menu

Hordubal - Karel Čapek (1933)

mijn stem
3,88 (8)
8 stemmen

Tsjechisch
Sociaal

176 pagina's
Eerste druk: Fr. Borový, Praag (Tsjechoslowakije)

Juraj Hordubal keert terug uit de VS waar hij acht jaar heeft gewerkt in de mijnen. Tijdens de terugreis droomt hij van de blije ontvangst door zijn nietsvermoedende vrouw en dochter - maar het loopt anders. Ze zijn van hem vervreemd en de knecht die inmiddels bij hen woont heeft zich ontpopt als de man des huizes. Juraj probeert zijn vrouw terug te winnen, maar voordat hij zijn doel bereikt heeft, overlijdt hij onder verdachte omstandigheden. We lezen het verhaal van Hordubal drie keer: één keer zoals hij het zelf beleeft, vervolgens zoals het door de politieagenten na zijn dood wordt vastgesteld, en ten slotte zoals de rechtbank erover oordeelt. Toch is zijn overlijden niet het ergste, licht Capek in het nawoord bij deze roman toe. Het ware lot van Hordubal is wat hem na zijn dood overkomt: hoe zijn tragische geschiedenis tot gruis wordt in de handen van mensen die koste wat kost een sluitend bewijs willen leveren, hoe zijn goedbedoelde acties stuntelig en verdacht worden gemaakt en hoe zijn karakter op groteske wijze wordt misvormd.

zoeken in:
4,0
Recensie door Philipp van Ekeren

Ieder zijn eigen waarheid

Mijn eerste kennismaking met de Tsjechische schrijver Karel Čapek was de roman ’Een doorgewoon leven’. Een verhaal over het leven van een doodgewone spoorwegbeambte. Een terugblik op zijn leven als een passerende trein, met alle mogelijkheden, (gemiste) kansen, beslissingen, fouten, inschattingen en het lot. Mooi, helder en krachtig geschreven.

Hordubal is ook een eenvoudig verhaal van een man, Juraj Hordubal, die na 8 jaar zich te hebben afgebeuld in Amerika onaangekondigd terugkomt naar zijn boerderij op het Tsjechische platteland. Daar heeft hij zijn vrouw Polana en dochtertje Hafia achtergelaten. Karel Čapek schotelt ons, in eerste instantie, een vrij naïeve hoofdpersoon voor. Of wil hij de verandering niet zien?

Want de tijd heeft in zijn afwezigheid niet stilgestaan. Zijn vrouw ontvangt hem niet met open armen. En de knecht Stepan heeft in zijn afwezigheid het roer op de boerderij omgegooid. Landbouwgrond is verkocht en Stepan heeft zich toegelegd in de handel van paarden. Voor het dochtertje is de knecht inmiddels een vaderfiguur geworden. Ze moet niks weten van haar vader. Even later blijkt dat zijn Polana ook nog zwanger is. De opmaat voor rampspoed. Juraj, die toch een flink bedrag bij elkaar heeft gespaard, heeft grote moeite om te wennen en legt uiteindelijk het loodje. De politie en de rechtelijke macht worden ingeschakeld.

De grote vraag is of hij is vermoord. Of is hij de pijp uitgegaan door het extreem zware en vieze werk in de mijnen? Wat is de überhaupt de waarheid? Want de dorpsbewoners, de politieagenten en ook de rechter hebben ieder een andere kijk op de zaak. Een eigen waarheid, gebaseerd op veronderstellingen, aannames, meningen, tegenstrijdigheden en vooringenomenheid.

Het mooie is dat Capek de lezer zijn eigen visie op het verhaal tegen het licht houdt. Twijfel slaat toe. Zowel bij de hoofdpersoon als bij de lezer. Misschien is de knecht wel ter goeder trouw en heeft echt zijn best gedaan om de boerderij zo goed mogelijk te runnen in afwezigheid van de baas. Was Hordubal al dood op het moment dat de kwade knecht hem (misschien) probeerde te vermoorden? Een moord in opdracht van zijn vrouw? Of had zij er niets mee te maken? En wie zijn wij om een echtgenote te veroordelen om haar zwangerschap als die er acht jaar alleen voor stond? Een slippertje met de hardwerkende knecht of is er toch sprake van een liefdesrelatie? Is haar reactie begrijpelijk als haar man plots weer voor haar staat? Zelfs de dorpsbewoners zijn niet echt blij met zijn terugkeer.

De roman is verdeeld over drie hoofdstukken. In het eerste deel leven we mee met de terugkomst van Juraj Hordubal. In het tweede boek volgen we de ijverige politie. Het derde boek kijken we mee over de schouder van de rechter omdat de echtgenote en de knecht worden aangeklaagd voor moord en medeplichtigheid.

Het leven is niet zwart-wit. Honderd jaar geleden of vandaag de dag maakt geen verschil. Alles is genuanceerd. De zuivere waarheid bestaat niet. Door deze roman word je bewust van het feit dat iedereen zijn eigen versie van de waarheid heeft. Hordubal is een ouderwets mooie roman.

Gast
geplaatst: vandaag om 12:25 uur

geplaatst: vandaag om 12:25 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.