...] If CO2 were the thickness of an average blanket, imagine methane as a blanket thicker than LeBron James is tall." En als je dan denkt dat het niet gekker wordt, dan onderschat je deze auteur, kijk maar: "Nitrous oxide had 310 times the GWP of CO2. Imagine a blanket so thick you could commit suicide by jumping off it." (Dit verduidelijkt in geen enkel opzicht iets, omdat beide kanten van de vergelijking volkomen relatief zijn.)
De tweede regelrechte verschrikking is deel IV, waarin Jonathan Safran Four met zijn eigen ziel in discussie gaat. Jawel. Geheel voorspelbaar komen ook dingen voorbij als dat dit toch wel narcistisch is en een beetje pathetisch. Klopt helemaal, het probleem hiermee is echter dat het feit dat dit zo wordt benoemd het er absoluut niet beter op maakt. De hele lijn in het boek van zijn eigen familieleven is sowieso compleet overbodig en maakt We are the weather alleen maar onuitstaanbaarder.
De tekst heeft verder ook geen duidelijke opbouw of doorgaande structuur, het is een constant bombardement van feiten, anekdotes en activistische standpunten. Je kan willekeurig wat pagina's overslaan her en der zonder iets te missen (wat ik niet gedaan heb). Uiteindelijk past de boodschap van Jonathan Safran Foer natuurlijk op een bierviltje, wat niets afdoet aan het belang ervan, en het boek bevat teveel herhaling en kan de aandacht nauwelijks vasthouden.
We are the weather komt over als een over-the-top speech uit een matige Hollywoodfilm, van een leider of een advocaat die, eenmaal op stoom gekomen, zijn publiek opwerkt naar de staande ovatie (maar dan dus urenlang). Doe jezelf een plezier, stop gewoon met vlees eten en breng je consumptie van overige dierlijke producten drastisch terug, dan kan je dit boek overslaan en praten we nergens meer over.